یونس نگاه
" کاست افغان در چشم دیگران
زمانی دونفر چکر برآمده بودیم. در یک میدان شهر چشم ما به تیم صلیب سرخ خورد که از مردم خون می گرفتند.
رفیقم گفت برویم خون اهدا کنیم. مسئول آن تیم صلیب سرخ گفت از افغانها خون نمیگیریم....یک وطندار مرفه که پاسپورت ترکیه را داشت، ویلا جستجو میکرد....وطندار گفت پاسپورت دارد و ترک است. رهنما خندید و گفت که میفهمم، ترک تا ترک است.....ما مردم افغانستان در بیرون کشور پاسپورت دار و بی پاسپورت در کاست پایین جامعه قرار میگیریم..... در جاهایی
احساس میکنیم که چون کاست "نجس" در هندوستان یا هم وطنان جت ما در افغانستان به ما نگاه میشود..... در میان آدمهای دیگر آبرومند شمرده نمیشویم. ساختن وطن نیازمند ترک عادت ها و سنت هایی است که ما
را به بند کشیده است.... "
سیستم کست/کاست در داخل افغانستان نهادینه شده است:
من وقتی امریکا امدم در منطقه نهایت غریب نشین در همسایه داری در به دیوار یک فامیل امریکایی سفید پوست شامل مادر و دختر, اقامت گزیدم. در ضمن با انها قرار داد لفظی بستیم که در بدل حمل و نقل انها به مغازه ها برای خرید, هرچه و به هراندازه مواد ارتزاقی که میخواستم, انها برایم میخرید. متوجه شدم که در وقت/چک اوت پرداخت پول مردم که در عقب لین ما قرار داشتند منفی وار کنجکاویانه قسمی می دیدند که خوش ایند نبود و من احساس و برداشت بسیار بدی ازان داشتم. روزی شخصی در بیرون مغازه که متوجه حالتم شده بود, اجازه صحبت خواست و درضمن برایم گفت که عکس العمل مردم در مغازه شخصی نه, بلکه در ارتباط مواد غذایی وافر که ما با کارت ولفیر دولتی مفت میخریم و دیگران از جیب خود می پردازند میباشد. چنین عمل و عکس العمل برای مردم که با چنین شیوه کست اقتصادی - خرید غذا در بدل کارت ولفر- عادت نموده اند عادی به نظر می رسید/رسد. ریسرچ نشان میدهد که چنین ستایل زندگی از نسل به نسل در امریکا هنوز هم انتقال می یابد.
سیستم کست - ذاتی در افغانستان طوری نهادینه شده است که به اساس ان یک اقلیت خاص اجتماعی را که پیشینه انها عمدتا سیاسی/استخباراتی اورده شده است در صدر غذایی, اموزشی و قومی قرار داده است. نهادینه سازی دایمی چنین کست - ذاتی را روشنفکران این گروه در عمل پیاده درحالی که فکتور کوچکی تعداد شان را حتی نمیتوان در الگورتم نفوس شمرد, ولی تقریبا نیمی از منورین را انهم در نفوس ۴۰ ملیونی جامعه, از جمع خود می سازند. عده انگشت شمار از این ها در کنج و کنار افغانستان ملیون ها بومی را در تابعیت کامل مریدوار مسحور ساخته خرد اجتماعی را کنترل, جلو حرکت به پیش را سد میشوند. باید گفت که اعراب بومی افغانستان و علما دینی در چنین پروسه سازی دایمی و ننگین اجتماعی سهمی ندارند.
