29.11.2023 بی بی سی آیا تاسې هم احساس کړې، چې د حمام کولو پر مهال مو وېښته ډېر تویېږي؟ دا ډېر لاملونه لرلی شي، لکه کومه شامپو کاروئ، په څه ډول اوبو ځان وینځئ او پوټکی مو څومره روغ دی. د حمام کولو پر مهال مو ولې ډېر وېښته تويېږي، لاملونه او حل لار یې څه ده؟د دې پوښتنو د ځواب لپاره مونږ له جلدي متخصصې ډاکټرې راجندران سره خبرې کړي. له هغې مو وپوښتل چې آيا حمام کول وېښتان خرابوي؟ هغې په ځواب کې وویل چې، دا به سمه خبره نه وي چې حمام کول د وېښتو د خرابېدو لامل کېږي. دا ښايي زمونږ ځینو هغو عادتونو پورې اړه ولري چې د غسل یا حمام کولو پر مهال یې ترسره کوو. طبي څېړنېو دا نه ده ثابته کړې، چې شامپو یا غسل کول د وېښتو د تویېدو لامل کېږي. اونۍ کې باید څو ځله ځان ووینځو؟د دې لپاره کوم ټاکلې معیار نشته چې، تاسې باید په اونۍ کې څو ځله خپل وېښته وینځئ یا غسل وکړئ، دا په شخص او د هغوی په چاپیریال پورې اړه لري. که د سر پوټکی مو غوړ یا ډېر وچ وي باید هره ورځ غسل وکړئ او خپل وېښته ووینځئ. هغه کسان چې هره ورځ تمرین کوي، یا داسې کار ترسره کوي چې بدن یې ډېره خوله کوي نو هره ورځ غسل کول هېڅ تاوان نه لري. نارینه باید اونۍ کې څو ورځې غسل وکړي؟ د عکس سرچینه،GETTY IMAGES د نارینه و په پوټکي کې غور لرونکي غدې (glands sebaceous) ډېرې دي او د سر پوټکی یې هم ډېر غوړ لري، که دوی هره ورځ غسل وکړي باک یې نشته او ویښتو ته یې هېڅ زیان نه لري. ګرمې اوبه که سړې اوبه؟د خپل سر پوټکی له ډېرو ګرمو یا ډېرو سړو اوبو وساتئ او دا غوره ده چې په تړمو(شیرګرمو) اوبو غسل وکړئ. اوس ژمی دی نو په ډېرو ګرمو اوبو د سر مینځل د سر د پوستکي حجرې زیانمنوي. په مالګینو اوبو څنګه سر ومینځو؟د ځینو سیمو اوبه مالګیني دي. په ټوله کې دا ډول اوبه وېښته نه تویوي. که تاسو خپل وېښته په مالګینو اوبو ووینځئ، غوره ده چې له وینځلو وروسته پرې د څښاک د اوبو بوتل اوبه واچوئ یا داسې اوبه چې مالګه و نه لري. آیا د غسل پر مهال ډېر ځنډ مو وېښته تویوي؟تر شاور لاندې د ډېر وخت لپاره مه درېږئ، ځکه چې زمونږ وېښته طبیعي غور او رطوبت لري، که تاسې اوږده موده تر شاور لاندې ودرېږئ دا طبیعې غوړ له منځه ځي. خپل وېښته تر هغه وخته وینځئ چئ د شامپو یا صابون زګ ترې لاړ شئ. وېښته په څه ډول شامپو ووینځو؟زمونږ د وېښتو تېزابیت(پي اېچ) ۵،۵ دی، غوره ده چې داسې شامپو وکاروئ چې اندازه یې دې کچې ته نږدې وي. هغه شامپو چې تېزابیت یې له ۵،۵ لوړ وي د سر پوټکي د وچوالي لامل کېږي. د هرې شامپو د پي اېچ کجه د هغه پر بوتل لیکل شوې وي. د شامپو د اخیستو پر مهال ورته پام وکړئ. نن سبا ډېر خلک هغه شامپو کاروي چې سلفېټ او پارافین و نه لري، خو ډېر کله د شامپو شرکتونه په خپلو تولیداتو کې دا ماده ډېره کاروي. نو تاسې هڅه وکړئ چې هغه شامپو وکاروئ چې د سلفېټ اندازه پکې کمه وي. تاسې کولی شئ چې د شامپو په غوره کولو کې له یوه متخصص ډاکټر مشوره وکړئ او د خپل سر د پوټکي مناسب شامپو ځان ته واخلئ. هغه کسان چې د سر د پوټکي ستونزو سره مخ دي، باید هغه شامپو وکاروي چې پارافین او سلفېت و نه لري، ځکه چې د سلفېت او پارافین لرونکي شامپو د وېښتو ریښي زیانمنوي. کوم ډول کنډېشنر باید وکاروو؟د وېښتو کنډېشنر هم باید د خپلو وېښتو د غوړوالي او وچوالي له مخې غوره کړئ. که مو وېښته ډېر کمزوري وي کنډېشنر مه کاروئ، د کنډېشنر پر ځای د وېښتو سیروم هم کارول کېدای شي. که له غسل څو شېبې وروسته مو وېښته بېرته سرېښناک حالت درلود، دا په دې مانا ده چې وېښته مو غوړ دي، په داسې شرايطو کې کنډېشنر لرونکې شامپو وکاروئ او متخصص سره پرې خبرې وکړئ. له وینځلو وروسته مو وېښته څنګه پاک کړئ؟د وېښتو وینځلو پر مهال باید شامپو یوازې د وېښتو په ریښو کې وکارول شي، په داسې حال کې چې کنډېشنر بیا د وېښتو لپاره دی دا باید د وېښتانو په ریښو کې و نه کارول شي. کا تاسې د ډاکټر په سپارښتنه شامپو کاروئ، باید د درملو په بڼه یې وکاروئ. اول یې د سر په پوټکي وسولوئ بیا یې د پنځو یا لسو دقیقو لپاره پرېږدئ، وروسته یې د لاسونو د ګوتو په څوکو ورو او نرم نرم مساج ورکړئ.
|
29.11.2023 بی بی سی یازدهمین دور نشست امنیتی هرات در روزهای دوشنبه و سهشنبه (۲۷-۲۸ نوامبر) در شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان برگزار شد. شرکت کنندگان این نشست درباره وضعیت زبان، فرهنگ، زنان و سیاست افغانستان تحت حاکمیت طالبان و همچنین رویکردهای «تعامل» بحث کردند. این کنفرانس سالانه که از سوی انستیتو/انستیتوت مطالعات استراتژیک افغانستان برگزار شده بود، با اجرای «ارکستر زهره» که اعضای آن بعد از روی کار آمدن حکومت طالبان در تبعید به سر میبرند، پایان یافت. داوود مرادیان رئیس این نهاد گفت هدف از برگزاری این کنفرانس این بود که صداهای متنوع و مختلف افغانستان را دور هم جمع کند. او از دولت تاجیکستان برای میزبانی این نشست تشکر کرد. دوشنبه پایتخت تاجیکستان برای دومین سال متوالی میزبان این نشست است. هرچند بیشتر شرکتکنندگان این نشست چهرههای مخالف طالبان بودند اما برگزارکنندگان گفتند از طالبان و افراد نزدیک به طالبان هم دعوت شده بود اما اشتراک نکردند. ضیا شهریار، خبرنگار اعزامی بیبیسی در دوشنبه میگوید در پنل اول امروز با عنوان «نوروزستان: ایرانشهر و همبستگی همسایهها»، بحث مفصلی و داغی در مورد حوزه فارسیزبان، جدال هویتی در منطقه، و برخورد دولتهای ایران، تاجیکستان و افغانستان درباره مفهوم «ایرانشهر» صورت گرفت. از مباحثی که در این نشست مطرح شد «حوزه تمدنی زبان فارسی» بود که عبدالله راهنما، نویسنده تاجیکستانی گفت «افراطگرایی دینی» تهدیدی علیه این حوزه است.
|
29.11.2023 دآزادی رادیو پخوانی جهادي قوماندان محمد اسماعیل د طالبانو اوسنی رژیم د افغانستان او سیمې لپاره ګواښ بولي او وايي، پر وړاندې یې د نړۍ حوصله هم پای ته رسېدلې. هغه چې د هرات امنیتي کنفرانس په نوم جوړې شوې غونډې ته خبرې کولې وویل، د طالبانو د واکمنۍ په تېرو ۸۰۰ ورځو کې د افغانستان اقتصاد لهمنځه تللی، فقر او بېکاري اوج ته رسېدلې، میلیونونه خلک کډوال شوي او تر څنګ یې په کانونو هم چور ګډ دی. نوموړي طالبان تورن کړل چې په تعامل باور نه لري، سوله نه غواړي او وايي، خلک باید له دوی سره بیعت وکړي. اسماعیل خان وویل: "په تېر کې په ځلونو په دې اړه د خبرو غوښتنه شوې، خو تاسې په تېرو ۲۰ ـــ ۲۵ کلونو کې یو ځل وښایاست چې طالبانو د افغانانو ترمنځ د سولې مذاکرات جوړ کړي وي. زه باور لرم چې طالبان په ځانګړي ډول اوسنیو شرایطو کې چې ځانونه اتلان بولي او فکر کوي چې درې قارو اروپا، امریکا او اسټرالیا ته یې ماتې ورکړې، د ځان پر وړاندې سیال نه ویني. دوی وايي، خلک باید راشي، له موږ سره بیعت وکړي چې ژوندي پاتې شي. " اسماعیل خان:د طالبانو په واکمنۍ کې د افغانستان اقتصاد لهمنځه تللی او پر کانونو چور ګډ دی دې پخواني جهادي قوماندان همدا ډول ادعا وکړه چې د طالبانو پر وړاندې د نړۍ صبر هم پای ته رسېدلی او د سیمې هېوادونه هم باید هغو ګواښونو ته متوجه اوسي چې د طالبانو لهخوا ور سره مخامخ دي. د طالبانو حکومت تر اوسه د دې څرګندونو په اړه غبرګون نهدی ښودلی، مګر وړاندې یې تل ټینګار کړی چې دوی په تعامل باور لري او هر ډول اختلاف باید د خبرو اترو له لارې پای ته ورسېږي. خو د جمهوري نظام پر مهال د افغانستان د ملي دفاع وزارت مرستیال شاه محمود میاخېل بیا وايي، طالبان په تعامل باور نهلري او کومه تګلاره یې چې اوس غوره کړې، په افغانستان کې یوې بلې جګړې ته لاره پرانیزي. هغه له طالبانو سره د سیمې او نړۍ د تعامل په پالېسۍ نیوکه وکړه او زیاته کړه، دا پالیسي په افغانستان او سیمه کې افراطګرايي لا زیاتوي.
ښاغلي میاخېل وویل: "د سیمۍ او نړۍ د تعامل پالېسي د دې لامل کېږي چې په سیمه کې افراطګرايي لا وهڅېږي او پیاوړې شي، ځکه طالبان نه د دې اراده او نه د دې وړتیا لري چې د سیمې له ټولو افراطي ډلو سره جګړه وکړي. نه د ETIM، د حزب تحریر، نه هم IME، نه د داعش او نه هم د القاعده او نورو مخه نیولای شي. " خو د طالبانو د حکومت ویاند ذبیحالله مجاهد بیا په ځلونو ازادي راډیو سره خبرو کې ادعا کړې چې په افغانستان کې ترهګرې ډلې نهشته او تر څنګ یې د افغانستان له خاورې بل هیڅ هېواد ته ګواښ هم متوجه نهدی. د هرات په امنیتي کنفرانس کې د مقاومت جبهې یو ویاند علي میثم نظري بیا له طالبانو سره په مبارزې ټینګار وکړ او ویې ویل، دوی به یې پر وړاندې مبارزې ته دوام ورکړي. د هرات امنیتي کنفرانس چې د افغانستان د سټراټیژیکو مطالعاتو انسټیټیوټ لهخوا د تاجیکستان په پلازمېنه دوشنبه کې تېره ورځ پیل شوی وو نن پای ته ورسېده. په دې غونډه کې په افغانستان د وضعیت سمون، اړتیاوو، بشري مرستو، اقتصادي، بشري حقونو او یو شمېر نورو موضوعاتو بحثونه وشول. د دې کنفرانس یوه جوړونکي داوود مرادیان د هرات امنیتي کنفرانس د یوولسمې ناستې په پای کې وویل چې په دې غونډه کې د ۲۵ هېوادونو، دولتي او غیر دولتي بنسټونو او ادارو د استازو په ګډون؛ د افغانستان یو شمېر پخوانیو چارواکو برخه اخېستې وه او د افغانستان د راتلونکې مسیر په اړه یې بېلابېل بحثونه وکړل
|
29.11.2023 صدای آلمان اداره طالبان از آغاز استخراج نفت از هشت حلقه چاه جدید در حوزه نفتی آمو دریا خبر میدهد. اداره طالبان استخراج نفت از این چاهها در حوزه آمو دریا را به یک شرکت چینی واگذار کرده است.
طالبان در ادامه روند استخراج معادن و واگذاری آنها به شرکتها، این بار استخراج نفت از هشت چاه نفتی را به یک شرکت چینی واگذار کرده اند. ملا برادر آخند، معاون اقتصادی رئیسالوزرا و شهاب الدین دلاور، سرپرست وزارت معادن و پترولیم اداره طالبان، امروز سه شنبه کار استخراج نفت از هشت چاه جدید نفتی در حوزه نفتی آمو دریا در ولایت سرپل را افتتاح کردند. کانال یوتیوب دویچه وله دری سرپرست وزارت معادن و پترولیم اداره طالبان در مراسم گشایش این چاههای نفت گفت که قرار است به زودی ده چاه جدید نفت نیز حفاری گردد که با فعال شدن این چاهها استخراج نفت افزایش خواهد یافت. بیشتر بخوانید: چرا چینی ها به سرمایه گذاری در افغانستان علاقه مند هستند؟ شهاب الدین دلاور افزود: «بر اساس قرارداد امارت اسلامی با شرکت آف-چین، فرایند اکتشافات این ساحه نفتی به مدت سه سال انجام خواهد شد که یک سال آن تمام شده است.» سرپرست وزارت معادن و پترولیم اداره طالبان میافزاید که با حفاری و فعال شدن هشت حلقه چاه جدید نفت تعداد چاههای فعال به ۱۷ حلقه رسیده و سطع استخراج روزانه به ۸۰۰ متر مکعب بلند خواهد رفت. به گفته او در این پروژه بیش از ۵۵۰ انجینیر و کارمند به صورت مستقیم و تعداد زیادی دیگر به گونه غیرمستقیم مصروف کار هستند. به صفحه اینستاگرام دویچه وله بپیوندید! اداره طالبان استخراج ساحه نفتی حوزه آمو دریا در ولایتهای سرپل و جوزجان را به شرکت چینی «آف-چین» (Afg-Chin) واگذار کرده است که میعاد این قرارداد ۳۰ سال است. اداره طالبان در حالی استخراج معدنها را به شرکتها واگذار میکند که از هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشده است. برخی کارشناسان سوالها و تردیدهایی را در مورد این قراردادها هم از لحاظ حقوقی و هم از نظر اقتصادی ابراز کرده اند.
|
29.11.2023 دامریکا غږ د ایران ولسمشر ابراهیم رئیسي د سه شنبې په ورځ نومبر ۲۸ (لیندۍ ۷) په انقره کې هغې سرمشریزې ته حاضر نه شو چې د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان یې مخکې خبریالانو ته اعلان کړی و. د رئیسي د سفر په اړه ابهام هغه کړکیچ په ګوته کوي چې د اسرائیل او حماس د جګړې په اړه د دوی د ګډ نظر سره سره، د دواړو سیمه ایزو قدرتونو ترمنځ دوام لري. د ترکیې د ولسمشرۍ دفتر فرانس پرس ته وویل چې اردوغان د سه شنبې په ورځ کومه غونډه نه درلوده او دا یې هم څرګنده نه کړه چې ایا دا غونډه لغوه شوې او یا ځنډول شوې ده. د ایران نیمه رسمي اژانس تسنیم راپور ورکړی چې ترکیې ته د رئیسي سفر "ځنډول شوی" دی، خو لامل او نور جزئیات یې نه دي ورکړي. اردوغان د نومبر په ۱۱مه په ریاض کې د سیمه ییزو مشرانو د غونډې وروسته چې د ایران ولسمشر ابراهیم رئیسي هم پکې ګډون درلود، ترکیې ته پر لار خبریالانو ته وویل: "د ایران ولسمشر ابراهیم رئیسي د روانې میاشتې په ۲۸ مه نیټه مونږ ته راځي." دغه لیدنه د ترکیې د دولتي رسنیو له خوا هم اعلان شوه او د دوشنبې په ورځ ناوخته یې په اړه په تلویزیونونو کې پراخ بحثونه وشول. خو دا خبره د رئیسي دفتر یا د ایران رسمي رسنیو په رسمي ډول نه ده تایید کړې. دواړو ولسمشرانو او د هېوادونو جګپوړو دپلوماټانو د تېرې اوونۍ په پای کې د غزې پر جګړې تمرکز درلود. د ایران د بهرنیو چارو وزیر حسین امیر عبداللهیان هیله څرګنده کړه چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د لوړې کچې دپلوماسۍ په دوام سره به دواړه خواوې د متقابلو همکاریو د پیاوړتیا او ژورتیا شاهدان واوسي. 'پیچلې اړیکې' اردوغان د اکتوبر د اوومې نیټې د حماس د اورپکو د برید په ځواب کې د غزې په تړانګه باندې د اسرائیل د عملیاتو په اړه د اسلامي نړۍ د تر ټولو سختو منتقدینو په کتار کې دی. هغه اسرائیل یو "ترهګریز دولت" بللی او د ایران ملاتړی حماس یې "د ازادۍ ډله" بللې ده. خو شنونکي په دې باور دي، چې ایران غواړي ترکیه له بیانیو ورکولو تېر شي او له اسرائیل سره خپلې غوړېدونکي سوداګریزې اړیکې پرې کړي. په استانبول کې د ایراني مطالعاتو د مرکز مشر حکي اویغور فرانس پرس ته وویل: "ایران تمه لري چې ترکیه به له اسرائیل سره خپله مستقیمه او غیر مستقیمه سوداګري پای ته ورسوي... له بلې خوا ترکیې داسې چلند کړی چې د سیاسي او سوداګریزو مسلو جلا کولو ته پاملرنه کوي." د حماس وسله وال د اکتوبر په اوومه د غزې او اسرائیل ترمنځ له پوځي پولې واوښتل او د اسرائیل په تاریخ کې یې تر ټولو خونړی برید وکړ. اسرائیل وايي، په دغه برید کې ۱۲۰۰ کسان وژل شوي، چې ډېری یې ملکي وګړي دي او شاوخوا ۲۴۰ نور یرغمل شوي دي. په ځواب کې اسرائیل په غزه کې بمبارۍ او ځمکني عملیات پیل کړل، چې د حماس حکومت وايي، تر اوسه یې ۱۵۰۰۰ کسان وژلي، چې زرګونه یې ماشومان دي. ایران او ترکیه ۵۳۵ کیلومتره اوږده ګډه پوله لري او د نږدې اقتصادي اړیکو او د سیمه ییزو شخړو په اړه د نظرونو د اختلاف پېچلی تاریخ لري. ترکیې په سوریه کې د ایران او روسیې د ملاتړ لرونکي ولسمشر بشارالاسد د رژیم د نسکورولو لپاره د یاغیانو د هڅو ملاتړ کړی دی. په ناګورنو قره باغ کې د ارمني بېلتون غوښتونکو په وړاندې د اذربایجان له اقداماتو څخه د انقرې ملاتړ هم په ایران کې اندېښنه پیدا کړې ده. تهران وېره لري چې د قفقاز په سیمه کې د اذربایجان بریا کیدای شي په ایران کې اذري لږکي بیلتون غوښتونکي وپاروي. ایران په خپله شمالي پوله کې د یوې وړاندیز شوې سوداګریزې لارې په اړه هم اندیښمن دی چې د اذربایجان او ترکیې ترمنځ جوړیږي او ښايي ارمنستان ته د تهران لاسرسی پیچلی کړي. په انقره کې میشت ایراني کارپوه عارف کیسکین فرانس پرس ته وویل: "د ترکیې او ایران تر منځ تر ټولو مهمه ترینګلتیا د قفقاز او قره باغ پر سر ده... د غزې له جګړې سره، دا مسله شاته وغورځول شوه، خو دا لا هم د یوې مهمې مسلې په توګه پاتې ده."
|
29.11.2023 صدای امریکا وزارت امور خارجه ایران بار دیگر بر ایجاد حکومتی در افغانستان تاکید کرد که نمایندگان تمام اقوام این کشور در آن مشارکت داشته باشند. ناصر کنعانی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، روز دوشنبه ۲۷ نومبر (ششم قوس) به خبرنگاران گفت که تهران به دنبال ثبات و امنیت در افغانستان است. او گفت: "ما تلاشها و سازوکارهای منطقهای را مفید میدانیم. مواضع ما طی دو سال گذشته هم در همین چارچوب تعریف شده است. ما به دنبال طرد هیچ جریانی در داخل افغانستان در ساز و کارهای سیاسی نیستیم. همه باید به شکلگیری دولتی که نماینده تمام ملت و اقوام افغانستان باشد، کمک کنند و تعاملات ما هم در همین چارچوب است." این اولین بار نیست که ایران خواستار تشکیل دولت فراگیر در افغانستان میشود، پیش از این مقامات ایرانی بارها چنین خواستی را مطرح کرده اند. اما ایران این درخواست را در حالی مطرح کرده است که یازدهمین نشست "گفتگوی امنیتی هرات" توسط مرکز مطالعات استراتیژیک افغانستان روز دوشنبه ۲۷ نومبر (ششم قوس) در دوشنبه، پایتخت تاجیکستان آغاز شد. شماری از مقامات ارشد حکومت پیشین افغانستان و برخی از کارشناسان بینالمللی در مورد ساختار آینده این کشور پیشنهادات خود را به اشتراک گذاشته اند. امروز دومین روز این کنفرانس است و تصمیم گرفته شده که اشتراککنندگان در مورد اجماع منطقهای، حمایت بینالمللی، گفتگوی ملی برای افغانستان دموکراتیک و برخی موضوعات دیگر بحث و گفتگو کنند. مقامات حکومت طالبان بارها با درخواستها پیرامون تشکیل دولت فراگیر مخالفت کرده و مدعی شده اند که نمایندگان همه اقوام بخشی از حکومت این گروه هستند. جامعه جهانی نیز از طالبان خواسته است که نمایندگان همه اقوام را در حکومت خود بگنجاند. طالبان که در ۱۵ اگست ۲۰۲۱ بار دیگر بر افغانستان مسلط شدند، تا اکنون حکومت این گروه توسط هیچ کشور و سازمان بینالمللی به رسمیت شناخته نشده است. این در حالی است که یک ارزیابی مستقل ملل متحد، به رسمیت شناختن حکومت طالبان را با پابندی این گروه به تعهدات و مکلفیتهای بینالمللی افغانستان مرتبط دانسته و از طالبان خواسته است تا فوراً محدودیتهای گسترده بر حق کار و تحصیل زنان را لغو کند.
|
28.11.2023 بی بی سی د ملګرو ملتونو کلتوري او علمي اداره یونيسکو وايي، په افغانستان کې یې پرلیکه یا انلاین بڼه پښتو ویونکو میندو، پلرونو او د هغوی کورنیو ته د سواد زدکړې نوي کورسونه پیل کړي دي. د دغه بنسټ په وینا، د څلورو لسیزو جګړې، طبیعي پېښو او بېوزلۍ د افغانستان تعلیمي نظام سخت ځپلی چې له کبله یې په دغه هېواد کې د نړۍ په کچه د لوستو ځوانانو او لویانو شمېر خورا کم دی. یونیسکو وايي چې د افغانستان یوازې ۴۷ سلنه ځوانان چې عمرونه یې له ۱۵ تر ۲۴ کلنۍ دي، لیک لوست کولای شي خو د لوستو لویانو کچه بیا ایله ۳۱.۴ فیصده ده. همدا راز یې ویلي چې د دغه هېواد یوازې ۱۷ سلنه ښځې د لیک لوست جوګه دي.
|
28.11.2023 بی بی سی رسانههای محلی و شماری از شاهدان عینی از شنیده شدن صدای «دو انفجار» در شهر کابل، پایتخت افغانستان، خبر دادهاند. در عین حال «جبهه آزادی»، گروه نظامی مخالف طالبان با انتشار ویدیویی در ایکس مدعی شده است که افراد این گروه در دو نقطه کابل به دو پاسگاه امنیتی طالبان حمله کردهاند. گزارشها حاکی است که یکی از این انفجارها در منطقه تایمنی در حوزه چهارم حدود ساعت ۷:۳۰ شب به وقت محلی رخ داده است. جبهه آزادی گفته است حمله دیگر در پاسگاهی در حوزه نهم کابل صورت گرفته است. این جبهه مدعی شده که در دو حمله شش عضو طالبان را کشته و سه نفر آنها را زخمی کرده است. شماری در ایکس (توییتر سابق) نوشتهاند که پس از انفجار صدای شلیک گلوله را نیز شنیدهاند. مسئولان طالبان تاکنون در این مورد چیزی نگفتهاند.
|
28.11.2023 دآزادی رادیو د ملګرو ملتونو د ماشومانو د ملاتړ صندوق یونېسف وایي، د دوی د واکسیناتوران د ډیورند کرښې دواړو غاړو ته د هغو کورنیو ماشومان واکسینوي چې افغانستان ته راستنېږي. یونېسف نن دوشنبه پر خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي واکسیناتوران یې هغه ماشومان هم واکسینوي چې د واکسین له پخوانیو پړاونو بې برخې پاته دي. معلومه نه ده چې د واکسیناتورانو دغه ډلې په کومو سیمو کې فعالیت لري، خو له پاکستانه افغان کډوال تر ډېره د تورخم او سپین بولدک له لارو افغانستان ته را ستنول کیږي. افغانستان او پاکستان یوازني دوه هېوادونه دي چې تراوسه د پولیو یا د ماشومانو د ګوزڼ ویروس په کې له منځه نه دی تللی. پولیو یو ډول ویروسي ناروغي ده چې د انسان د فلجېدو لامل ګرځي. د سږ میلادي کال له پیله په افغانستان کې د دغه ویروس شپږ پېښې ثبت شوي چې ټولې یې په ختیځ ولایت ننګرهار کې دي.
|
28.11.2023 صدای آلمان اردوی پاکستان گفته است که حمله انتحاری بر یک کاروان نظامی که دو کشته به جا گذاشت، توسط یک شهروند افغانستان انجام شده است. این تازه ترین مورد از ادعای اسلامآباد در مورد انجام حملات انتحاری توسط شهروندان افغان است.
اردوی پاکستان گفته است که روز یک شنبه یک مهاجم انتحاری سوار بر موترسایکل یک کاروان نظامی را در نزدیکی بنو در مناطق قبایلی نزدیک به مرز افغانستان هدف قرار داد. اردوی پاکستان گفته است که در این حمله دو تن کشته و هفت تن دیگر به شمول پرسونل نظامی زخمی شده اند. صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید! اردوی پاکستان افزوده است: «بعداً این بمبگذار انتحاری سوار بر موترسایکل یک تبعه افغان شناسایی شد.» اردوی پاکستان جزئیات نداده است که این مهاجم را چگونه شناسایی کرده است و نام او نیز ذکر نشده است. اداره طالبان در افغانستان به سوال خبرگزاری رویترز در این رابطه پاسخ نداده است. حکومت پاکستان ماه گذشته اخراج مهاجران بدون مدرک به شمول حدود ۱.۷ میلیون مهاجر افغان را اعلام کرد.
|
28.11.2023 دامریکا غږ د پاکستان په راولپنډۍ ښار کې يو افغان په خپل کور کې دننه رسټورانټ جوړ کړى او هغو افغان کډوالو ته خواړه کور ته رسوي چې د پولیسو له خوا د نیول کېدو له ویرې بازارونو ته نشي تللی. دوه میاشتې کیږي چې د سمنګان ولايت نظام الدين بهمني، د پاکستان پایتخت اسلام اباد ته څېرمه د خپل کور په لاندني پوړ کې د "اوزبيکي پلاو" په نوم دا خوړنځاى پرانیستی دی. د رسټورانټ چلوونکي وايي، دا چې ډیر شمېر افغان کډوالو د پوليسو له ډاره تر خپلو کورونو پورې محدود دي، نو ځکه دوی خلکو ته د هغوی تر کورونو خواړه رسوي. تمنا تنها چې په دې رستورانت کې دنده لري، وايي: "په لومړۍ مياشت کې پيرودنکي زيات وو خو د پاکستان له خوا د افغان وګړو پر وړاندې د سخت دريځ له کبله زموږ پيرودونکي هم کم شول نو ځکه مو ډير پام اوس خلکو ته تر کورونو د خوړو رسولو ته ګرځولى او دا خواړه د هغوی تر کورونو وړو." د رسټورانټ مالک نظام الدين بهمني وايي، له دې لارې د ژوند اړتیاوې پوره کوي او همدارنګه غواړي د افغانستان خواړه نړۍ ته ور وپیژني. هغه امریکا غږ ته وویل: "غواړو افغاني کلتور دې ځاى [ پاکستان] ته ور وپيژنو او ورسره خپلې اقتصادي اړتياوې هم دلته پوره کړو. نو د همدې لپاره مو دا رستورانت جوړ کړ." د اوزبیک پلاو رسټورانټ ته مشتریانو کې د افغانانو ترڅنګ ځینې ځايي خلک هم شامل دي. په هغو کې یوه د راولپنډۍ اوسېدونکې شارون ده. هغې وویل: "زه چې دلته په اول ځل راغلې وم، د دوی خواړه مې ډير خوښ شول. موږ پاکستانيان خو ترخه خواړه خوښوو خو چې کله مې دا افغاني پلاو وخوړ خوند يې ډير عالي و." ریانا نوري چې څلور میاشتې وړاندې پاکستان ته ګډه شوې او اوس په اسلام اباد کې اوسیږي، وايي، د اوزبیک پلو په رستورانت یې د وطن مینه ماتیږي. هغې وویل: "په دې څلورو مياشتو کې چې پاکستان ته راغلي يو... پاکستاني خواړه مو ډیر خوړلي خو افغاني خواړو ته نه رسيږي. د ازبيکي پلاو خوړو او دې چاپيريال راته د هېواد احساس راکړ." د نظام الدين بهمني تر څنګ لسګونه افغانان چې تازه پاکستان ته کډوال شوي، د ميليونونو روپيو پانګونې سره يې په دغه هېواد کې لوى او واړه کاروبارونه پيل کړي او وايي خپل د ژوند ورځنۍ چارې په داسې حال کې پر مخ وړي چې راتلونکی یې ناڅرګند دی.
|
28.11.2023 باختر شهر دوشنبه، پایتخت تاجیکستان روز دوشنبه ۲۷ نومبر (ششم قوس) میزبان یازدهمین نشست "گفتگوهای امنیتی هرات" بود که از سوی انستیتیوت مطالعات استراتیژیک افغانستان، زیر عنوان "بازخوانی افغانستان: راهکار های متفاوت" راه اندازی شده است. به گفتهٔ انستیتیوت مطالعات استراتیژیک افغانستان، حدود ۱۵۰ نفر از ۲۵ کشور و سازمان بینالمللی، به شمول دپلوماتهای پیشین امریکایی و اروپایی در این نشست حضور دارند. مسوولان این انستیتیوت گفته اند که از طالبان نیز دعوت شده بود که نمایندگان خود را در این نشست بفرستند، اما هیچ مقام طالبان در این نشست حضور ندارد. افزون بر حضور برخی مقامهای پیشین افغانستان، به شمول رحمتالله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان، و رنگین دادفر اسپنتا، مشاور پیشین امنیت ملی افغانستان، دهها چهرهٔ مخالف طالبان، عمدتاً رهبران پیشین جهادی افغانستان در این نشست شرکت دارند. اسپنتا در این نشست گفت که پس از "درهمشکستن و تسلیم جمهوری اسلامی افغانستان به گروه طالبان" حکومت این گروه به "استبداد و اجحاف و آنهم از نوع بدویترین آن" ادامه میدهد. او گفت: "مبارزهٔ مردم ما ادامه دارد و تا رسیدن به آزادی و عدالت ادامه خواهد یافت." اسپنتا گفت: "طالبان در نتیجهٔ ناکارایی دولت جمهوری اسلامی افغانستان و در پسامد دگرگونیهای ساختاری در نظام سیاسی بین المللی و ایجابات نوین استراتژیک در سطح دنیا به قدرت رسیدند و قدرت را تسلیم گرفتند." برخی چهرههای شناخته شدهٔ پشتونهای پاکستان، به شمول محسن داور، افراسیاب ختک و بشرا گوهر، اعضای پیشین پارلمان پاکستان، نیز به این نشست دعوت شده اند. محسن داور در صحبت با صدای امریکا گفت که برگزاری چنین گفتگوها برای افغانستان نیاز مبرم است، زیرا به گفتهٔ وی گروهی با "زور تفنگ" بر افغانستان مسلط شده است. داور از رویکرد حکومت طالبان در افغانستان نقد کرد و گفت: "طالبان در صدد کسب مشروعیت خارجی اند، اما آنان در مورد کسب مشروعیت از مردم افغانستان فکر نکرده اند." با آنکه از مسلط شدن طالبان بر افغانستان و تشکیل حکومت آن بیش از دو سال و سه ماه میگذرد، تا اکنون هیچ کشوری حکومت آن گروه را به رسمیت نشناخته است. بشرا گوهر، یکی از رهبران ارشد جنبش ملی دموکراتیک پاکستان، از مقاومت زنان افغان در برابر طالبان ستایش کرده گفت: "باید شجاعت زنان افغان را تصدیق کنیم، زیرا آنان نه تنها برای حقوق خودشان بلکه برای حقوق زنان در منطقه و فراتر از آن مبارزه میکنند." طالبان از زمانیکه بر افغانستان مسلط شده اند، محدودیتهای زیادی را بر زنان وضع کرده و زنان و دختران را از حق کار و آموزش به سویهٔ بالاتر از صنف ششم محروم کرده اند. شکریه بارکزی، عضو پیشین شورای ملی افغانستان، نیز بر اهمیت چنین نشستها تاکید کرد و گفت که نگرانیهای مردم افغانستان در این نشستها بازتاب مییابد. او در صحبت با صدای امریکا گفت: "این واقعیتها بازتاب یافت که چگونه یک افغانستان به سود منطقه و جهان است، افغانستانی که به سمت تروریستان کشانده میشود و درگیر بحران داخلی و منطقهای است یا افغانستانی که به سوی تعامل جهانی به پیش رفته و در آن تشدد و خشونت جایی ندارد." رحمتالله نبیل، رییس پیشین امنیت ملی افغانستان در صحبت با صدای امریکا در حاشیهٔ این نشست گفت که بحثها در گفتگوهای امنیتی هرات، اکادمیک و تحقیقاتی بود و جنبهٔ سیاسی نداشت. نبیل در این نشست گفت: "در خصوص طالبان، فقدان وضاحت، دیدگاه و اجماع در منطقه وجود دارد. دیدگاهها بسیار مختلف است، برخی افغانستان را به صفت سیاهچاله میپندارند و برخی هم به صفت یک فرصت. برگرداندن افغانستان به دست مردم آن کشور، مستلزم حل این دیدگاههای گوناگون است." برگزار کنندگان گفتگوهای امنیتی هرات گفته اند که در این نشست در ترکیب دستههای متعدد، مسایل مرتبط به افغانستان از جمله "اپارتاید جنسیتی، مسایل امنیتی، کمکهای بشری به افغانستان و موثریت آن" به بحث گرفته میشود. صدای امریکا در پیوند به برگزاری نشست گفتگوهای امنیتی هرات و نشست اخیر در مورد افغانستان در مسکو که در آن از طالبان دعوت نشده بود، خواستار اظهار نظر طالبان شد، اما ذبیحالله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان از صحبت با صدای امریکا خودداری کرد.
|
27.11.2023 بی بی سی د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړې استازې روزا اوتونبايوا سره په کتنه کې له نړیوالې ټولنې غوښتنه کړې چې د افغانستان لپاره دې "موازي او اضافي ميکانيزمونه" نه جوړوي. د طالبانو بهرنیو چارو وزارت په اعلامیه کې ویل شوي چې ښاغلي متقي د ملګرو ملتونو له ځانګړې استازې سره په خبرو کې ویلي، هېوادونه دې له "افغانستان سره تعامل وکړي." روښانه نه ده، چې "له موازي او اضافي میکانیزونو" موخه څه ده خو ښايي اشاره یې په مسکو کې د طالبانو حکومت له ځینو مخالفانو سره ناسته وي. په دغه ناسته کې د احمد مسعود ترڅنګ د جمهوریت د مهال ځینو پخوانیو چارواکو هم برخه لرله. ښاغلي متقي پرون شنبه په کابل کې د روسیې له سفیر دیمتري ژیرنوف سره هم کتلي دي. د دوی دواړه د خبرو په اړه ډېر جزییات نه دي په ډاګه شوي خو د طالبانو یو ویاند وايي، "د افغانستان او روسیې ترمنځ په دواړه اړخیزو" او نړیوالو مسایلو خبرې شوې دي.
|
27.11.2023 بی بی سی عبدالرحمن رشید، معاون وزیر امور مهاجران طالبان، میگوید که افراد بازگشتی از پاکستان بر اساس برنامه به «محلات اصلیشان انتقال داده میشوند، از هر ولایت و ولسوالی که باشند». او در گفتگو با بیبیسی افزوده است که پیش از اسکان مجدد باید در ولایتهای مرزی روند «ثبت و بایومتریک» انجام شود. همچنین در کابل و برخی ولایتها نیز اردوگاههای موقتی ایجاد شده است تا آنها پیش از عزیمت به محل اصلی «چند روز» در آنجا به سر برند. دیروز، روزنامه «دان» پاکستان به نقل از «منابع رسمی در کنسولگری» طالبان گزارش داد که که «در موارد متعددی پاکستانیها به عنوان مهاجر غیرقانونی به افغانستان فرستاده شدهاند». اما معاون وزیر مهاجران طالبان میگوید: «امکان ورود هیچ تبعه خارجی به نام مهاجر افغان وجود ندارد». پاکستان تایید کرده است که افراد مهاجر بدون مدارک معتبر در این کشور را در هنگام ترک کشور ۸۳۰ دلار جریمه میکند. این مبلغ شامل اخراج شدگان به افغانستان نمیشود. پاکستان میگوید عضو کنوانسیون پناهندگان نیست و «هیچ یک از افغانهای ساکن در مرزهای خود را به عنوان پناهنده به رسمیت نمیشناسد.» در همین حال، کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در اسلام آباد به بیبیسی گفته است که در تلاش است تا این موضوع را با مقامهای پاکستان حل کند تا پناهجویان را از پرداخت این هزینه معاف کند. بسته ماندن گذرگاه چمن-اسپینبولدک بهروی کامیونها و اختلاف در تثبیت هویت مهاجران در معرض اخراج از پاکستان
|
27.11.2023 دآزادی رادیو د پاکستان ستره محکمه د راتلونکې جمعې په ورځ یعنې د ډسمبر په لومړۍ نېټه، د هغې عریضې په اړه غونډه کوي چې له دې هېواده په زور د افغان کډوالو د اېستو د پرېکړې پر ضد ثبت شوې ده. پاکستاني ورځپاڼه " ډاڼ" لیکي، سترې محکمې د دې غونډې لپاره د سردار طارق مسعود په مشرۍ د یحیي افریدي او عایشه ملک په ګډون یو پلاوی ټاکلی دی. دا عریضه نږدې لس ورځې وړاندې د پاکستان یو شمېر سياسي مشرانو او د بشري حقونو فعالانو لکه: افراسیاب خټک، محسن داوړ، فرحتالله بابر، ایمان زینب مزاري، سناتور مشتاق احمد، امنه مسعود جنجوعه، محمد جبران ناصر، احمد شبر، عمران شفیق او یو شمېر نورو د پاکستان د لنډمهالي حکومت د هغې پرېکړې پر ضد ثبت کړه چې هلته مېشت افغانان په زور له هېواده وباسي. په دې عریضه کې په پاکستان کې له لسیزو راهیسې د مېشتو افغان کډوالو جبري اخراج د اساسي قانون خلاف او غیر انساني پرېکړه بلل شوې ده. پاکستان له ټولو نړیوالو اعتراضونو سره د افغان کډوالو په زوره اېستو ته دوام ورکړی که څه هم په لومړیو کې د سترې محکمې اداري برخې دا عریضه په دې پلمه رد کړې وه چې قانوني او ټولنیز ارزښت نهلري، خو اوونۍ وړاندې د ملي ډیموکراټیک غورځنګ مشر او د پاکستان د پارلمان غړي محسن داوړ په خپله اېکسپاڼه ولیکل، د سترې محکمې له قاضي یحیی افریدي سره په کتنه کې یې د افغانانو د ایستو د بهیر د بندولو غوښتنه وکړه چې ومنل شوه او سترې محکمې د دوی عریضې په اړه د بحث ژمنه وکړه. د پاکستان سرپرست حکومت د نومبر په لومړۍ نېټه د دوی له قوله، د بېاسناده افغان کډوال ویستل پیل کړل او تر اوسه د بلوچستان ایالت د اطلاعاتو د سرپرست وزیر جان اڅکزي له قوله، له ۰،۴ میلیون زیات افغانان له پاکستانه اېستي دي. د بلوچستان ایالت د اطلاعاتو سرپرست وزیر چې پرون یې رسنیو سره خبرې کولې دا هم ویلي چې د بېاسناده افغان کډوالو د ستنولو لړۍ به روانه وي. د پنجشنبې په ورځ د پاکستان د کورنیو چارو سرپرست وزیر سرفراز بګټي بیا انډیپنډټ اردو څانګې سره مرکه کې ویلي وو، تر راتلونکې یوې میاشتې به د ۱،۷ میلیونه بېاسناده افغان کډوالو د ویستو لړۍ بشپړه شي. پاکستان کې افغان کډوال د دغه هېواد د ځواکونو له ناوړه چلنده شکایت لري په ورته وخت کې راستانه شوي افغان کډوال وايي، لا هم له افغانانو سره د پاکستاني امنیتي ځواکونو بد چلند روان دی. ننګرهار ته راستون شوی عبدالظاهر وايي: "افغانانو سره ډېر بد وضعیت کېده. په زور او ظلم به یې له کورونو ویستل، کارټونه به یې ورته څېرې کول او موټرونو کې به یې اچول. " په پاکستان کې له افغان کډوالو سره د پاکستان د امنیتي ځواکونو د بد چلند په اړه د ملګرو ملتونو بېلابېلو ادارو هم اندېښنه ښودلې. د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ دا هم تایید کړې چې په پاکستان کې افغان کډوال ځورول کېږي، نیول کېږي، شکنجه کېږي او په بیا په زور افغانستان ته استول کېږي.
|
27.11.2023 صدای آلمان وزا اوتونبایوا، نماینده ویژه دبیر کل سازمان ملل متحد برای افغانستان و رئیس یوناما با امیرخان متقی، وزیر خارجه اداره طالبان دیدار کرده است. متقی یک روز پیش با سفیر روسیه ملاقات کرده بود.
حفیظ ضیا احمد، سخنگوی وزارت خارجه طالبان در صفحه ایکس خود نوشته است که در این دیدار در مورد اخراج اجباری مهاجران افغان از پاکستان، چگونگی کمک های ملل متحد و سایر نهاد های خیریه به عودت کنندگان افغان، گزارش اخیر گزارشگر ویژه سازمان ملل متحد برای افغانستان و برخی مسایل دیگر گفتگو صورت گرفته است. به اساس این پیام خبری شبکه ایکس، امیرخان متقی وزیر خارجه اداره طالبان گفته است: «جنگ در افغانستان به صورت گسترده خاتمه یافته است، پس بهتر خواهد بود که سازمان ملل متحد و جامعه جهانی از دستآورد ها و تلاش های امارت اسلامی در عرصه های امنیت، حکومت داری و مبارزه با مواد مخدر حمایت کرده و در زمینه های تعزیرات اقتصادی، دارایی مصادره شده افغانستان بانک و حل مسایل حاد دیگر، مانند روی پا ایستادن افغانستان، تمرکز کنند.» صفحه یوتیوب دویچه وله دری متقی در عین حال در نشستی دیگری، امروز با خواجه عوضوف، سفیر ترکمنستان در افغانستان گفتگو کرده است. حفیظ ضیا احمد، سخنگوی وزارت خارجه طالبان در تویت دیگر نوشته است که در این نشست در مورد روابط دو جانبه هردو کشور ، به ویژه در رابطه با مسایل اقتصادی و پروژه های بزرگ و مشترک هردو کشور گفتگوی همه جانبه صورت گرفته است. وزیر خارجه طالبان یک روز پیش (۲۵ نوامبر ۲۰۲۳) با دیمیتری ژیرنوف، سفیر فدراسیون روسیه در کابل ملاقات کرده بود. به قول خبرگزاری روسی انترفکس، در این دیدار بر سر روابط سیاسی و اقتصادی روسیه و افغانستان و چالش های اخیر منطقه یی و بین المللی و همچنان موضوعات آموزشی و فرهنگی بحث و گفتگو صورت گرفته است. دو سال از حاکمیت دوباره طالبان در افغانستان می گذرد، اما تا کنون هیچ کشور اداره طالبان را به عنوان حکومت به رسمیت نشناخته است. یکی از دلایل اساسی آن نقض حقوق و آزادی های مشروع زنان برای تحصیل و کار از سوی این گروه است.
|
27.11.2023 دامریکا غږ د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې ځوان لوبغاړی ابراهیم ځدراڼ وایي د روان ۲۰۲۳ میلادي کال د اکټوبر ۲۳ مه نیټه به یې تل په زړه کې ځانګړی ځای ولري. ښاغلي ځدراڼ شنبه نومبر ۲۵ (لیندۍ۴) پرته لدې چې د مناسبت دلیل روښانه کړي، پخپل رسمي فیسبوک پاڼې کې یې لیکلي چي هیڅکله یې د کرکت په لوبه کې دومره انرژۍ احساس نه و کړی. هغه لیکلي، "د ۲۰۲۳ اکټوبر ۲۳ مه به تل زما په زړه کې ځانګړې وي. تر دې وړاندې هیڅکله د کرکټ په یوې لوبې کې دومره له انرژۍ ډک احساس مې نه و کړی. څومره بختور ماښام و". د اکټوبر ۲۳ مه هماغه نیټه ده چې د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې په هند کې د نړیوال جام په سیالیو کې د پاکستان لوبډلې ته ماتې ورکړه. دا لومړی ځل و چې افغانستان په نړیوال جام کې او په یو ورځنیو نړیوالو لوبو کې پاکستان ته ماتې ورکړه. پدې لوبې کې د پاکستان لوبډلې افغانستان ته د ۲۸۲ منډو هدف ورکړی و چې د لوبې په ۴۹ اور کې داسې مهال پوره شو چې د افغانستان یوازې دوه لوبغاړي سوځیدلي و. ابراهیم ځدراڼ پدې لوبې کې په ۱۱۳ توپونو ۸۷ منډې کړې وې چې د لوبې غوره لوبغاړی هم وټاکل شو. ځدراڼ د غوره لوبغاړي جایزه هغو افغان کډوالو ته ډالۍ کړه چې د پاکستان حکومت پدې خاطر ایستلي چې پدې هیواد کې د پاتې کیدو قانوني اسناد یې نه درلودل.
|
27.11.2023 صدای امریکا فدراسیون بینالمللی مدافعان حقوق بشر در تبعید از جامعه جهانی خواسته است که از پناهجویان افغان در پاکستان محافظت کند. این فدراسیون ناوقت شنبه ۲۵ نومبر (چهارم قوس) با نشر درخواستی، از بازداشتهای اخیر فعالان مدنی، مدافعان حقوق بشر، خبرنگاران، متخصصان حقوقی، نمایندگان جامعه مدنی، نظامیان سابق، قضات، وکلا و سایر اعضای جامعهٔ مدنی افغانستان توسط نهادهای امنیتی پاکستان نگرانی کرده است. در درخواست این فدراسیون آمده است که موج بازداشتها از اول نومبر آغاز شده و بسیاری از این افراد به گونهٔ جبری به افغانستان برگردانده شده اند. این فدراسیون گفته است: "این پناهجویان که پس از تسلط گروه طالبان بر افغانستان به دنبال امنیت شان بودند، از دو سال به اینسو در پاکستان اقامت دارند و در انتظار رسیدگی به پروندههای مهاجرتی شان استند تا برای امنیت خود به کشورهای دوم بروند." اعضای این فدراسیون گفته اند که بازگشت به افغانستان با خطرهای شدید از جمله بازداشت، شکنجه و مرگ به همراه خواهد بود و اگر این افراد بازداشت هم نشوند، احتمال دارد قربانی کشتارهای انتقامجویانه شوند.
|
26.11.2023 بی بی سی قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر مشر سهیل شاهین منلي چې ځينو کورنیو مسایلو له نړۍ سره د طالبانو د حکومت مخه ډب کړي. ښاغلی شاهین چې د طالبانو لخوا په ملګرو ملتونو کې د افغانستان دایمي استازولۍ ته هم نومول شوی، وايي "ځينې مسایل په داخل کې دي او هغه مونږ نه حل غواړي مونږ باید په هغو غور وکړو." نوموړي د طالبانو واک لاندې ملي تلویزیون سره ځانګړي مرکه کې په دې اړه چې دا کوم مسایل دي، ځانګړي څه ونه ویل خو دا مهال بشري موضوعات، د نجونو زدکړې او د ښځو حقونه د ډېرو نړیوالو په خوله دي. هغه د ځينو ستونزو منلو تر څنګ تمه وښوده چې "د وخت په تېریدو سره دا مسایل حل شي." سهیل شاهین وايي، د طالبانو له حکومت او له دوی سره د ډېرو هېوادونو د استازو په ناستو او راشه درشه کې توپیر راغلی خو په وینا یې د ځينو مسایلو له حل کولو سره دا وضعیت لا ښه کیدای شي.
|
26.11.2023 بی بی سی ضیا احمد تکل، معاون سخنگوی وزارت خارجه طالبان در ایکس نوشت که دیمیتري ژیرنوف، سفیر روسیه در کابل امروز با امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان دیدار کرده و آنها در مورد «روابط دوجانبه اقتصادی، سیاسی و آموزشی» صحبت کردهاند. جزئیات بیشتری از مباحث مطروحه در این دیدار منتشر نشده است. این در حالی است که دو روز قبل مخالفان حکومت طالبان در نشستی در مسکو شرکت کرده بودند که با میزبانی حزب «روسیه عادل» برگزار شده بود. مشخص نیست که دو طرف در مورد این نشست نیز صحبتی داشتهاند یا نه. اما ذبیح الله مجاهد، سخنگوی ارشد حکومت طالبان روز گذشته در واکنش به این نشست گفته بود که آنها به روسیه در مورد این نشست «اعتراض» کردهاند.
|
26.11.2023 دآزادی رادیو د نومبر د ۲۵مې د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو نړیوالې ورځې سره سم یو شمېر معترضو ښځو، په یوه سر پوښلي ځای کې د طالبانو د حکومت لخوا د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي په اړه اعتراض کړی دی. دغو معترضو مېرمنو په یوه سر پوښلي ځای کې د شنبې په ورځ، د لیندۍ په ۴مه نېټه، اعتراض وکړ. د عدالت او ازادۍ لپاره د افغانستان د ښځو خوځښت مسوولې، شمایل توانا پر خپله اېکس پاڼه د دې اعتراض د ویډیو په خپرولو سره لیکلي چې د نوامبر ۲۵مه په داسې حال کې رارسیږي چې افغان مېرمنې له خپلو ټولو مدني او انساني حقونو څخه بې برخې دي او د دې په ټکیو، د دوی پر وړاندې یو جنسیتي اپارتید روان دی. د دې اعتراض د ویډيو یوه برخه کې ویل شوي: " د طالبانو د حضور په تېرو دوو کلونو کې، د افغان مېرمنو او ښځو پر وړاندې تاوتریخوالی، په وېرونکي ډول زیات شوی او مرموزې وژنې، ځان وژنې، او د طالبانو لخوا د ښځو وهل ټکول، صحرايي محکمې، جبري ودونه او د ماشومو نجونو خرڅلاو د ښځو پر وړاندې د تاوتریخوالي بېلګې دي. " د عدالت او ازادۍ لپاره د افغان مېرمنو د خوځښت یوې غړې چې نه یې غوښتل په دې راپور کې یې نوم واخیستل شي، ازادي راډيو ته وویل: " نړیواله ټولنه باید چوپه خوله پاتې نه شي او د افغانستان ښځې له پامه ونه غورځوي او عملي ګام او اقدام ترسره کړي. "
|
26.11.2023 باختر یک قاچاقبر انسان که مسئول مرگ ۳۹ مهاجر در انبارگاه یک موتر لاری شده است، باید به بازماندگان آنها ۶۵ هزار پوند (حدود ۷۵ هزار یورو) پرداخت کند.
خبرگزاری بریتانیا «پی ای» این خبر را به روز جمعه بعد از صدور حکم یک محکمه در لندن گزارش داده است. صفحه اینستاگرام دویچه وله دری این مرد ۴۶ ساله در سال ۲۰۲۱ به جرم چندین مورد قتل به ۲۷ سال زندان محکوم شده بود. او به عنوان یکی از دو سرکرده یک باند قاچاق انسان شناخته شده است که مهاجران را در بدل پرداخت پولهای هنگفت از طریق کانال مانش به بریتانیا قاچاق می کردند. بیشتر بخوانید: محاکمه دو متهم در لندن به دلیل مرگ ۳۹ مهاجر در یک لاری اجساد ۳۹ مهاجر ویتنامی با سنین ۱۵ تا ۴۴ سالگی در سال ۲۰۱۹ در انبارگاه بدون منفذ هوا یک موتر لاری کشف شده بود. این موتر قبلاً با یک کشتی از بلجیم به بریتانیا رسیده بود. آن مهاجران بعد از متحمل شدن عذاب شدید در نبود هوا، خفه شدند. بیشتر بخوانید: بریتانیا: مهاجران غیرقانونی در آینده شدیدتر مجازات خواهند شد براساس حکم قاضی، پرداخت غرامت باید در ظرف سه ماه انجام شود، در غیر آن فرد محکوم را یک سال زندان بیشتر تهدید می کند.
|
26.11.2023 دامریکا غږ د هالنډ په پارلماني ټاکنو کې داسې یو ښي اړخي سیاستوال تر نورو ډیرې رایې ګټلي چې د اسلام او کډوالو پر ضد د سخت دریځ په لرلو شهرت لري. د چهارشنبې د ورځې (نومبر ۲۲) د ټاکنو د رایو وروستیو شمېرنو ښودلې چې د خېرت ویلدرز په مشرۍ ښي اړخي د "ازادۍ ګوند" د پارلمان له ۱۵۰ څوکیو څخه تر نورو ګوندونو زیاتې ۳۷ څوکۍ ګټلي دي. ویلډرز په هالنډ کې د مسلمانانو او کډوالو په اړه په پاروونکو څرګندونو کولو شهرت لري. د هغه د انتخاباتي کمپاین یو شعار دا و چې ناقانونه کډوال به له هالنډ څخه شړي او سرحد به تړي. د هغه د سخت دریځ په اړه ویل کیږي چې ښايي د رایه اچوونکو پام يې جلب کړی وي. ویلدرز ویلي: " د هالنډ خلک هیله لري چې خپل هېواد بېرته ترلاسه کړي او د پناه غوښتونکو او کډوالۍ دا سونامي دې کمه شي. " ویلدرز په تېرو ټاکنو کې هم په خپلو شعارونو کې ویلي و چې د "اسلام مخه ونیسئ" او همدغه راز یې په هالنډ کې د جوماتونو د بندولو ژمنې هم کړې وې، خو په هغو انتخاباتو کې یې اکثریت ونه ګاټه. د ویلدرز د ګوند منشور "په هالنډ کې د اسلام کمول" دی. نوموړی په ۲۰۱۶ کې، په هالنډ کې د مراکش د خلکو د موجودیت پرضد د یو لاریون د رهبري کولو په خاطر، یو توکم ته د سپکاوي کولو او کرکې خپرولو له امله مجرم وپيژند شو. خو له بریا وروسته د ویلدرز په اړه ویل کیږي چې د اسلام پر ضد یې دریځ نرم کړی دی. هغه ویلي: "که زه صدراعظم شم، پرته له دې چې د خپلو خلکو په اړه دې ته وګورم چې دوی څوک دي، د دوی جنس او مذهب څه دی، او دوی له کوم ځای څخه راغلي، زه به د ټولو لپاره صدراعظم یم. " څېړونکي وايي، د هغه د اسلام ضد فکر نه ښايي د هالنډ د حکومت د تګلارې برخه شي. د امستردام پوهنتون استاد رشید ازروت وايي: "د اسلام سره به د نوموړي کرکه لا هم د نوموړي د شخصیت یوه برخه وي. خو ده ویلي، چې دغه کرکه به یوې خوا ته کېږدي، او اړینه نده، چې د اسلام پر ضد کرکه یې د حکومت برخه شي. " د ویلدرز د ژېړ رنګه ویښتانو او د نوموړي د بنسټپاله مفکورې له امله، یو شمیر خلک هغه د امریکا د پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره پرتله کوي. د ویلدرز د "لومړی هالنډ" شعار هم د نړۍ د نورو پاپولیستو سیاستوالو د شعار بدرګه بلل کیږي. د کلېنجېنډل انسټیټیوټ څېړونکی ریني کپیروس وايي: "دا یوه نړیواله څپه ده. دا د نړۍ په هر ځای کې د دولتي بنسټونو په وړاندې یو ستر پاپولیستي خوځښت دی. " د ویلدرز د ازادۍ ګوند اوس هم د حکومت جوړولو په خاطر د اکثریت ترلاسه کولو دپاره ۳۹ نورو څوکیو ته اړتېا لري. دا لا روښانه نده، چې نور ګوندونه به د نوموړي سره کار کولو ته زړه ښه کړي او که نه. د اروپا ښې اړخو سختدریځو مشرانو نوموړي ته مبارکي ویلې. د هنګري صدراعظم ویلي، چې د "بدلون هواوې" راالوتلي دي. د فرانسې سخت دریځي ښي اړخي سیاستوالې مارین لوپین د ویلدرز بریا "خورا په زړه پورې" بللې ده.
|
26.11.2023 صدای امریکا ریچارد بنیت، گزارشگر ویژه شورای حقوق بشر ملل متحد برای افغانستان از کشتهشدن دو عالم دینی شیعه در ولایت هرات نگرانی کرده و خواستار تحقیق مستقل در این زمینه شده است. بر اساس معلومات منابع محلی در هرات، افراد مسلح ناشناس روز پنجشبنه ۲۳ نومبر (دوم قوس) خادم حسین هدایتی و رجبعلی اخلاقی دو عالم شیعه را که عضور شورای علمای شهرک جبرییل این ولایت بودند، با ضرب گلوله به قتل رساندند. ریچارد بنیت، ناوقت جمعه ۲۴ نومبر (سوم قوس) با نشر پیامی در شبکه اجتماعی ایکس نگاشته است که عاملان این کشتار باید بر اساس معیارهای بینالمللی به پنجه قانون سپرده شوند. او نگاشته است: "من در حال بررسی گزارشهای بسیار نگرانکننده از قتل دو عالم شیعه در روز گذشته در هرات هستم که پس از کشتهشدن یک روحانی دیگر در این منطقه در ماه اکتوبر صورت گرفت. من یک تحقیق مستقل و کامل میخواهم تا عاملان آن را مطابق با معیارهای بینالمللی به دست عدالت بسپارند". منابع در هرات به صدای امریکا گفتند که روز پنجشنبه موترسایکل سواران ناشناس که چهرههای خود را پوشانده بودند در چهارراه فرهنگ در شهرک جبرییل که اکثریت ساکنان آن شیعه هستند، به این دو عالم دینی گلولهباری کردند که در نتیجه خادم حسین هدایتی و رجب علی اخلاقی کشته شدند. تا اکنون هیچ گروهی مسوولیت ترور این دو عالم دینی را به عهده نگرفته است و مقامات طالبان در هرات نیز در مورد این رویداد به رسانهها معلومات نداده اند.
|
25.11.2023 بی بی سی د پاکستان د کورنیو چارو وزیر سرفراز بګټي وايي تر راتلونکې یوې میاشتې به ټول هغه افغان کډوال له پاکستانه وویستل شي چې دغه هېواد کې د اوسېدو قانوني اسناد نه لري. په داسې حال کې چې د کډالو اړوندو او نورو نړیوالو بنسټونو له پاکستانه غوښتي چې د افغان کډوالو په زوره ستنولو پرېکړې په اړه له سره غور وکړي، د دغه هېواد د کورنیو چارو وزارت چارسمبالي سرفراز بګټي د ټولو ناقانونه افغان کډوالو د ايستلو په اړه د یوې پوښتنې ځواب کې وویل د ناقانونه کډوالو د ایستلو لړۍ به د یوې میاشتې په موده کې بشپړه شي. د طالبانو حکومت د معلوماتو له مخې د تېرې اکتوبر میاشتې لومړیو کې چې له پاکستانه د افغان کډوالو د ایستلو پرېکړه اعلان شوې څلور لکه افغان کډوال افغانستان ته ستانه شوي دي. ملګرو ملتونو خبرداری ورکړی چې د ژمي په درشل کې د لوی شمېر افغان کډوالو ستنېدل به افغانستان کې روان بشري کړکېچ لا پراخ او ژور وکړي. افغانستان کې د خوړو نړیوال پروګرام مشره هسیاو لي وايي ستنېدونکي کډوال هېڅ نه لری. خو پاکستان وايي د ناقانونه کډوالو بهیر بشپړېدو وروسته به هغه کډوال هم ستنېږي چې دغه هېواد کې د کډوالو په توګه راجسټر شوي دي. په همدې اړه د انډیپنډنټ اردو څانګې د یوې پوښتنې په ځواب کې د کورنیو چارو وزارت چارسمبالي سرفراز بګتي وویل افغانستان کې امن دی او ټول افغان کډوال باید بېرته ستانه شي. نوموړي وويل، "هغه کسان چې د نا امنۍ له امله د بشري اړتیاوو له مخې دلته راغلي - په دې اړه موږ د ملګرو ملتونو له کډوالو ادراې سره یو تړون هم لرو،- دوی دې بېرته ولاړ شي ځکه هلته اوس امن دی. پاکستان د پاکستانیانو لپاره دی. " ښاغلي بګټي زیاته کړه، "موږ هغو بهرنیانو ته ښه راغلاست وایو چې له قانوني لارو دلته راځي. خو هغوی چې د دروازې پر ځای په دیوال را اوړي نه موږ هغوی ته د مطلمه په سترګه ګورو او نه یې مجبور ګڼلی شو."
|
25.11.2023 بی بی سی گزارش اخیر نماینده مستقل دبیرکل سازمان ملل از وضعیت افغانستان و نحوه برخورد با حکومت طالبان همچنان واکنشهای گروهها و نهادهای مدنی و چهرههای سیاسی افغانستان را در پی داشته است. این گزارش توسط فریدون سینیور اوغلی، فرستاده مستقل دبیرکل سازمان ملل بر اساس قطعنامه ۲۶۷۹ سال ۲۰۲۳ شورای امنیت تهیه شده و در اوایل ماه نوامبر آنتونیو گوترش این گزارش را به شورای امنیت تحویل داده است. آقای اوغلی برای تهیه گزارش به کابل نیز سفر کرد و با مقامهای طالبان نیز دیدارهای داشته و طالبان نیز از نشر این گزارش استقبال کرده است. گزارش تاکید کرده است که برداشتن گامهایی برای یک گفتگوی ملی در افغانستان ضروری است. در بخشی از این گزارش به «عادیسازی» روابط با حکومت طالبان پرداخته شده است و گفته که با «انجام تعهدات بینالمللی و ایجاد حکومت فراگیر و گفتگوی بینالافغانی، حرکت به سوی وضعیت نهایی عادی سازی کامل و ادغام افغانستان در نظام بینالمللی امکان پذیر میشود.»
|
25.11.2023 دآزادی رادیو په نوي ډهلي کې د افغانستان سفارت په یوه اعلامیه کې د دې سفارت د دایمي بندیدو خبر ورکړی دی. د سفارت پر اېکس پاڼه په خپره شوې اعلامیه کې دغې پرېکړې لامل د هند او طالبانو حکومت فشار او د ډیپلوماتیک ملاتړ نشتوالی په ګوته شوی دی. په اعلامیه کې راغلي چې دغه سفارت لا له وړاندې خپل فعالیتونه د اکتوبر میاشتې له لومړۍ نېتې راهیسې ځنډولي وو او هیله من و چې د هند حکومت داسې یو دریځ غوره کړي چې د یادو فعالیتونو د دوام لپاره اغېزمن تمام شي. خو په اعلامیه کې راغلي چې د اتو اونیو انتظار سره- سره هندوستان د سفارت د ډیپلوماټانو ویزې تمدید نه کړې او دوی سره یې چلند کې بدلون رانغی. د سفارت اعلامیه زیاتوي، بلاخره دوی له یو سخت انتخاب یانې په بشپړ ډول د خپلو فعالیتونو د تړلو له پریکړې سره مخ شول. په نوي ډهلي کې د افغانستان سفارت د هند له حکومته غوښتي چې د سفارت د سرپرستۍ په برخه کې خپل مسوولیت په غاړه واخلي او ډاډ ورکړي چې د افغانستان د سفارت ټول وسایل، موټرې او په بانکي حساب کې شاوخوا پنځه لکه ډالره په خوندي توګه ساتل کېږي.
|
25.11.2023 صدای آلمان حکومت آلمان گفته است تلاش میکند افغانهای دارای وعده پذیرش آلمان در پاکستان را در برابر اخراج محافظت کند. حکومت آلمان متهم به کندی در حمایت از این افغانها شده است.
کلارا بونگر، یکی از اعضای حزب چپهای آلمان از حکومت این کشور پرسیده که چه اقداماتی را برای تسریع روند کمک به افغانهای منتظر ویزای آلمان در پاکستان روی دست گرفته است. به یوتیوب دویچه وله دری بپیوندید در پاسخ حکومت آلمان به این پرسش که در دسترس خبرگزاری آلمان قرار گرفته است، آمده که «اقدامات حفاظتی شامل ارسال فهرست افراد پذیرفته شده در آلمان به وزارت خارجه پاکستان میباشد.»
|
25.11.2023 دامریکا غږ د کابل ښار یو شمېر اوسېدونکي وايي، که څه هم د ډالرو په وړاندې د افغانیو ارزښت لوړ شوی خو په بازارونو کې د توکو په بیو کې د پام وړ ټیټوالی ندی راغلی. دغه ښاریان د ژمي په درشل کې د خوراکي او نورو اړینو توکو مخ په لوړه روانو بیو ته اندېښمن دي. د کابل ښار اوسېدونکی روزي خان وايي: "ډالر چې په ۷۸ افغانۍ وو او اوس چې تر ۶۵ افغانیو راټیټ شوی، خو د توکو په قیمتونو کې هیڅ تفاوت نه دی راغلی. د خلکو اقتصادي وضع صفر ده. موږ له حکومته غواړو چې قمیتونه باید را ټیټ شي." د "یاهو فایننس" په نوم د اسعار د څار وبسایټ د شمېرو له مخې، په تیرو دریو میاشتو کې د ډالر په مقابل کې د افغانیو ارزښت شاوخوا ۲۵ سلنه لوړ شوی دی.
|
25.11.2023 صدای امریکا پاکستان از اخذ فیس از آنعده شهروندان افغان دفاع کرده است که یا آن کشور را ترک میکنند و یا هم منتظر اند تا در یکی از کشورهای غربی مسکن گزین شوند؛ مقامات پاکستان گفته اند که این تصمیم در مطابقت به قوانین مهاجرت آن کشور قرار دارد.
افرادی که شامل پرداخت فیس میشوند، شامل دهها هزار نفر است که برای ماموریت نظامی ناتو به رهبری ایالات متحده در افغانستان کار میکردند و پس مسلط شدن طالبان در آگست ۲۰۲۱، از ترس انتقامجویی این گروه، کشورشان را ترک کردند.
یک مقام ادارهٔ مهاجرت پاکستان با تایید این موضوع روز جمعه گفت هر شهروند افغان که در انتظار عزیمت به کشور سوم است، به دلیل اقامت بیشتر از وقت تعیین شده در ویزه و یا هم به دلیل نداشتن مدارک اقامت قانونی بیش از ۸۰۰ دالر جریمه پرداخت خواهد کرد.
این مقام ادارهٔ مهاجرت پاکستان که نخواست نامش در گزارش ذکر شود، به صدای امریکا گفت: "حکومت برای آنان یک لطف بزرگ میکند. در غیر آن، آنان در ازای هر هفته باید این مبلغ جریمه را پرداخت کنند."
مقامات ایالات متحده گفته اند که نزدیک به ۲۵ هزار افغان ممکن واجد شرایط ویزۀ خاص مهاجرت به ایالات متحده ( اس آی وی) باشند. در عین حال، بریتانیا گفته است که در سالهای پیشرو بیش از ۲۰ هزار افغان در این کشور مسکن گزین خواهند شد.
سفارتهای غربی مقیم اسلام آباد، پایتخت پاکستان، که مایل اند شماری از افغانهای واجد شرایط بپذیرند، نگرانی خود را از وضع جریمهٔ نقدی افغانها بیان کرده و گفته اند که این اقدام بیسابقه است. این کشورهای غربی از طریق ادارات سازمان ملل متحد نگرانی خود را با مقامات پاکستانی در میان گذاشته اند.
یک روز پیش از این، سخنگوی وزارت خارجه پاکستان ادعاهای "نادرست" رسانهها را رد کرد که قانونی بودن جریمه مالی را زیر سوال می برد یا اینکه آن را مختص افغانستان می داند.
ممتاز زهرا بلوچ روز پنجشنبه در یک کنفرانس خبری گفت که قوانین مهاجرت پاکستان مانند قوانین مهاجرت سایر کشور از جمله بریتانیا، آنعده افرادی را جریمهٔ نقدی میکنند که یا بیشتر از معیاد ویزهشان در آن کشور اقامت داشته اند و یا از قوانین مهاجر تخطی کرده اند.
او گفت: "بنابراین هر گونه جریمهای که پاکستان تحمیل کرده و یا تحمیل خواهد کرد، در مطابقت با قوانین ما قرار خواهد داشت."
وضع جریمهٔ نقدی افغانهایی که در صدد خروج از پاکستان استند، در حالی اعمال شده است که پاکستان کم و بیش ۱.۷ میلیون شهروند خارجی بدون مدارک قانونی را از آن کشور به صورت دسته جمعی اخراج میکند به شمول افغانهایی که به صورت غیر قانونی در آن کشور زندگی میکنند و یا بیشتر از معیاد ویزهٔشان اقامت کرده اند.
بر اساس آماری که روز جمعه منتشر شد،این تصمیم حکومت پاکستان سبب شده تا از اوسط ماه سپتمبر سال روان میلادی تا حالا نزدیک به ۳۶۰ هزار افغان به کشورشان برگردند. مقامات پاکستان در عین حال گفته اند آنعده از افغانهایی که منتظر اسکان مجدد به ایالات متحده و یا سایر کشورها استند، به افغانستان اخراج نمیشوند.
حکومت پاکستان همچنین گفته است که با تشریک مساعی ادارهٔ بین المللی مهاجرت ۱.۴ میلیون پناهجوی افغان که به صورت قانونی در آن کشور زندگی میکنند و بیش از ۸۰۰ هزار مهاجر افغان که در نزد حکومت آن کشور ثبت شده اند، هدف اخراج اجباری قرار نمیگیرند.
ملل متحد و شرکای آنان به کرات از اسلامآباد خواسته اند تا روند اخراج اجباری افغانها را به تعویق بیاندازد، زیرا از یک سو زمستان سخت پیشرو است و از سوی دیگر، این کشور با بحران بشری مواجه است.
فیلیپا کندلر، نمایندهٔ کمشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان در پاکستان، روز سهشنبه گفت، برگشت دسته جمعی مهاجران افغان به کشورشان در حالی موجب افزایش بحران در افغانستان میشود که درجهٔ سرما در برخی مناطق از قبل زیر منفی چهار درجهٔ سانتیگراد رسیده است.
کندلر گفت: بسیار از افغانهایی که از پاکستان به کشورشان بر میگردند، به ویژه زنان و کودکان آسیب پذیر استند و آنان ممکن به دلیل سرمای شدید زمستان و نداشتن پناهگاه مناسب، ممکن جانهایشان را از دست بدهند.
|
24.11.2023 بی بی سی "دوه خویندې مې له قابلګۍ فارغې شوې، کور کې ټولو ډالۍ ورته اخیستې دي. خو زما زړه دی خپله لونګۍ ورباندې کېږدم. سمه ده چې لونګۍ نارینه پرسروي خو پښتنو کې لونګۍ پر ډېرو ویاړمنو اېښودل کېږي او ما ته دوی ډېرې ویاړمنې دي" دا د خپلو دوو خویندو په اړه د یوه ورور خبرې دي چې فراغت ته یې خوشاله دی. دغه ورور د بيبيسي نورګل شفق ته کیسه کړې چې دلته یې د ابراهیم په نوم یادوو. ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ابراهیم داسې مهال دا خبرې راته کولې چې د کابل په یوه انسټېټيوټ کې یې د خویندو د فراغت مراسم روان وو او هغه کور کې په ځانګړي محفل جوړولو ورته لګیا و او یوه کوټه یې سینګاروله. دی د درو خویندو مشر ورور دی او ارمان یې و چې د فراغت په مراسمو کې یې ګډون وکړي خو د طالبانو حکومت د لوړو زدکړو وزارت په داسې محفلونو کې د نارینه وو برخه اخیستل منع کړي دي. ابراهیم وايي، "پوهنتون یې واړه غوندې مراسم ورته نیولي وو خو موږ نه شو ورتلای. یوه خور او مور مې ورسره تللې وې. موږ دلته کور کې ښه بندوبست ورته نیولی و. چا امېلونه ورته اخیستي وو او چا نورې بېلابېلې ډالۍ. ټول کور له خوشالۍ په جامو کې نه ځایېده. چې راورسېدلې نو پلار مې پر یوې او ما پر بله خور خپلې لونګۍ کېښودلې"
|
24.11.2023 بی بی سی احمد مسعود، رهبر «جبهه مقاومت ملی افغانستان» در نشستی که در مسکو با حضور مخالفان طالبان برگزار شده است، گفت افغانستان در دو سال گذشته با تسلط طالبان در «یک سیاهچاله خفقانآور و یک بنبست تاریک» فرو رفته است. او با اشاره به عدم فراگیر بودن حکومت طالبان و قوانین سختگیرانه اسلامی آن، در سخنرانی خود گفت: «افغانستان امروز با یک نظام قرون وسطایی» اداره میشود و به «طالبستان» تبدیل شده است. نشستی موسوم به «افغانستان در میان گذشته و آینده» با میزبانی حزب «روسیه عادل» که ۲۰ درصد کرسیهای پارلمان روسیه را در اختیار دارد، امروز (۲ قوس/آذر) در مسکو برگزار شده است. شماری از چهرههای احزاب عمده مخالف طالبان مانند احمد مسعود، رهبر «جبهه مقاومت ملی افغانستان»، محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، فوزیه کوفی و شکریه بارکزی، اعضای پیشین پارلمان افغانستان از جمله کسانی بودند که در این نشست سخنرانی کردند و نظرات خود را در مورد وضعیت جاری در افغانستان تحت حاکمیت طالبان بیان کردند. محمد محقق، احمد مسعود، فوزیه کوفی، فضلاحمد معنوی، شکریه بارکزی، ستاره حسینی و سید صادق طاها در جمع فهرست اشتراککنندگان نشست مسکو هستند. «جبهه مقاومت ملی افغانستان» هدف نشست مسکو را «علاقهمندى روسیه به آمدن ثبات در افغانستان و بهوجود آمدن یک روند سیاسى همهشمول در مبارزه با افراطیت و تروریسم خوانده است.» احمد مسعود رهبر «جبهه مقاومت ملی» ضد طالبان اما گفت که طالبان «به هیچ تعهد به جز قرارداد خود با آمریکا عمل نکردهاند. افغانستان به یک سرزمین سیاه و مبهم برای مردمش و بهشتی برای افراطیت، تروریسم و گروههای تبهکار مبدل شده است». آقای مسعود در صحبتهای شدیدالحنی علیه طالبان گفت: «افغانستان بنا بر تسلط طالبان قانون اساسی ندارد، مشروعیت ندارد، پرچم ملی ندارد، نیمی از نفوس زیر نام دین و برداشت غلط از شریعت از تمام شئون انسانی محروم گردیده و اقتصاد کشور در شرف سقوط دارد.»
|
24.11.2023 دآزادی رادیو له پاکستانه د بې اسناده افغان کډوالو د اخراج د لړۍ په چټکتيا سره، د پاکستان د حکومت له لخوا له هغو افغان کډوالو څخه چې له پاکستانه لوېدیځو هېوادونو ته لېږدول کېږي، د سلګونو ډالرو د اخیستلو یوه بله پرېکړه د دغو کډوالو اندېښنې زياتې کړې دي. د پاکستان د حکومت د دغې پرېکړې له مخې، هر هغه افغان کډوال چې د ویزې یا قانوني اسنادو له ختمېدو وروسته په دغه هېواد کې په ناقانونه توګه پاتې کېږي، باید ۸۳۰ ډالره جریمه یا د وتلو فیس ورکړي. ياد افغان کډوال چې د طالبانو له وېرې له افغانستانه وتلي او دا مهال یې د کډوالۍ دوسیې تر څېړنې لاندې دي، وايي د دومره لویې جریمې د ورکولو توان نه لري. یو له دغو افغان کډوالو څخه چې له شاوخوا دوه کلونو راهیسې په پاکستان کې ژوند کوي وايي د دغې جریمې د نه ورکولو له امله یې لوېديځو هېوادونو ته د تګ کار ځنډېدلی دی. هغه چې نه يې غوښتل د موضوع د حساسيت له امله يې په راپور کې خپل نوم ياد کړو، ازادي راډيو ته وويل: " هغوی موږ ته ايمېل ادرس راکړ او ويې ويل که د ویزې وخت مو غځوٸ نو موږ ته خبر راکړئ او وروسته هغوی ما ته زنګ وواهه او ویې ویل تر څو چې ویزې نه وي راکړې، نو ستاسو د کار بهیر به پیل نه شي، موږ له څلورو شرکتونو سره خبرې وکړې چې جریمه ورکړي، هغوی راته وویل چې دا به د هر کس ۸۴۰ ډالره وي. چې ټولې ۵۰۴۰ ډالره کیږي موږ نو ورکولای او توان یې نه لرو." پاکستان په وروستیو کې د «بې اسناده« افغان کډوالو تر څنګ د اسناد لرونکو پر وړاندې هم سخت قیودات لګولييوه بله افغانه کډواله رحيمه وايي، کورنۍ یې څلور غړي لري او تر درې زرو ډالرو زياته جریمه پرې راغلې، خو پیسې یې نه شي ورکولای او له همدې امله يې کارونه ځنډېدلي دي. نوموړې ازادي راډيو ته وويل: "موږ حيران يو چې دا پيسې به له کومه کړو، پلار مې هم نه دى توانېدلى، ښايي له دې ځايه لاړ نه شو، ځکه ويزه نه لرو او جريمه نه شو ورکولاى." د پاکستان دغه له تمې خلاف اقدام چې زرګونو افغان کډوالو له جدي ستونزې سره مخ کوي، د ملګرو ملتونو، او نورو هېوادونو او بنسټونو له جدي غبرګونونو سره هم مخ شوی دی. د برېتانيا ګارډين ورځپاڼې د پاکستان د بهرنيو چارو د وزارت د وياندې ممتاز زهرا بلوچ له قوله ليکلي چې هېواد يې پر پناه غوښتونکو د وتلو د فيس د لګولو سياست ته ژمن دى او دا پرېکړه عملي کوي. په افغانستان کې د طالبانو له بيا واکمنۍ وروسته په زرګونو افغانان چې په هغو کې فعالان، پخواني پوځيان، خبریالان او د یو شمېر نړیوالو بنسټونو کارکوونکي هم شامل دي چې په افغانستان کې د نړیوالې ټولنې د شل کلن حضور په وخت کې یې له دوی سره کار کړی دی، د طالبانو وېرې له غربي هېوادونو څخه د کډوالۍ غوښتنه وکړه او د افغانستان ګاونډیو هېوادونو په تېره بیا پاکستان ته پناه وېوړه.
د پاکستان د حکومت له خوا د افغان کډوالو د اېستلو له اقدام وروسته، امریکا اعلان وکړ چې له پاکستانه به ۲۵ زره افغان کډوال وباسي. برېتانيا هم له پاکستانه د شل زره افغان کډوالو د لېږدولو ژمنه کړې ده. د پاکستان د حکومت دا نوی اقدام په داسې حال کې دی چې دغه هېواد د نومبر له لومړۍ نېټې له دغه هېواده د څه باندې ۱.۷ میلیونو بې اسنادو کډوالو ډله ییز اخراج پیل کړی او د راپورونو له مخې تر اوسه له ۴۰۰ زره ډېر افغانان کډوال له پاکستانه اېستل شوي دي.
|
24.11.2023 صدای آلمان برنامه غذایی جهان اعلام کرده است که برای تهیه کمک به مهاجرانی که مبجور به بازگشت از پاکستان میشوند نیاز به ۲۷.۵ میلیون دالر پول عاجل دارد.
\ این اداره ملل متحد روز پنج شنبه با نشر اعلامیهای گفته است که بسیاری خانوادهها نومید و گرسنه از پاکستان به افغانستان میرسند و نیازمندی عاجل به کمک دارند. صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید! پاکستان بدون توجه به خواستهای ملل متحد و دیگر سازمانهای حقوق بشری به اخراج مهاجران بدون مدرک افغان ادامه میدهد. این کشور گفته است که همه مهاجران بدون مدرک به شمول ۱.۷ میلیون افغان اخراج میشوند. ادارات ملل متحد گفته اند که از اول نوامبر به بعد ۳۷۰ هزار نفر از پاکستان اخراج شده یا مجبور به بازگشت به افغانستان شده اند.
|
24.11.2023 دامریکا غږ د پاکستان د سیند ایالت په مرکز کراچۍ کې د افغان کډوالو د یو پنډغالي مشر وايي، که څه هم له تېرو څو شپو راهیسې یې اوس پولیس د تېر په څېر نه تنګوي، خو دوی نن غونډه رابللې چې خپل هېواد ته د تلو تیاری ونیسي.
له امریکا غږ سره په خبرو کې د کراچۍ د افغان کډوالو د کمپ مشر ګلودین بیګ وویل، پاکستاني مقاماتو ورته ویلي چې د سږني کال د ډسمبر د ۳۱ نېټې وروسته نور په پاکستان کې د اوسېدو قانوني اجازه نلري. هغه وویل: «نن مو غونډه رابللې ده، موږ اکثریت وطندارانو پرېکړه کړې چې نور په پاکستان کې نه پاتې کېږي.»
د کراچۍ د مهاجرو په کمپ کې اکثریت د افغانستان د بغلان، میمنې، کندز، مزارشریف او تخار ولایتونو کډوال میشت دي.
ګلودین بیګ وايي، د دوی د کمپ نږدې ۳۰۰ کورنۍ افغانستان ته ستنې شوې دي او ۳۷۰۰ کورنۍ لاهم پاتې دي چې اوس یې اکثریت د تلو تکل کړی دی.
نوموړي زیاته کړه چې له تېرو ورځو راهیسې د کمپ اوسېدونکي د خپلو کورونو څیزونه په نیمه بیه پلوري: «له تېرو څو ورځو راهیسې د کمپ اوسېدونکي د خپلو کورونو هغه څیزونه پلوري چې افغانستان ته یې نشي وړای...ما خپله یو ګاډی چې قیمت یې څلور لکه کلدارې وو، په دوه لکه شپاړلس زره وپلوره او اخته یم چې نور پاتې څیزونه هم وپلورم.»
د دغه کمپ کډوال سرکاري روغتونو ته لاسرسی لري، خو ماشومان یې دولتي ښوونځي نه لري. ښاغلی بیګ وايي چې کوچنیان یې ټول شخصي مکتبونو ته ځي. دی زیاتوي چې د ملګرو ملتونو کډوالو اداره هم ځینې بشري او د پولیس او محکمې په قضیو کې قانوني مرستې ورسره کوي.
د کراچۍ د مهاجرو کمپ اوسېدونکي په کراچۍ کې رسټورانونه، ګودامونه او د ګاډو تجارتي کاروبارونه لري.
ګلودین بیک وویل، که څه هم پولیس یې اوس د پخوا په شان نه تنګوي خو د افغان کډوالو اکثریت کاروبارونه بند دي. دی زیاتوي چې افغان کډوال دا مهال تر سختو اقتصادي مشکلاتو سره لاس او ګریوان دي.
هغه وویل: «کله چې پولیسو افغان کډوال تنګول، کارډونه یې ترې اخیستل او شلول، پیسې ترې اخیستې نو موږ د دې خلاف عریضه وکړه، د کراچۍ پولیسو مشر راسره ولیدل. هغه ته مو د یوې تاڼې د پولیس خلاف شکایت وکړ. هغه درې واړه پولیس والا کرفتار کړل، یو پولیس وتښتېدلو. هغه ډاډ راکړ چې نور به مو څوک نه ځوروي.»
له دې سره سره د کراچۍ په ګډون په ټول پاکستان کې کډوال له یوې بلې ستونزې سره هم مخامخ دي او هغه دا چې په دغه ملک کې یې پر ځايي خلکو پورونه باندې دي خو اوس یې هغوی پور نه ورکوي.
د کراچۍ په مهاجر کمپ کې د افغانستان د میمنې اوسیدونکی بشر خان نورزي له امریکا غږ سره په خبرو کې ادعا وکړه چې د ده په ګډون پر پاکستانیانو باندې د افغانانو پورونه باندې دي: «دلته مو پر خلکو په سلګونه زره کلدارې پور لرو. یو یې هم نه راکوي. یوازې پر یوه کس چې ظفر نومېږي، د افغانانو ۱۲ کروړه روپۍ پوروړی دی. دا پیسې مو نه عدالت راخیستلای شي او نه پولیس.»
|
24.11.2023 صدای امریکا قطر گفته است که تطبیق عملی توافق آتشبس میان حماس و اسراییل ساعت هفت صبح جمعه ۲۴ نومبر به وقت محل آغاز میشود و کمکها به گونهٔ هر چه فوری به غزه ارسال خواهد شد. ماجد الانصاری، سخنگوی وزارت خارجهٔ قطر روز پنجشنبه ۲۳نومبر (دوم قوس) گفت: "مکث (در درگیری) به ساعت هفت صبح روز جمعه آغاز میشود و نخستین دستهٔ گروگانها غیرنظامی تقریباً ساعت چهار عصر همان روز تحویل داده میشوند." الانصاری گفت که در ابتدا ۱۳ نفر که همه زنان و کودکان اند، از قید گروه حماس آزاد خواهند شد. او افزود که در طول چهار روز ۵۰ گروگان رها خواهند شد. اسراییل و گروه حماس اوایل صبح چهار شنبه ۲۲ نومبر (اول قوس) اعلام کردند که به آتشبس چهار روزه به توافق رسیده اند. توافق به این آتشبس پس از تقریباً هفت هفته جنگ دوامدار در نوار غزه صورت گرفته است، جایی که کم وبیش ۲.۴ میلیون فلسطینی سکونت دارند. الانصاری گفت که برخی فلسطینیان نیز روز جمعه آزاد خواهند شد، اما تعداد آنها را مشخص نکرد ولی افزود که فهرست اسامی آنان تایید شده است. سخنگوی وزارت خارجهٔ قطر افزود: "در این چهار روز اطلاعاتی درباره بقیه گروگانها جمعآوری میشود تا امکان آزادی بیشتر و در نتیجه تمدید وقفه بررسی شود." ماجد الانصاری در دوحه به خبرنگاران گفت که این وقفه "یک آتش بس کامل... بدون حمله از هوا یا زمین" در شمال و جنوب نوار غزه است و افزود که امیدوار است "هیچ نقضی صورت نگیرد". این توافق که توسط قطر و با حمایت مصر و ایالات متحده تسهیل شده است، قرار است در چندین مرحله اجرا شود و قابل تمدید و گسترش باشد. اسراییل گفته است که در آزای هر ۱۰ گروگان دیگر که از سوی حماس آزاد شود، یک روز آتشبس تمدید خواهد داشت. جنگجویان گروه حماس در جریان حمله بر اسراییل به تاریخ هفتم اکتوبر، ۱۲۰۰ نفر را کشته و ۲۴۰ نفر دیگر را گروگان گرفتند. در واکنش، اسراییل در چند هفتهٔ گذشته غزه را آماج حملات پیهم هوایی و زمینی قرار داده است که در اثر آن، به گفتهٔ مقامهای صحی غزه، بیش از ۱۴هزار فلسطینی، عمدتاً زنان و کودکان کشته شده اند. الانصاری گفت که یک مرکزی عملیاتی در دوحه آتشبس و روند آزادی گروگانها را نظارت میکند و با حکومت اسراییل، دفتر سیاسی حماس در دوحه و کمیتهٔ بین المللی صلیب سرخ مستقیماً در ارتباط است. سخنگوی وزارت خارجهٔ قطر گفت: "نکته مهم این است که ما از طریق این مرکز عملیاتی با همه طرفها خط ارتباطی کاملاً شفاف داشته باشیم و مطمن شویم که جایی که انتقال گروگانها در آن صورت میگیرد، مکان امنی باشد. " قطر ابراز امیدواری کرده است که تا چهار روز آینده در مورد آزادی بیشتر گروگانان با طرفین مذاکراتی انجام بدهد. الانصاری گفت: "همه ما امیدواریم که این آتش بس به فرصتی برای شروع کار گستردهتر برای دستیابی به یک آتشبس دایمی منجر شود".
|
23.11.2023 بی بی سی په افغانستان کې د طالبانو مشر هبت الله اخوندزاده په کندهار کې خپلو وزیرانو ته ویلي چې خلکو سره "د زور پر ځای له نیکو اخلاقو" کار واخلئ. ښاغلي اخوندزاده د خپل حکومت نژدې ټول وزیران او ګڼ لوړ پوړي چارواکي کندهار ته ورغوښتي وو او د طالبانو د یوې خبرپاڼې پر بنسټ خپله یې د وزیرانو شورا غونډې مشري کړې چې دوشنبه او سې شنبه روانه وه. د طالبانو د ویاند ذبیح الله مجاهد له خوا په خپره شوې خبر پاڼه کې راغلي چې ښاغلي اخوندزاده خپلو وزیرانو ته خبرو کې ویلي، "کوښښ کوئ چې د زور پر ځای د تشویق، ترغیب او نیکو اخلاقو له لارې خلک دین او اسلامي اخلاقو ته را وبولئ، د زور له لارې خلک مقابله در سره کوي خو په تشویق سره ملګرتیا او اخلاص در سره کوي." د طالبانو مشر دا څرګندونې داسې مهال کوي چې کله نا کله د امربالمعروف له چارواکو شکایت کېږي چې د "خلکو ژوند په ډېرو چارو کې مداخله کوي" او ځینې وخت په لویو لارو کې هم درېږي. د طالبانو حکومت مشر هبت الله خوندزاده ځینې وخت د وزیرانو شورا غونډه کندهار ته وربولي او مشري هم خپله کوي.
|
23.11.2023 بی بی سی قرار است مسکو پایتخت روسیه روز پنجشنبه دوم آذر/قوس میزبان نشستی از گروهها و چهرههای مخالف طالبان باشد. نشست موسوم به «افغانستان در میان گذشته و آینده» با میزبانی حزب «روسیه عادل» که ۲۰ درصد کرسیهای پارلمان روسیه را در اختیار دارد، برگزار میشود. فضل احمد معنوی، عضو ارشد «جبهه مقاومت ملی» افغانستان به بیبیسی گفت که این نشست یک روزه با حضور احمد مسعود، رهبر این جبهه و به هدف بحث در مورد وضعیت کنونی و آینده افغانستان، «ضرورت مقاومت نظامی، سیاسی و مدنی» و اثرات خروج نیروهای بینالمللی و توافقنامه دوحه بر افغانستان و منطقه برگزار میشود. او گفت در این نشست شخصیتها و نمایندگان از کشورهای منطقه نیز حضور خواهند داشت. به گفته او در این نشست همچنین محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان، احمد ولی مسعود، رئیس بنیاد احمد شاه مسعود، فوزیه کوفی، شکریه بارکزی، شاهگل رضایی، عبدالبصیر عثمانی، سید طاها صادق، اعضای پارلمان پیشین افغانستان، عالیه یلماز، فعال سیاسی، محبالله صمیم، وزیر پیشین سرحدات و قبایل، غلام بهاوالدین جیلانی، وزیر پیشین دولت در امور پارلمانی، عزیزالله آریانفر، روزنامهنگار، محمد ظاهر اغبر، سفیر افغانستان در تاجیکستان، نور رحمن اخلاقی، وزیر پیشین مهاجرین، مشکور کابلی، روحانی و فعال سیاسی و باقر محسنی، فعال سیاسی شرکت خواهند داشت.
|
23.11.2023 دآزادی رادیو په پاکستان کې د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ استازې فلیپا کانډلر وايي، د ښځو او ماشومانو په ګډون افغانستان ته ستنېدونکي ډېری افغانان زیانمنونکي دي او له پاکستانه یې په ډلهییزه توګه اخراج په افغانستان کې روان بشري ناورین لا پسې زیاتوي. مېرمن کانډلر چې پرون یې له اسلاماباده انلاین جینوا کې یوې مطبوعاتي غونډې ته خبرې کولې اندېښنه وښوده چې په سړه هوا کې له سرپناه پرته د ډېرو خلکو د مړه کېدو احتمال شته. هغې زیاته کړه: "افغانستان ته ډلهییز اخراج به روان بشري بحران نور هم زیات کړي. د هوا په سړېدو سره په یو شمېر سیمو کې د تودوخي درجه -۴ ته رسېدلې. د ښځو او ماشومانو په ګډون ډېری ستنېدونکي زیانمنونکي دي او که بې سرپناه پرېښودل شي، ممکن په سوړ ژمي کې ومري. له همدې امله په پاکستان کې UNHCR په ژمي کې د بېرته ستنولو د درېدو غوښتنه کوي. " په پاکستان کې د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ استازې دا هم وايي چې د بېاسناده افغان کډوالو د ډلهییز اخراج پرېکړې په پاکستان کې په مېشتو هغو افغان کډوالو هم منفي اغېز کړی چې هلته ثبت شوي او یا هم د اوسېدو معتبر اسناد لري.
|
23.11.2023 صدای آلمان به گزارش یک سازمان حقوق بشری، چین به طور سیستماتیک مساجد مسلمانان را مسدود یا تخریب میکند. طبق این گزارش حدود ۱۳۰۰ مسجد تنها در منطقه خودمختار نینگشیا مسدود شده یا برای اهداف دیگری مورد استفاده قرار گرفته اند.
طبق یک گزارش دیدهبان حقوق بشر، چین در شمال این کشور به طور سیستماتیک مساجد مسلمانان را مسدود یا تخریب میکند. در این گزارش که روز سه شنبه نشر شد، آمده است که از سال ۲۰۱۸ تا اکنون عبادتگاههای مسلمانان در ولایتهای نینگشیا و گانسو به طور سیستماتیک تخریب و مسدود شده و یا برای اهداف دنیوی مورد استفاده قرار گرفته اند. مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب دویچه وله دری تماشا کنید! دیدهبان حقوق بشر در این گزارش گفته است که در بسیاری از مساجد، مقامات عناصری از معماری اسلامی مانند گنبدها و منارهها را حذف کرده اند. به اساس این گزارش، هدف این است که اعمال اسلامی در چین به شدت محدود شود. این گزارش افزوده است که حدود ۱۳۰۰ مسجد از سال ۲۰۲۰ به این سو در منطقه خودمختار نینگشیا در شمال غربی چین بسته شده و یا هم تغییر بنا داده شده اند. این رقم برابر یک سوم شمار مجموعی مساجد در این منطقه است. قوانین چین ادای اعمال مذهبی را تنها در ساختمانهایی که توسط مقامات تایید شده اند مجاز میداند.
|
23.11.2023 دامریکا غږ د بلوچستان ایالت په چمن کې د «لغړي اتحاد» د پرلت کوونکو له لوري د افغانستان او پاکستان ترمنځ د چمن-بولدک لارې پر تړل کېدو او د دغه لانجې پر غزېدو د مېوو او نورو توکیو سوداګر سخت تاواني او اندېښن شوي دي. د پاکستان لنډمهالي حکومت تېره اکتوبر میاشت پر چمن-بولدک لار د ویزې درلودل لازمي کړې، خو ځايي سوداګرد پخوا په څېر د افغانستان په تذکره او د پاکستان په پېژند پاڼه (شناختي کارډ) د تګ او راتګ اجازه غواړي. د چمن - بولدک ترمینځ په وېش منډۍ کې د افغانستان د تازه او وچو مېوو سوداګر حاجي سردار محمد پښتون له امریکا غږ سره په خبرو کې وویل، د لارې له بندېدو څخه سوداګرو ته هره ورځ په سلګونه زره افغانۍ تاوان اوړي: «پر ۲۰م د نومبر چې دوی لار وتړله، موږ یوڅه تمه لرله چې نن یا سبا به خلاصه شي، خو متاسفانه لار نشوه خلاصه، نو موږ راولاړ شو خپلې مېوې مو بیرته کندهار ته ولېږلې، او له هغه ځایه به یې پر نورو لارو لېږو. زموږ مېوې خرابېدلې، ځکه ډېرې شپې په کښېوتې، دا خو لنده مېوه ده. نوره په خرابېده ده. هره ورځ خرڅې [لګښت] راباندې اوړي.» د چمن – سپین بولدک لارې له تړل کېدو څخه حتا په جاپان کې هم د وېش منډۍ سوداګر اندېښمن دي. له امریکا غږ سره په خبرو کې د چمن- بولدک سیمې یو سوداګر باري اڅکزی چې دا مهال د جاپان په ابارکي ایالت کې اوسېږي وویل، له جاپان څخه هره ورځ په سلګونه کانټېنرې د وېش منډۍ ته بارېدلې خو اوس دا بهیر ځنډلی دی. د هغه په وینا د چاپان له هره ښاره په سلګونه کانټېنرې چې په هغه کې ګاډي، د ګاډو پرزې، رختونه، فریجونه، کاسمېټیک سامانونه، الېکټرونیکي توکي، کمپیوټرې، سایکلونه، ټایرونه او ګڼ نور توکي د وېش منډۍ ته باریدلې
|
23.11.2023 صدای امریکا سازمان بینالمللی مهاجرت (IOM) در گزارشی از روند عودت مهاجرین افغان از پاکستان گفته است که بازگشت اجباری هزاران مهاجر از این کشور، فشار بر امکانات موجود در مرزهای داخل افغانستان را افزایش داده است. این سازمان روز سه شنبه ۲۱ نومبر (۳۰ عقرب) با نشر گزارشی گفت که از آغاز روند بازگرداندن مهاجرین افغان بدون مدارک قانونی از پاکستان، نزدیک به ۳۷۵هزار افغان از پاکستان به کشور خود بازگشته اند. سازمان بینالمللی مهاجرت گفته است که پس از تصمیم پاکستان مبنی بر خروج مهاجرین فاقد مدرک اقامت از آن کشور، شمار افغانهایی که وارد افغانستان میشوند، به طور چشمگیری افزایش یافته و از ۲۰۰ نفر به ۱۷۰۰۰ نفر در روز افزایش یافته است. ماریا میوتا، رییس دفتر این سازمان در افغانستان گفته است که اکثر عودتکنندگان به وی گفته اند که "آنان به ترک پاکستان مجبور شدند و هنگام بازگشت همهچیز به شمول پسانداز شان را آنجا رها کرده اند". حکومت موقت پاکستان در اوایل ماه اکتوبر اعلام کرد که شهروندان خارجی که بدون مدرک اقامت در آن کشور زیست دارند، به شمول ۱.۷ شهروند افغان، باید تا اول نومبر داوطلبانه آن کشور را ترک کنند، در غیر آن، بازداشت شده و به کشورهای شان باز گردانده میشوند. ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان به رسانههای محلی گفته است که از آغاز روند اخراج مهاجرین افغان از پاکستان، ۴۰۰هزار مهاجر افغان به کشورشان برگشته اند. سازمان بین المللی مهاجرت گفته است که این مهاجرین در حالی به افغانستان باز میگردند که بیش از شش میلیون آواره داخلی در این کشور با مشکلات شدید روبرو استند. این سازمان گفته است که افغانستان به دلیل داشتن آمار بلند بیجاشدگان داخلی، از این رهگذر سومین کشور در جهان است.
|
22.11.2023 بی بی سی په افغانستان کې د طالبانو حکومت چارواکي وايي، پر ډېورنډ کرښه د تورخم دروازه بېرته پرانیستل شوې ده. د یادونې ده، چې دا دروازه نن سې شنبه پاکستاني چارواکو وتړله او دلیل یې هم دا په ګوته کړ، چې باید له دې لارې تېرېدونکي موټر چلوونکي پاسپورټ او ویزه ولري. طالب چارواکي وايي، دغه لار له پاکستاني چارواکو سره تر خبرو وروسته پرانیستل شوه. د تورخم کمیسار مولوي عصمت الله یعقوب چې خپله هم له پاکستاني چارواکو سره په غونډه کې ناست و، بي بي سي پښتو پاڼې ته وویل، دواړه لوریو "سلا وکړه چې لار سملاسي پرانیستل شي." د دغه طالب چارواکي په وینا، "اوس به د لویو لاریو چلوونکي د پخوا په څېر له وېزې پرته د کرښې دواړو غاړو ته سفرونه کوي." نوموړی وايي، په ځايي وخت د ماښام اووه بجې دواړو لوریو کې ایسار موټر پرېښودل شول. د ننګرهار ولایت د اطلاعاتو او کلتور امر قریشي بدلون هم بي بي سي تهوویل، چې په له پاکستاني لوري سره په کتنه کې سوداګرۍ خونې یوه هم برخه اخیستې وه.
|
22.11.2023 بی بی سی گلالی فریده، معروف به مهوش، نخستین زن اهل افغانسان است که لقب استادی را در هنر آوازخوانی در دهه ۱۹۷۰ میلادی و در زمان ریاست جمهوری محمد داوود، رسماً دریافت کرد. او اما به تازگی در جریان یک کنسرت بزرگ که با اشتراک خوانندهها، اهالی موسیقی و هنرمندان افغانستان و تاجیکستان در آمریکا برگزار شده بود، پس از ۵۶ سال فعالیت از صحنه هنر موسیقی خداحافظی کرد. این کنسرت به هدف تجلیل از هنر و هنرمندان در ایالت ویرجینای آمریکا با حضور بیش از دو هزار تماشاچی در «سالن کاپیتان وان» برگزار شد که در پایان آن این خواننده برجسته موسیقی افغانستان با دنیای خوانندگی خداحافظی کرد.
|
22.11.2023 دآزادی رادیو له پاکستان څخه د بې اسناده کډوالو د ایستلو د اندېښنو په لړ کې د افغان څارنوالانو ټولنې د ښځو کمېټې د سې شنبې په ورځ په پاکستان کې د هغو ښځینه څارنوالو چې د افغانستان په مخکېني جمهوري حکومت کې یې کار کړی، د خپل ستونزو د حل غوښتنه وکړه. د دې ټولنې غړو په اسلام اباد کې یوې غونډې ته وویل، چې له پاکستانه د افغان کډوالو د ایستلو مسلې ښځينه څارنوالانې ډېرې اندېښمنې کړې دي. په پاکستان کې د افغان څارنوالانو د ښځو کمېټې غړې ماریا صافۍ ازادي راډيو ته وویل: "د هغو اقتصادي ستونزو ترڅنګ چې موږ څارنوالانو درلودې، اوس له رواني ستونزو سره هم مخ یو، چې له دې ډلې یوه اندېښنه له پاکستان څخه د افغان کډوالو ایستل دي. موږ له نړۍوالې ټولنې او سفارتونو غواړو چې ژر تر ژره زموږ کېس ومني او نه یوازې د څارنوالانو، قاضیانو او مدافع وکیلانو لپاره دا کار وکړي، بلکې د ټولو کډوالو ستونزې حل کړي." په دې غونډه کې پر پخوانیو ښځینه څارنوالو سربېره یو شمېر پخوانیو نارینه څارنوالانو هم برخه اخیستې وه. دغو پخوانیو ښځینه څارنوالانو وویل چې د نورو ستونزو تر څنګ د دوی له ډلې د ډیرو ویزې ختمې شوي او په بد حالت کې دي. ښځینه څارنوالې موسکا امیري چې د امنیتي ګواښونو او د کډوالۍ د دوسیو د څېړلو په خاطر له افغانستانه وتلې ، ازادي راډیو ته یې وویل چې که له پاکستانه وایستل شي، افغانستان ته د ستنېدو کومه لاره نه لري.
|
22.11.2023 صدای آلمان در پی اخراج هزاران مهاجر افغان از پاکستان، سازمان ملل متحد اعلام کرده است که ده میلیون دالر به مهاجران اخراج شده از پاکستان اختصاص داده است. آلمان نیز ۵ میلیون یورو به صندوق بشر دوستانه افغانستان کمک کرده است.
به دنبال نگرانی ها از وضعیت وخیم هزاران مهاجر اخراج شده و عودت کننده افغان از پاکستان در این فصل سرما، سازمان ملل متحد از اختصاص ده میلیون دالر به این مهاجران خبر داده است. اینستاگرام دویچه وله را دنبال کنید مارتین گریفیتس، معاون دبیر کل سازمان ملل متحد ناوقت روز دوشنبه در حساب کاربری ایکس نگاشته است که این مقدار کمک از صندوق کمک های اضطراری سازمان ملل متحد به مهاجران بازگشت کننده از پاکستان اختصاص یافته است.
|
22.11.2023 صدای آلمان د آلمان دفاع وزير اوکراين ته د ۱،۳ مليارد يورو نظامي مرسته اعلان کړه. پر اوکراین د روسېې د پوځي یرغل وروسته د آلمان د دفاع وزیر د دویم ځل لپاره کییف ته تللی.
په اوکراین کې د ۲۰۱۳ کال د ولسي پاڅون کوونکو د قربانیانو د تلین د لمانځغونډي پر مهال د آلمان دفاع وزیر پیستوریوس ژمنه وکړه چې آلمان به له اوکراین سره پوځي مرستو ته دوام ورکړي. د دفاع وزیر بوریس پیستوریوس د نومبر پر ۲۱ نیټه اوکراین ته ورسید. دا پر اوکراین د روسیې د پوځي یرغل له پیل راهیسې د آلمان د دفاع وزیر دویم سفر دی چې اوکراین ته تر سره کیږي. له کییف څخه د برلین د پوځي ملاتړ د دوام له اعلان وروسته، پیستوریوس وویل د دې سفر موخه د «کیف او آلمان تر منځ د نږدې اړیکو څرګندول او د ګران بیه جګړې په ډګر کې د اوکراینیانو د زړوړتیا ستاینه ده». د اوکرایني پوځیانو روزنه د آلمان د دفاع وزیر د سفر بله مهمه موضوع ده، هغه د دې سفر په ترڅ کې د خپل اوکرایني سیال رستم عمروف سره یوځای د اوکرایني پوځیانو د یوه روزنیز مرکز څخه لیدنه وکړه. پيستوريوس اعلان وکړ چې آلمان به اوکراين ته د ۱،۳ ملياردو په حجم نوره نظامي مرسته هم ورسوي. له دې څخه تر مخه پیستوریوس د آلمان د دفاع وزارت د سرپرست په توګه له ټاکل کېدو شاوخوا درې اوونۍ وروسته د روان کال په فبرورۍ کې د لومړي ځل لپاره اوکراین سفر کړی وو. د یاد سفر په ترڅ کې، د نورو مرستو سربیره، آلمان له کییف سره ژمنه کړې وه چې دا هیواد به د اوکراین اردو ته ۱۰۰ لئوپارډ 1A5جنګي ټانکونه ورکړي . ویل کیږې یاد کار به د څو مرحلو په ترڅ کې د ۲۰۲۴ میلادي کال تر لمړۍ نیمايي پوري تر سره شي.
|
22.11.2023 صدای امریکا مقامهای محلی طالبان در ولایت ننگرهار گفته اند که گذرگاه مرزی تورخم میان افغانستان و پاکستان که صبح سهشنبه ۲۱ نومبر (۳۰ عقرب) به روی کاروانهای تجارتی مسدود شده بود، بازگشایی شده است. ریاست اطلاعات و فرهنگ ولایت ننگرهار ناوقت سه شنبه با ارسال پیامی به رسانهها گفته است که هیات متشکل از مقامهای محلی طالبان در ولایت ننگرهار در تماس با مقامهای پاکستانی خواستار بازگشایی این گذرگاه مرزی شدند. به گفتۀ این ریاست، مقامهای پاکستانی وعدۀ همکاری برای حل دایمی این مشکل را دادند. پیش از این گزارشهایی در رسانههای پاکستانی نشر شده بود که بر اساس فیصلۀ حکومت پاکستان، به تاجران و رانندگان موترهای حامل اموال تجارتی افغانستان که پاسپورت و ویزه نداشته باشند، اجازۀ ورود به پاکستان داده نخواهد شد. اما به نقل از اعلامیۀ اخیر طالبان، اکنون مقامهای پاکستانی تعهد کرده اند که گذرگاه تورخم "بدون قید و شرط" به روی ترانزیت کالاهای تجارتی افغانستان باز خواهد بود. حکومت پاکستان تا اکنون در مورد مقررات جدید ویزه و پاسپورت برای تاجران و رانندگان افغان، انسداد مرز تورخم و بازگشایی آن تبصره نکرده است. اما پیش از این، برخی منابع پاکستانی در تورخم به صدای امریکا گفتند که طالبان گذرگاه تورخم را به روی تردد موترهای باربری حامل کالاهای تجارتی بسته اند. در این حال، خانجان الکوزی، عضو هیات مدیره اتاقهای تجارت و سرمایهگذاری افغانستان، به صدای امریکا گفت که در این اواخر پاکستان در زمینۀ تجارت و ترانزیت تصامیم یکجانبه اتخاذ میکند که خلاف قرارداد ترانزیت و تجارت میان دو کشور است. به گفتۀ الکوزی، قبلاً طوری بود که رانندگان افغان تا چمن و پشاور و رانندگان پاکستانی نیز تا جلالآباد و بولدک اموال تجارتی را انتقال میدادند، اما اخیراً حکومت پاکستان فیصله کرده که بدون ویزه و پاسپورت هیچ کس به شمول رانندگان کاروانهای ترانزیتی حق ورود به خاک پاکستان را ندارند. یک روز پیش از این، معترضان در ایالت بلوچستان پاکستان، روز دوشنبه ۲۰ نومبر (۲۹ عقرب) مسیر ترانزیت کاروانهای تجارتی را در گذرگاه مرزی چمن-سپین بولدک میان افغانستان و پاکستان مسدود کردند. حکومت پاکستان به تازگی تصمیم گرفته است که از این پس هیچ شهروند افغان حق نخواهد داشت که بدون پاسپورت و ویزه وارد آن کشور شود. پیش از این، برای چندین دهه، قبایل دو طرف مرز افغانستان-پاکستان اجازه داشتند که با تذکرۀ افغانستان و شناسنامۀ پاکستان از این مسیر، آزادانه رفت و آمد کنند. گذرگاههای مرزی تورخم و سپین بولدک، عمدهترین مسیرهای تجارت، نه تنها میان افغانستان و پاکستان بلکه مسیر عمدۀ ترانزیتی میان کشورهای آسیای مرکزی و پاکستان نیز است.
|
21.11.2023 بی بی سی د پاکستان سترې محکمې له دې هېواده د افغانانو په زوره ايستلو پر ضد عريضه د اورېدنې لپاره منلې ده. وړاندې دغه عريضه د سترې محکمې اداري برخې مشر یا رجسټرار له ځینو نیوکو سره د نه اورېدلو وړ بللې وه. نن دوشنبه (۲۰ نومبر) قاضي يحيي اپريدي د محکمې د رجسټرار ټول اعتراضونه رد کړل او په محکمه کې یې د دغې قضیې د وړاندې وړلو امر کړی دی. ښاغلی اپریدی وايي، د محکمې اداري برخې مشر د دې حق نه لري چې د قضیو د اورېدو یا نه اورېدو پرېکړه وکړي. دا عريضه د پاکستان ځينو سياسي مشرانو او د بشري حقونو فعالانو کړې ده چې فرحت الله بابر، محسن دوړ، ايمان مزاري، جبران ناصر، سناتور مشتاق احمد او نور کسان په کې شامل دي. عریضه کې څه ویل شوي؟ د عکس سرچینه،GETTY IMAGES دوی په خپله غوښتنه کې ویلي، د لنډمهالي حکومت هغه پرېکړه چې په پاکستان کې له څو لسيزو راهيسې مېشت کډوال په زور وباسي، د "اساسي قانون پر ضد او غیرانساني ده." عريضه کې ويل شوي چې دا پرېکړه د ۴ اعشاريه څلور میليونه هغو افغان وګړو د اساسي حقونو پر ضد ده، چې دا مهال پاکستان کې ژوند کوي. اعتراض کوونکو دا هم ویلي وو چې لنډمهالی حکومت د دې حق نه لري چې د پاکستان د ستراتیژیکو مسایلو په اړه پرېکړه وکړي. د دغو فعالانو په عريضه کې دا هم ویل شوي، چې د پاکستان له خوا دا کډوال داسې مهال په زور ایستلو ته مجبورېږي چې په افغانستان کې د طالبانو حکومت ورته چمتووالی نه لري. په عریضه کې له محکمې غوښتنه شوې، د پاکستان حکومت داسې امر وکړي چې په دغه هېواد کې ثبت شوي او کارت لرونکي افغان کډوال ونه ځورول شي. دې Twitter پوسټ نه تېرشئایا له Twitter نه د منځپانګې اجازه شته؟دې لیکنه کې له social media راخیستل شوي مواد شته. له ښودلو وړاندې یې ستاسې اجازه پکار ده، ځکه ښایيکوکیز یا بله تکنالوژي پکې کارول شوې وي. کولی شئ له اجازې مخکې د social media site پالیسي ولولئ. د دې لپاره غوښتنه ومنئ او مخکې لاړ شئ د ویډیو تشریح،خبرداری: بي بي سي د بهرنیو وېبپاڼو د منځپانګې مسؤله نه دهد پوسټ Twitter پای وروستیو کې داسې رپوټونه وو چې پاکستاني پولیس او امنیتي ادارې افغان کډوال ځوروي او په کورونو یې چاپې اچوي. پر افغانستان د طالبانو له واکمنۍ راهیسې نژدې ۶۰۰ زره افغان کډوال پاکستان ته کډه شوي دي چې ځینې يې د درېیمو هېوادونو تګ ته په تمه دي. له هغه راهیسې چې له پاکستانه د افغان کډوالو د ایستلو بهیر پیل شوي، شاوخوا ۳۵۰ زره افغان کډوال افغانستان ته ستانه شوي دي. د ملګرو ملتونو او بښنې نړیوال سازمان په ګډون ګڼو نړیوالو بنسټونو له پاکستانه غوښتنه کړې چې د کډوالو ستنول دې سملاسي بند کړي. تر اوسه روښانه نه ده چې د سترې محکمې پرېکړه به څه وي، خو لا هم هره ورځ ګڼ افغان کډوال افغانستان ته ستنول کېږي.
|
21.11.2023 بی بی سی عبدالباری عمر، رئیس اداره ادویه و غذای طالبان درپی واکنشهای گسترده در مورد حضورش در مجالسی در آلمان و هلند گفته است که «به دعوت مقامات کشورهای اروپایی» برای شرکت در دومین کنفرانس تولیدات منطقهای به اروپا رفته بود. وی پس از بازگشت از این سفرها در یک نشست خبری در کابل گفت که با ویزای «شنگن» به هلند سفر کرده بود و با این ویزا میتوانست به ۲۶ کشور اروپایی آزادانه سفر کند. عبدالباری عمر افزود که در کنفرانس یادشده «از تاریخ ششم تا نهم نوامبر حضور داشتم». اما انتشار ویدیوهای سخنرانی رئیس اداره ادویه و غذا طالبان روز جمعه در یک مرکز اسلامی در شهر کلن آلمان واکنشهای زیادی در پی داشت. حضور و سخنرانی آقای عمر در یکی از مراسم و همچنین استقبال از این مقام طالبان از سوی برخی از افغانهای مهاجر در شبکههای اجتماعی خبرساز شد. وزارت کشور آلمان در پی اعتراضات گسترده در شبکههای اجتماعی بعداً اعلام کرد که حضور نماینده طالبان در کلن «کاملا غیرقابل قبول» بوده است و مقامهای طالبان «جایی در آلمان ندارند». آقای عمر روز شنبه ۱۸ نوامبر در ایکس نوشت که هنوز در اروپاست و قصد دیدار با «دیپلماتها و سفیران» افغانستان مقیم اروپا را دارد. تاکنون هیچ کشوری حکومت طالبان در افغانستان را به رسمیت نشناخته است و هیچ دیپلماتی به نمایندگی از وزارت خارجه طالبان در اروپا پذیرفته نشده است. آلمان یکی از کشورهای اروپایی است که به شمار زیادی از پناهجویان افغانستان را که گفتهاند «از ظلم طالبان به آن کشور پناه آوردهاند» اقامت داده است. وزارت خارجه آلمان گفته است که در حال بررسی پرونده حضور این مقام طالبان است و از مرکز اسلامی «دیانت» در کلن خواسته است که در این مورد «هرچه سریع» اطلاعات را در اختیار این وزارت قرار بدهد.
|
21.11.2023 دآزادی رادیو د افغانستان کرکټ بورډ د لېسټ ای یو ورځنیو سیالیو پایلوبه بوست زون وګټله. دغه پایلوبه نن د نومبر په ۲۰مه نېټه د ننګرهار د غازي امان الله خان په لوبغالي کې ترسره شوه چې په پایلوبه کې بوست زون د امو زون ته د ۱۲۹ منډو په توپیر ماتې ورکړه. د پایلوبې پچه بوست ګټلې وه او توپوهنه یې وکړه، یادې لوبډلې د ۶ لوبغاړو په سوځېدو سره په ټاکلو ۴۵ اورونو کې ۳۳۶ منډې وکړې. دروېش رسولي د بوست لوبډلې په ګټه ۱۲۲ او بلال ترین ۸۸ منډې وکړې. امو لوبډلې چې د لیګ پړاو په سیالیو کې تر ټولو مخکښه وه، په پایلوبه کې ۴۰ اورونه ولوبول، ۲۰۷ منډې یې وکړې او ټول لوبغاړي یې له لاسه ورکړل. لوبډلمشر یامین احمدزي او عبدالباقي د بوست لپاره درې درې او سعید شېرزاد دوه ویکټې واخیستې. په یادو سیالیو کې دروېش رسولي مخکښ منډه جوړونکی هم و، هغه د دوه سلیزو پر مټ ۴۹۲ منډې وکړې. دغه راز یامین احمدزی بیا د توپ اچونکو په ډله کې تر ټولو مخکې و چې ۲۰ لوبغاړي یې سوځولي و. د ویلو ده چې دا د لېسټ ای سیالیو شپږم پړاو و او بوسټ زون د ویم ځل لپاره د یادو سیالیو پایلوبه وګټله.
|
21.11.2023 صدای آلمان ذبیحالله مجاهد سخنگوی اداره طالبان در واکنش به گفتههای اخیر دونالد ترامپ گفته است که آنان اجازه حضور نیروهای خارجی در افغانستان را نمیهند.
ذبیحالله مجاهد سخنگوی اداره طالبان در واکنش به گفتههای اخیر دونالد ترامپ گفته است که آنان اجازه حضور نیروهای خارجی در افغانستان را نمیهند. صفحه اینستاگرام دویچه وله را دنبال کنید دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق ایالات متحده امریکا که در تلاش کسب نامزدی جمهوریخواهان برای انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ است، به تازگی در یک سخنرانی گفته که در صورت برنده شدن، قصد بازپس گیری کنترول میدان هوایی بگرام را دارد. او اظهار داشته که میخواهد از آن به عنوان یک مکان استراتژیک برای نظارت بر چین استفاده کند.
|
21.11.2023 دامریکا غږ د ګیلپ تحقیقاتيادارې تازه سروې ښيي چې د ۲۰۲۲ کال په څېر سږکال هم د افغانستان د نفوس لویه برخه له سختو اقتصادي ستونزو سره مخ ده او د کورني عاید له کمښته سر ټکوي. د دې سروې له مخې، که څه هم د افغانستان په اقتصادي حالت کې د تیر کال په پرتله په ځینو برخو کې پرمختګونه شوي، خو د سروې موندنې ښيي، چې اوس هم ۸۱ سلنه افغانان فکر کوي چې د افغانستان اقتصاد مخ پر خرابېدو دی، ۶۰ سلنه فکر کوي، چې اقتصادي حالات یې ډېر خراب دي، او ۲۵ سلنه افغانانو ته یې عواید خراب شوي ښکاري. د ګیلپ د نړیوالو خبرونو د څانګې مسئوله جولي رې وايي، افغانان د خوړو او سرپناه موندلو له سختو ستونزو سره مخ دي او دغه ستونزې مخ پر پراخېدو دي. هغه زیاتوي: "اکثریت افغانانو ته له اقتصادي پلوه ستونزمنه ده، چې د خپلو کورنیو لپاره خواړه برابر کړي. موږ دا هم ګورو، چې زیاتره افغانان د خپل راتلونکي په اړه ناهیلي دي. له دې امله اکثریت پدې باور دي چې حالات مخ پر بدترۍ روان دي." کار پوهان هم د افغانستان د اقتصاد د بدې ورځې خبره مني او ددغه حالت د لا خرابېدو خبرداری ورکوي. د اقتصادي چارو شنونکی ډاکټر مسعود موحد وايي، په تېرو دوو کلونو کې د افغانستان اقتصاد کوچنی شوی او په ۲۰۲۰ کال کې چې د افغانستان کورني عواید ۲۰ میلیارد ډالر ښودل شوي وو، په وینا یې، اوس "څه باندې ۱۴ میلیارده اټکل شويدي. دا پدې معنی چې د افغانستان اقتصاد څه باندې پنځه ویشت سلنه کم شويدي. یانې د افغانستان هر وګړی ۲۵ سلنه غریب شوی دی." انګېرنه دا ده، چې افغانستان ته له پاکستان څخه په لویه کچه د کډوالو ور ستنېدل به د افغانستان پر اقتصاد فشار لا پسې زیات کړي. د نبراسکا پوهنتون د افغانستان د څېړنو د مرکز مشر شېر جان احمدزی وايي: "د افغانستان اقتصاد چې اوس په راپورونو کې ښکاري، د رکود پر لور روان دی او وړوکی کېږي. په داسې حالت کې افغانستان ته د نورو کډوالو راتګ به د افغانستان له اقتصاد سره مرسته ونکړي، بلکې منفي اغېزې به یې لا زیاتې شي." نور کارپوهان د افغانستان د اقتصادي وضعیت د بهترۍ لپاره، د سترو پروژو پلي کېدل او له بهر څخه پراخې پانګونې د حل لار بولي. د افغانستان د شنونکو شبکې غړې کېټ کلارک وايي: "اقتصاد په ډېره ټېټه کچه کې دی. یقیناً د افغانستان اقتصاد پانګې سترې پانګې اچونې ته اړتېا لري. لویو پروژو ته، لکه سیمه ییزې پروژې چې ودرول شويدي، لکه ټاپي، چې له مرکزي اسیا څخه برېښنا او غاز د افغانستان له لارې لېږدوي." د ګيلپ سږنۍ سروې ښيي، چې یواځې درې سلنه افغانان فکر کوي چې دوی په ارامۍ سره پخپل موجود عواید ګزاره کوي، اووه سلنه نورو افغانانو ته اوسنی وخت د دندو موندلو ښه فرصت ښکاري او یواځې پنځه سلنه افغانانو ته خپل اقتصادي حالت بهتر بريښي.
|
21.11.2023 صدای امریکا معترضان در ایالت بلوچستان پاکستان، روز دوشنبه ۲۰ نومبر (۲۹ عقرب) مسیر ترانزیت کاروانهای تجارتی را در گذرگاه مرزی چمن-سپین بولدک میان افغانستان و پاکستان مسدود کردند. معترضان که خود را "لغریان" میخوانند، دلیل این اقدام را واکنش اعتراضی به مقررات سختگیرانه از سوی پاکستان برای رفت و آمد قبایل دو سوی مرز خوانده اند. حکومت پاکستان به تازگی تصمیم گرفته است که از این پس هیچ شهروند افغان حق نخواهد داشت که بدون پاسپورت و ویزه وارد آن کشور شود. پیش از این، برای چندین دهه، قبایل دو طرف مرز افغانستان-پاکستان اجازه داشتند که با تذکرۀ افغانستان و شناختی کارت پاکستان از این مسیر، آزادانه رفت و آمد کنند. غوثالله، رهبر معترضان لغری، به صدای امریکا گفت که حکومت پاکستان صدای آنان را نمیشنود و از این رو معترضان مجبور شدند که راه را ببندند. معترضان از پاکستان میخواهند که مانند گذشته به قبایل دو سوی مرز اجازه دهد که با تذکره افغانستان و کارت هویت پاکستانی از مسیر چمن-سپین بولدک رفت و آمد کنند. غوثالله گفت: "هم اکنون تظاهرات در چمن جریان دارد و در نظر داریم که از این پس احتجاج را در کویته هم راه اندازی کنیم." شماری از احزاب سیاسی پاکستان به شمول تحریک تحفظ پشتون در این تظاهرات شرکت کرده اند.
|
20.11.2023 بی بی سی ملګري ملتونه وایي، هر کال نږدې یو اعشاریه ۳۵ میلیونه خلک د ترافيکي پیښو له امله مړه کېږي او ۵۰ میلیونه نور دغو پېښو کې د ټپي کېدو له امله په عمري معلولیت اخته کېږي. ملګرو ملتونو دغه شمېرې د ترافیکي پیښو قربانیانو ته د درناوي نړیوالې ورځې "نومبر ۱۹ مې" په مناسبت خپرې کړي. د ملګرو متلونو سرمنشي انتونیو ګوتېریش وايي " موږ باید په ګډه ټولې هڅې وکړو چې د مخنیوي وړ دې غمیزې مخه ونیسو." بل خوا د سړکونو د خوندیتابه نړیوال رپوټ چې د روغتیا نړیوال سازمان له خوا چمتو شوی کاږي چې، د پنځو کلونو نه تر ۲۹ پورې ډیری ماشومان او ځوانان چې ترافيکي پېښو کې ټپیان کېږي د ټپونو له امله مري. په رټوپ کې راځي چې مخ پر ودې هېوادونو کې دا خلک د ترافیکي پېښو دروند بار ځکه په اوږو وړي چې د تګ راتګ لپاره بایسکل او یا موټرسایکل کاروي. ډېر سرعت، د لارو خرابوالی او ترافیکي قوانینو ته نه پاملرنه د ترافیکي پېښو اصلي لاملونه ګڼل کېږي.
|
20.11.2023 بی بی سی حکومت طالبان درافغانستان به اعلام یک مقام محلی ایالت بلوچستان پاکستان مبنی بر اخراج تمامی مهاجران افغان از این کشور تا «شش ماه آینده»، واکنش نشان داده است. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان که در قندهار مستقر است، در گفتگو با بیبیسی تصمیم اخراج همه پناهجویان افغان از پاکستان را «غیرقانونی» خوانده و «محکوم» کرد. آقای مجاهد گفت: «اول اینکه اخراج اجباری پناهجویان یک اقدام غیرقانونی است، اقدامی مذموم است، دوم این که اگر مهاجرین افغان به کشور خود، برگردند، امارت اسلامی افغانستان [حکومت طالبان] همکاری خواهد کرد. و آمادگیهایی نیز دارد». جان محمد اچکزی، وزیر اطلاعات بلوچستان روز جمعه در یک کنفرانس مطبوعاتی در کویته گفت: «ما زمینه اخراج همه خارجیهای غیرقانونی را آماده کردهایم و پس از آن موضوع بازگشت همه افغانها خواهد بود». او حکومت طالبان در کابل را متهم به حمایت از شبهنظامیان طالبان پاکستانی کرد و گفت که آنها از خاک افغانستان در پاکستان حملاتی انجام میدهند. آقای مجاهد اما دست داشتن مهاجران افغان در رویدادهای امنیتی در پاکستان را «دور از واقعیت» خواند. این وزیر ایالت بلوچستان گفته است که تا پایان سال جاری میلادی روند اخراج تمام مهاجرین فاقد اسناد را تکمیل میکنند و بعد از آن مهاجران افغان که دارای اسناد اقامت در پاکستان هستند، نیز از این کشور اخراج خواهند شد. کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل میگوید بیش از ۳۵۰ هزار نفر به افغانستان بازگشتهاند و شمار افرادی که به مرزها میرسند و نیاز به کمک اضطراری دارند، همچنان رو به افزایش است. در بیانیه این سازمان آمده است که این نهاد، آژانس پناهندگان سازمان ملل و سایر آژانسهای سازمان ملل گزارشهایی دریافت کردهاند که نشان میدهد «پناهندگان ثبتنام شده و سایر افغانهایی که اسناد قانونی دارند نیز تحت فشار ماموران اجرای قانون مجبور به ترک پاکستان هستند.»
|
20.11.2023 دآزادی رادیو د روغتیا نړیوال سازمان، WHO افغانستان ته په لسګونو زره نویو راستانه شویو ته د روغتیایي خدمتونو د رسولو خبر ورکوي. د دې سازمان د افغانستان څانګې نن په خپله اېکس پاڼه یا پخواني ټویټرکې کښلي چې د نومبرمیاشتې تر۱۴ نیټې پورې د روغتیا نړیوال سازمان او د دې سازمان روغتیایي شریکانو ۵۱ زره او ۴۹۱ کسانو ته مختلف روغتیایي خدمتونه رسولي دي. د روغتیا نړیوال سازمان د تیرې پنجشنبې په ورځ ویلي و، په داسې حال کې چې تمه ده، ۱،۳ ملیونه افغانان له پاکستانه بیرته افغانستان ته راستانه شي، دا هیواد د ناروغیو د خپریدو په ګډون له ډیرو روغتیایي خطرونو سره مخ دی. دې سازمان د راستنیدونکو اوه سوه زره کسانو لپاره د اړینو روغتیایي خدمتونو د چمتوکولو لپاره د لس ملیون ډالرو بسپنې غوښتنه کړې وه. پاکستان له خپلې خاورې د بې اسناده افغان کډوالو د په زوره ایستلو لړۍ د نومبرله لومړۍ نیټه رسماً پیل کړې ده.
|
20.11.2023 صدای آلمان در ادامه واکنشهای وزارت خارجه آلمان و شماری از سیاستمدارن این کشور در برابر حضور و سخنرانی یک مقام ارشد طالبان در مسجد شهر کلن، وزیر داخله آلمان نیز آن را «کاملاً غیر قابل پذیرش» خواند.
نانسی فیزر، وزیر داخله آلمان فدرال، روز شنبه در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «هیچکسی اجازه ندارد که یک صحنه خطابه را در اختیار اسلامگرایان افراطی قرار دهد. طالبان مسئول تخطی های شدید حقوق بشر هستند. ما مهاجران زیادی از افغانستان را از سرکوب طالبان حفاظت می کنیم.» وزیر داخله آلمان در این پیام تأکید کرده است: «مقامات آنها [طالبان] جایی در آلمان ندارند.» بیشتر بخوانید: وزارت خارجه آلمان حضور مقام ارشد طالبان در مسجد شهر کلن را محکوم کرد فیزر اطمینان داده است که ادارات مسئول آلمان این قضیه را با دقت بررسی می کنند. این سیاستمدار ارشد آلمان خواستار آن شده است که اتحادیه اسلامی ترکی در امور دینی «دیتیب» باید «سریعاً و کاملاً روشن سازد که چگونه این حضور [نماینده طالبان] ممکن شده است.» صفحه اینستاگرام دویچه وله دری پیش از آن وزارت خارجه آلمان از حضور عبدالباری عمر، نماینده طالبان در مسجد بزرگ شهر کلن انتقاد کرده بود. وزارت خارجه آلمان به روزنامه «کولنر اشتات-انسایگر» (شماره شنبه، ۱۸ نوامبر) نوشته بود: «این سفر به ما اطلاع داده نشده بود و ما این حضور را با شدت محکوم می کنیم» و در مورد اقدامات بیشتر بررسی خواهد شد. بیشتر بخوانید: آلمان قضیه سخنرانی مقام طالبان در کلن را بررسی میکند وزارت خارجه آلمان در این روزنامه تصریح کرد، تا زمانی که طالبان «نیمی از جمعیت افغانستان را از مشارکت اجتماعی حذف کنند و با بد ترین شیوه ها حقوق بشر بهخصوص حقوق زنان و دختران را پایمال نمایند»، عادی سازی روابط با این رژیم وجود نخواهد داشت. صفحه یوتیوب دویچه وله دری به همین ترتیب دفتر نخست وزیر ایالت نورد راین وستالن، که شهر کلن شامل آن ایالت است، با شمار دیگری از سیاستمدارن آلمان حضور و سخنرانی نماینده طالبان در آلمان را محکوم کردند.
|
20.11.2023 باختر د پښتون ژغورنې غورځنګ (پي ټي اېم) لسګونه غړو چې له تېرو دریو ورځو راهیسې یې په چمن کې د احتجاجي پرلت د ملاتړ په مقصد له چمن ښار څخه د کوټې په لور پلی لاریون پیل کړی و په کچلاغ سیمه کې پولیسو درولي دي.
پاکستاني مقاماتو لا د دغې ادعا په اړه څه نه دي ویلي.
له امریکا غږ سره په خبرو کې د پښتون ژغورنې غورځنګ یو مخکښ ملک مجید کاکړ چې دوی دا وخت په کچلاغ سیمه کې دي، وویل چې پولیس یې د کوټې پر لور تلو ته نه پرېږدي: «دا وخت له چمن څخه هم د لغړي اتحاد ګڼ شمېر کسان زموږ له پرلت سره د یوځای کېدو لپاره رارسېدلي دی. موږ اوس دلته خپلو کې د راتلونکې تکلارې جوړولو لپاره غونډه کوو.»
د بلوچستان په پښتون میشتو سیمو کې څلورو سیاسي ډلو، عوامي نیشنل ګوند، پښتونخوا میپ (خوشال خان کاکړ ډله)، پښتون ژغورنې غورځنګ او ملي جمهوري غورځنګ د چمن پرلت په ملاتړ چې پر ډیورنډ کرښه د ځايي سوداګرو لپاره د پاکستاني پاسپورټ درلودلو شرط نه مني او له پاکستان څخه د افغان کډوالو د شړلو خلاف یو پراخ سیاسي اتحاد جوړ کړی دی.
امریکا غږ د پي ټي اېم له مرکزي غړي ملک مجید څخه وپوښتل چې تاسې له خپلو اتحادیانو سره یوځای ولې لاریون نه کاوه، هغه یې په ځواب کې وویل: «دا لاریون یوازې د چمن پي ټي ایم ملګرو اعلان کړی وو، دا لاریون له تېرو درېوو ورځو راهیسې راروان وو، خو کچلاغ ته چې راورسېدلو نو پولیس ځواکونو سخت مقاومت وکړ. اوس زموږ ډېر ملګري رارسېدلي دي. دا وړاندیز هم دی چې د پښتنو پر نورو سیاسي ګوندونو غږ وکړو چې له موږ سره یوځای شي.»
خو له امریکا غږ سره په خبرو کې د پښتونخوا میپ خوشال خان کاکړ ډلې صوبايي مشر نصرالله خان زېري وویل، چې دوی غواړي چې خپل احتجاجونه خیبر پښتونخوا ته وغځوي: «موږ کوښښ کوو، چې د جنوبي پښتونخوا غوندې خپل سیاسي اتحاد په خیبر پښتونخوا کې هم جوړ کړو. پښتنو ته ډېرې غټې ستونزې ورپېښې دي. کاروبارونه یې خراب شول، له افغان کډوالو سره ظلم روان دی. پر چمن-بولدک زموږ د خلکو اقتصاد ته سخته ضربه رسېدلي. دې حالاتو ته په کتو موږ غواړو چې خپل اتحادونه او احتجاجونه پراخ کړو.»
د پي ټي اېم د لاریون ګډونوال د نومبر پر ۱۹مه پښین ته ورسېدل او پر سړک یې د کوټې پر لوري تګ ته دوام ورکړ خو اوس پولیسو له کچلاغ سره ایسار کړي دي.
لاریونوال د چمن - بولدک پر لار د تګ راتګ لپاره د پاسپورټ او ویزې شرط نه مني، له پاکستانه د بې اسناده افغان کډوالو ایستل غندي او غوښتنه کوي چې حکومت دې د پارلمان د پخواني غړي علي وزیر په ګډون د غورځنګ اته مخکښ غړي او فعالان خوشې کړي.
لاریونوال وايي چې کوټې ته په رسېدو هلته د خپلو غوښتنو پوره کولو لپاره پرلت وهي.
د خیبر پښتونخوا د درابڼ سیمې پولیسو د غورځنګ مخکښ مشر علي وزیر د نومبر پر ۱۴مه په چمن کې پرلتوالو ته تر وینا یوه ورځ وروسته هغه مهال ګرفتار کړ چې ډېره اسماعیل خان ته پر لاره و.
د ډیره اسماعیل خان پولیسو د مشال راډیو ځاييخبریال ته ویلي وو چې د درابڼ تاڼې پولیسو علي وزیر په دوو مقدمو کې ګرفتار کړی او بيا يې د ډېره اسماعيل خان پوليسو ته سپارلی دی.
د نوموړي په ګډون د غورځنګ اته غړي د ریاست پر ضد د ویناګانو، د عامه نظم ګډوډولو، د سرکار په کار کې د مداخلت او نورو تورونو له کبله په زندان کې دي.
خو پښتون ژغورنې غورځنګ وايي، د پښتنو په سیمو کې د ناامنۍ پرضد او د خپل قام د حقونو لپاره سوله ییزه او د قانون په چوکاټ کې مبارزه کوي.
د غورځنګ پلویانو د نومبر پر ۱۷مه له چمن څخه احتجاجي لاریون پر داسې مهال پیل کړی چې هلته ګڼو خلکو د اکتوبر له ۲۱مې راهیسې پر پوله د تګ راتګ لپاره د پاسپورټ او ویزې شرط د عملي کېدو ضد پرلت وهلی دی.
پرلت کوونکي غوښتنه کوي چې د چمن او سپين بولدک ترمينځ پر سرحدي دروازه دې د پخوا په شان پر پاکستاني شناختي کارډ او افغان تذکرې د تګ راتګ اجازه ورکړل شي.
د پاکستان حکومت د نومبر له پیل راهیسې پر چمن – بولدک لاره د پاسپورټ او ویزې پرته تګ راتګ درولی دی او وایي چې د دغه اقدام موخه یې په ملک کې امنیت ساتل او د قاچاق مخنیوی دی.
دا په داسې حال کې ده چې پاکستان حکومت اسناد نه درلودونکو بهرنیانو ته د اکتوبر تر ۳۱ مې پورې مهلت ورکړی وو چې له هېواده ووځي. د مهلت تر پوره کېدو وروسته افغانستان ته د کډوالو د ستنېدنې بهیر ګړندی شوی او تراوسه لکونه کډوال خپل هېواد ته ستانه شوي دي.
له چمن پرته د جنوبي وزیرستان په انګور اډه کې هم پر هغه لار د پاسپورټ او ویزې شرط عملي کېدو پرضد پرلت پر شپږمه ورځ هم دوام لري.
د پاکستان حکومت وايي چې له افغانستان سره د سفر لپاره یو ډول نظام عملي کوي او داسې نه شي کېدای چې په یو ځای کې دې خلک په پاسپورټ او ویزې او په بله لاره دې په شناختي کارډ او تذکرو تګ راتګ وکړي.
|
20.11.2023 باختر سازمان حقوق بشری رواداری در گزارش اخیر خود در مورد وضعیت کودکان در افغان گفته است که پس از بازگشت طالبان به قدرت در اگست ۲۰۲۱، حکومت این گروه اکثر قوانین قبلی از جمله قوانین ویژۀ کودکان را لغو کرده و اکنون هیچ قانونی وجود ندارد که رسماً نقض حقوق اساسی کودکان را منع کرده و آن را جرم بپندارد. سازمان رواداری که از سال ۲۰۲۲در حال بررسی وضعیت بشری در افغانستان است، روز شنبه ۱۸ نومبر (۲۷ عقرب) گزارشی را در مورد وضعیت کودکان در این کشور نشر کرد که در آن مسایل در رابطه با تضمین حقوق اساسی کودکان افغان طی بیش از دو سال حاکمیت طالبان (۱۵ اگست ۲۰۲۱ تا اکتوبر ۲۰۲۳) به بررسی گرفته شده است. در گزارش آمده است: "طالبان پس از بازگشت دوباره به قدرت، اکثر قوانین ملی از جمله قانون اساسی، قانون منع آزار و اذیت زنان و اطفال، قانون رسیدگی به تخلفات علیه کودکان و قانون منع خشونت علیه زنان را لغو کردند" و اکنون هیچ قانونی برای مجازات مرتکابان جرایم علیه کودکان وجود ندارد. گزارش با اشاره به اینکه طالبان در بیش از دو سال گذشته اقدامی برای تضمین حقوق اساسی کودکان انجام نداده و به تعهدات قانونی خود بر اساس کنوانسیون بینالمللی حقوق بشر عمل نکرده اند، گفته است که این مشکل منجر به افزایش انواع اقدامات جنایی علیه کودکان و معافیت مجرمان از هرگونه پیگرد قانونی و قضایی شده است. یافتههای این گزارش نشان داده است که به دلیل نبود ساختارهای حقوقی بازدارنده و حمایتی، نقض حقوق اساسی کودکان از جمله ازدواجهای اجباری و زودهنگام، اقدام به خودکشی، آزار جنسی و دیگر اشکال خشونت و بدرفتاری در بخشهای مختلف کشور افزایش یافته است. در گزارش این نهاد آمده است: "طالبان تمامی نهادها و بخشهای اختصاصی مربوط به کودکان از جمله سارنوالیها و محاکم اختصاصی را از تشکیل نهادهای عدلی و قضایی خود حذف کرده اند. سارنوالیها و محاکم اختصاصی، با صلاحیت قانونی رسیدگی به دوسیههای کودکان ایجاد شده بودند و نقش مهمی در رعایت اصول و موازین محاکمه عادلانه داشتند." گزارش حاکی است که بر اساس شواهد به دست آمده، طالبان اغلب دوسیۀ کودکان متهم را از طریق مکانیزمهای غیر قضایی حل و فصل میکنند. در گزارش سازمان رواداری، تخریب سیستم حقوقی و قضایی افغانستان و نبود سازوکارهای پیشگیرانه و حمایتی، محرومیت عمدی زنان و دختران از حقوق تحصیل و کار و فقر و تنگنای اقتصادی خانوادهها از جمله عواملی بیان شده که سبب وخامت وضعیت حقوق بشری کودکان در افغانستان شده است.
|
19.11.2023 بی بی سی په افغانستان کې د طالبانو حکومت چارواکي وايي، د خپل مشر د "ځانګړي حکم" له مخې له ایران سره پولې ته څېرمه د نیمروز په خاشرود ولسوالۍ کې د اوبو بند جوړوي. طالب چارواکو ویلي، پر دغه بند دوه میلیارده افغانۍ لګښت راځي او د ۸۰۰۰ هکټاره کرنیزې ځمکې د خړوب وړتیا به ولري. دغه بند د هلمند سیند پر مرستیال خاشرود سیند جوړېږي. دا په داسې حال کې ده چې ایران له اوږدې مودې په هلمند سیند کې د خپلې حقابې غوښتنه کوي. د طالبانو د حکومت چارواکو ویلي، په هلمند سیند کې د وچکالۍ له امله کافي اندازه اوبه نشته. د افغانستان ملي راډیو ټلوېزیون د کلیو بیارغونې او پراختیا وزارت د چارواکو له خولې ویلي، په خاشرود ولسوالۍ کې د جوړېدونکي بند لپاره یوه تخنیکي/مسلکي کاري ډله جوړه شوې ده. د طالبانو حکومت چارواکو زیاته کړې چې دغه بند به ۵۰ مټره لوړوالی سره د ۶۰ میلیون متر مکعب اوبو د زېرمه کولو وړتیا ولري. د چارواکو په خبره، د دغه بند په بشپړېدو سره به د نیمروز په ګلستان، دلارام، خاشرود، غوري او چخانسور ولسوالیو کې ۸ زره هکټاره کرنیزه ځمکه خړوبه شي. ایران تل په هلمند سیند کې د خپلې حقابې غوښتنه او ادعا کوي چې تر ټاکلې اندازې کمې اوبه تر لاسه کوي. خو د طالبانو حکومت ځواب ورته دا دی چې د سختې وچکالۍ له کبله په هلمند سیند کې کافي اندازه اوبه نشته. د ایران بهرنیو چارو وزیر حسین امیر عبداللهیان دغه هېواد ته د طالبانو حکومت د رییس الوزرا د اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر د وروستي سفر پر مهال هم هغه ته ویلي و چې د ایران د حقابې تامین د ډېر اهمیت وړ دی او دا ایجابوي چې د افغانستان سرپرست حکومت ورته ځانګړې پاملرنه وکړي.  د عکس سرچینه،IRNA په تېره زمري یا اسد میاشت کې د ایران یوه تخنیکي پلاوي د روزګان په دهراوود ولسوالۍ کې د اوبو کچې د ارزونې پر مهال منلې یې وه چې سږکال دغلته اوبه د یوه نورمال کال پرتله کمې دي. په افغانستان کې د طالبانو حکومت په تېرو دوو کلونو کې په ځانګړي ډول له ایران سره نږدې پرتو ولایتونو کې د اوبو بندونو جوړولو چارې پیل کړي دي. د روان کال په غوايي/ثور میاشت کې هم ملا عبدالغني برادر په فراه رود باندې د بخش اباد بند د کانالونو د جوړولو د پروژې پرانیسته وکړه چې په جوړېدو سره به یې په فراه ولایت کې پراخې کرنیزې ځمکې خړوب شي. فراه رود هم د ایران پولې ته څېرمه د هلمند پر سیند ور ګډېږي. د ښاغلي برادر دفتر ویلي و چې د بخش اباد بند ښی او کیڼ کانالونه چې ۵۰ او ۵۲ کیلومټره اوږدوالی لري له ۶۸ زره هکټاره د زیاتې ځمکې د خړوبولو وړتیا لري چې د سرچینې په خبره چارې به یې ژر بشپړې شي.
|
19.11.2023 بی بی سی  منبع تصویر،@MINISTERVWS ارنست کویپرس، وزیر بهداشت هلند از انتشار عکسش با مقام طالبان عذرخواهی کرده است وزارت کشور آلمان میگوید حضور نماینده طالبان در کلن «کاملا غیرقابل قبول» است و مقامهای طالبان «جایی در آلمان ندارند»، اما آقای عمر گفته است که هنوز در اروپا است. انتشار ویدیوهای سخنرانی عبدالباری عمر، رئيس اداره ادویه و غذا طالبان در روز جمعه در یک مرکز اسلامی در شهر کلن آلمان واکنشهای زیادی در آلمان و هلند داشته است. او صبح امروز در ایکس نوشت که قصد دیدار با «دیپلماتها و سفیران» افغانستان مقیم اروپا را دارد. تاکنون هیچ دیپلماتی به نمایندگی از وزارت خارجه طالبان در اروپا پذیرفته نشده است، اگرچه شماری از دیپلماتهای اروپایی به کابل سفر کردهاند. وزارت کشور آلمان امروز در بیانیهای در این ارتباط گفت: «هیچ کس اجازه دادن پلتفرم به اسلامیستهای تندرو در آلمان را ندارد.» و افزوده است که «طالبان مسئول نقض گسترده حقوق بشراست و آلمان به شمار زیادی از پناهجویان از افغانستان در برابر ظلم طالبان پناه داده است و مقامهای آنها جایی در آلمان ندارند.» این وزارت میگوید مسئولان در حال بررسی این پرونده هستند و از مرکز اسلامی «دیانت» در کلن، که آقای عمر در آنجا سخنرانی کرده است، نیز خواسته شده که در این مورد «سریعا» توضیح ارائه دهد.
|
19.11.2023 دآزادی رادیو په افغانستان د تېر جمهوري حکومت يو شمېر پوځيان وايي، د امريکا کانګرس ته يې په يوه پرانيستي ليک کې په افغانستان او په ګاونډيو هېوادونو کې د پخوانيو افغان پوځيانو وضعيت ته د پاملرنې غوښتنه کړې ده. د امریکا کانګرس ته په یوه پرانیستي لیک کې ځینو پخوانیو پوځیانو په افغانستان ایران او پاکستان کې د افغانستان د پخواني جمهوریت د پوځیانو د وضعیت په اړه اندېښنه ښودلې ده. په دغه لیک کې چې متن يې ازادي راډیو ته رسېدلى، راغلي چې دا لیک په افغانستان کې د څه باندې ۵ زرو پخوانیو پوځیانو له خوا لیکل شوی، ويل شوي چې دا ليک په افغانستان، ايران او پاکستان کې د څه باندې پنځو زرو پخوانيو پوځيانو له خوا ليکل شوى او د شنبې په ورځ د امريکا کانګرس ته استول شوى دى. دغو سرتېرو نيوکه کړې چې په تېرو دوو کلونو کې هغه پوځيان چې لږ له خطر سره مخ خوندي هېوادونو ته لېږدول شوي، خو د دوى د ادعا له مخې پخوانيو پوځيانو ته هېڅ پاملرنه نه ده شوې. د دغه لیک په یوه برخه کې د امریکا له کانګرس څخه غوښتل شوي چې د طالبانو له زندانونو څخه د پخوانیو پوځیانو د ژر تر ژره خلاصون لپاره پر طالبانو فشار راوړي، څو د پخوانیو پوځیانو له وژلو، نیولو او شکنجه کولو لاس واخلي. یوې پخوانۍ پوځي معصومې ازادي راډیو ته وویل: "موږ د افغانستان پخواني پوځیان تېر کال د طالبانو د خطر په لومړۍ کرښه کې وو او اوس هم موږ ته چندان پام نه دی شوی. موږ په شلو لارو کې بند کې یو. موږ له نړیوالې ټولنې د امریکا کانګرس او د حقونو له مدافعینو غواړو چې زموږ په وړاندې نظامي وضعیت ته پام وکړي." همدا راځ دغه پخواني پوځيان د طالبانو د حکومت عمومي عفوه دروغ بولي او ادعا کوي چې د طالبانو حکومت په زرګونه پخواني عسکر وهلي، شکنجه کړي، بنديان کړي او وژلي دي. پخوانى پـځي افسر سید ظاهر هاشمي وايي: "د افغانستان پخواني پوځيان د طالبانو په واکمنۍ کې تدریجي مرګ تجربه کوي د طالبانو تش په نوم عمومي بخښنه د دې لامل شوې چې د افغانستان د پخواني حکومت زرګونه امنیتي او دفاعي پوځيان ونیول شي، شکنجه شي او ووژل شي او یا يې هم په لټه کې دي دوى دې ته اړ شوي چې په ایران او پاکستان کې پناه ځايونو ته لاړ شي چې نن د بېرته ايستل کېدو له ګواښ سره مخ دي او په ډېر بد حالت کې دي." د شنبه ارغواني د غورځنګ مشره مریم معروف اروين هم وايي چې تر ۱۰۰۰ ډېر پخواني پوځیان، چې دغه پرانیستی لیک یې لاسلیک کړی، ښځې دي. نوموړې د امریکا کانګرس ته د دغه لیک د استولو د موخې په اړه وویل: "د امریکا کانګرس ته چې د امريکا د ملت کور په نامه يادېږي د دې لیک د استولو اصلي موخه د افغانستان د پخوانیو پوځیانو وضعیت ته پاملرنه او د پوځیانو د نیولو، شکنجې، سپکاوي او وژلو درول دي." د ازادي راډیو خبریال وغوښتل چې د دې ادعاوو په اړه د طالبانو د حکومت نظر هم ولري، خو د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د دې راپور تر خپرېدو پورې پوښتنو ته ځواب ورنه کړ.
|
19.11.2023 صدای آلمان
وزارت خارجه آلمان جمعه شب در شبکه ایکس نوشت: «ما ظاهر شدن عبدالباری عمر، نماینده طالبان در شهر کلن را با شدت محکوم می کنیم.» این وزارت توضیح داده است که در مورد این سفر [مقام ارشد طالبان] به وزارت خارجه آلمان اطلاع داده نشده است و به این مرد قبل از ورود به آلمان، هیچ ویزای صادر نشده است: «ما در تماس نزدیک با ادارات داخلی و شرکای ما، اقدامات بیشتر را بررسی می کنیم.» اتحادیه اسلامی ترکی در امور دینی «دیتیب»، که این مسجد به آن تعلق دارد، از حضور مقام ارشد طالبان در این مسجد در بخش شهر کلن «کوروایلر» به روز پنجشنبه فاصله گرفت. صفحه اینستاگرام دویچه وله دری «دیتیب» توضیح داده است که «اتحادیه فرهنگی افغانستان کلن مشنیش» برنامه اعلام شده را به عنوان مراسم دینی سازماندهی کرده بود: «برخلاف توافق بر مبنای قرارداد، آن مراسم به یک برنامه سیاسی تبدیل شد که در آن یک سخنران ناشناس دعوت شده بود.» «دیتیب» افزده است که به این اتحادیه فرهنگی افغانستان، ممنوعیت ورود به این مسجد صادر شده است: «ما از این که از اعتماد ما تا این حد سوء استفاده شده است، عمیقاً مأیوس شده ایم.«
|
19.11.2023 باختر د نړۍ په ډیرو هیوالدونو کې د نومبر ۱۷ هر کال د زده کوونکو د نړیوالې ورځې په توګه نمانځل کیږي. دا پداسې حال کې دي چې په ۲۰۲۱ کال په افغانستان کې د طالبانو د بیا واکمن کیدو وروسته په دې هېواد کې نجونې له شپږم ټولګي څخه پورته له زده کړو او ښځې د یوې کوچنۍ استثنا پرته له کار کولو څخه منع کړل شوي دي.
افغان ښځې او نجونې دې وضعیت ته په غبرګون کې وایي په نننۍ پرمختللېۍ نړۍ کې د یو انسان په توګه حتا دا تصور کول ورته ګران برېښي چې پر نجونو دې د ښوونځیو دروازې وتړل شي.
له امریکا غږ سره په خبرو کې یوې مدنې فعالې او په برېتانیا کې د اریانا مجلې چلوونکې اریانا ابوي وویل، په افغانستان کې پر لوړو زده کړو د بندیزنو له لاسه ډېرې نجونې نورو هېوادونو ته تللي چې تعلیم وکړي.
هغې وویل: "پداسې حال کې چې متحده عربي اماراتو ته سلګونه افغان نجونې د هغه هېواد په بورسونو په پوهنتونونو کې د زده کړو لپاره روانې وې طالبانو یې د کابل په هوایي ډګر مخنیوی وکړ، اوس زیات شمیر نجونې نورو ملکونو ته د زده کړو لپاره د تللو هڅه کوي. طالبانو په افغانستان کې نجونې له بنیادي بشري حقونو بې برخې کړې او پر هغوی یې د ژوند ساحه تنګه کړې لکه مرغۍ چې په قفس کې بنده کړي. د نجونو او ښځو د پرمختګ مخنیوی د ټول ملت پر شاتګ دی."
اریانا ابوي زیاتوي چې په افغانستان کې د نجونو او ښځو وضعیت "سخت خپه کوونکی" دی، نوموړې د طالبانو پر حکومت غږ وکړ چې نجونو او ښځو ته دې ژر تر ژره د تعلیم او کار اجازه ورکړل شي، د هغوی بنیادي بشري حقونه دې ومنل شي، چې د دې په وینا د نجونو په تعلیم بندیز یو غیر اسلامي عمل دی.
د برېتانیا د پلازمېنې لندن په "هرو" سیمه کې د انګلیسي ادبیاتو ښوونکې، لیمه تڼۍ له امریکا سره په خبرو کې وویل، دا څنګه امکان لري چې یوه نجلۍ دې له زده کړو محرومه وي.
هغه وایي:"زده کړه خو په لومړي ګام کې د بشر حق دی، یعني د هرچا حق دی چې باید ترې وانه خیستل شي. په داسې ټولنه کې چې زه اوسېږم د ښوونځي تر خلاصېدو پورې زده کړه د هلکانو او نجونو لپاره حتمي او جبري ده، په دې ټولنه (لندن) کې څوک تصور هم نه شي کولی چې له لومړنۍ او منځنۍ زده کړو دې محروم شي."
لېمه تڼۍ زیاتوي چې د زده کړو په مټ یې ژوند هوسا دی:"د ښوونکې په توګه زما لپاره زده کړه رڼا، په ژوند کې د پوهې او مالوماتو زیاتوالی او د اقتصادي ملاتړ یوه وسیله ده. زه له دې دندې هم خوند اخلم چې زده کوونکو ته یو شی ورښیم او له بلې خوا مې اقتصادي او مالي اړتیاوې پوره کوي."
د افغانستان ځینو رسنیو هم د زده کوونکي نړیوالې ورځې په تړاو د ځینو نجونو عکس العمل راخیستی دی، هغوی د طالبانو له حکومته غوښتي چې نور دې دوی د تیارې له ژوند راوباسي او د ښوونځیو او پوهنتونو دروازې دې پرانیزي.
که څه هم د نومبر ۱۷مه په ټوله نړۍ کې د زده کوونکي نړیوالې ورځې په توګه لمانځل کېږي خو په افغانستان کې له تېر یو کال راهیسې لاهم په میلیونونه نجونه له لوړو زده کړو بې برخې دي. په دوی کې ډېرې یې د طب، انجنیرۍ، ساینس، سیاست، فلسفې، ارواپوهنې، او ادبیاتو په برخه کې د خپل سند اخیستو ته نږدې شوې وې، خو د طالبانو د بیا واکمن کیدو څخه د څه دپاسه دوو کلونو په تیریدو دوی لاهم د علم له ډګره لیرې پاتې دي.
د زده کوونکي نړیواله ورځ د هغه پیښې په مناسبت نمانځل کیږي چې په دوهمه نړیواله جګړه کې کله چې د ۱۹۳۹ کال د نومبر په ۱۷ نازي پوځیانو د چک جمهوریت په پلازمېنه پراګ کې په یو پوهنتون برید وکړ او ۱۲۰۰ زده کوونکي یې یرغمال کړل او بیا یې د اجباري کار کمپونو ته ولیږل او زیات شمیر یې شکنجه او ووژل.
|
19.11.2023 صدای امریکا کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان میگوید که انتظار میرود بازگشت ناگهانی صدها هزار افغان درست قبل از شروع زمستان، بحران بشری وخیم در افغانستان را بدتر کند. این اداره ملل متحد ناوقت جمعه ۱۷ نومبر (۲۶ عقرب) با نشر گزارشی گفت که با ورود عودتکنندگان، افغانستان شاهد رقابت بیشتری برای منابع کمیاب همچون مسکن، خدمات صحی و شغل خواهد بود. لیونارد زولو، نماینده کمیشنری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان در افغانستان، گفته است: "این ورود دسته جمعی نمیتوانست در زمان بدتری اتفاق بیفتد. ما با بسیاری از نیازهای انسانی و در حال حاضر تعداد زیادی از افراد وارد شده سر و کار داریم، بسیاری از آنها بدون هیچ گونه حمایت خانواده یا سازوکارهای مقابلهای به اینجا میآیند. زمستان بسیار تلخ و زمان دشواری را در پیش رو داریم". این کمیشنری با نگرانی گفته است که نهادهای امدادرسان از قبل با کمبود بودجه قابل توجه و همچنین تلاش برای پاسخ به زلزلههای ویرانگر در ماه اکتوبر در ولایت هرات دستوپنجه نرم میکنند. حکومت موقت پاکستان در اوایل ماه اکتوبر اعلام کرد که اتباع خارجی که بدون مدارک اقامت در آن کشور زیست دارند، که اکثراً شهروندان افغانستان اند، باید تا اول نومبر داوطلبانه آن کشور را ترک کنند، در غیر آن، بازداشت شده و به کشورهای شان باز گردانده میشوند. کمیشنری عالی ملل متحد در گزارشش گفته است که در مجموع، از زمان اعلام این خبر، بیش از ۳۵۰هزار نفر به افغانستان بازگشته اند و تعداد افرادی که خسته به مرزها میرسند و نیاز به کمکهای اضطراری دارند، همچنان در حال افزایش است. به گفتۀ این ادارۀ ملل متحد پاکستان میزبان ۱.۳ میلیون پناهجوی ثبت شده افغان است در حالی که ۸۴۰هزار نفر دیگر دارای کارت شناسایی هستند که از آنها محافظت میکند. کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان گفته که تخمین زده میشود که ۱.۵ میلیون افغان دیگر بدون هیچ مدرکی در پاکستان زندگی میکنند، از جمله حدود ۶۰۰هزار نفر که پس از تسلط دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، وارد آن کشور شدند. گزارش گفته است که در سالهای اخیر، تعداد پناهندگان افغانی که از طریق برنامه بازگشت داوطلبانه کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان به کشورشان باز میگشتند، نسبتاً کم بوده است طوری که ۶۴۲۴ نفر در سال ۲۰۲۲ درخواست داده بودند، ولی امسال، تعداد بیشتری از پناهجویان به این اداره درخواست بازگشت داده اند. بر اساس گزارش، درخواستها در ماه اکتوبر چهار برابر افزایش یافته است و با پایان مهلتی که پاکستان برای مهاجرین غیرقانونی اعلام کرد (اول نومبر) این رقم تا اواسط نومبر به ۲۴هزار رسید. گزارش گفته که کارمندان کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان و شرکای بشردوستانه در تلاش برای نظارت و ارایه کمک به هجوم گسترده افغانهای عودتکننده به دو گذرگاه رسمی مرزی با پاکستان، تورخم در ولایت ننگرهار و سپین بولدک در ولایت قندهار استند.
|
18.11.2023 بی بی سی په کراچۍ کې د افغان سوداګرو څه باندې درې نیم زره کانټینره مالونو د پرېښودو هوکړه شوې. په افغانستان کې د طالبانو د حکومت د سوداګرۍ وزیر او د سوداګرۍ خونې دواړو بي بي سۍ ته وویل، له پاکستاني چارواکو سره په کراچۍ کې د بندو شاوخوا څلور زره کانتینره مالونو پر سر يې خبرې شوې چې له دې جملې نږدې ۳۶۳ کانتینره لا هم پاتې او نور يې سر له سبا د افغانستان لور ته لیږدول کېږي. دا مالونه له یوې نیمې میاشتې راهیسې د پاکستان د حکومت د یوې نوې پالیسۍ له مخې په کراچۍ بندر کې بند وو، چې ۲۱۲ قلمه توکي په کې دي. افغان سوداګرو وايي، چې ځینې لومړني او اړین توکي هم پکې دي. د پاکستان په کراچۍ بندر کې د افغان سوداګرو د شاوخوا څلور زرو هغو بندو شوو کانتینرونو برخلیک معلومول هغه هېواد ته د طالبانو د حکومت د سوداګرۍ د وزیر او د سوداګرو د استازو د سفر یوه عمده موخه وه. د افغانستان د سوداګرۍ خونو د مشرۍ پلاوي غړی خان جان الکوزي بي بي سي ته وویل، له ۳۷۰۰ هغو کانتینرونو چې په کراچۍ بندر کې درول شوي وو، ۳۶۲ یې لا هم هلته بند دي خو پاتې ته یې افغانستان ته د تګ اجازه ورکړل شوې او سر له سبا ښايي افغانستان ته وخوځېږي. د طالبانو د حکومت د سوداګرۍ او صنایعو وزارت وايي، دا هوکړه په هغه غونډه کې شوې چې د پاکستان د بهرنیو چارو او سوداګرۍ وزیرانو د طالبانو د حکومت د سوداګرۍ له وزیر او ورسره پلاوي سره کړې.  د عکس سرچینه،TALIBAN د طالبانو حکومت د صنعت او سوداګرۍ وزیر په مشرۍ دغه پلاوی تېره اونۍ د افغانستان، ازبکستان او پاکستان ترمنځ درې اړخیزه غونډه کې د ګډون په موخه اسلام اباد ته تللی و. افغانستان سوداګر د پاکستاني چارواکو دا پرېکړه او په کراچۍ بندر کې د دغه لوړ شمېر مالونو تم کول چې اړین توکي هم پکې شامل دي، د سوداګرۍ د نړیوالو قوانینو خلاف بولي. افغان پانګوال د کراچۍ بندر له لارې له چین، مالیزیا، اندونیزیا، هند، متحده عربي اماراتو او اروپايي هېوادونو توکي افغانستان ته وړي. افغان پانګوال وايي، په اپټا نومي سوداګریز تړون کې داسې کومه قانوني ماده نشته چې له مخې یې مالونه وګرځول شي، محصول پرې ډېر شي او یا هم ټکس او تضمین پرې واخیستل شي. اپټا د افغانستان او پاکستان ترمنځ د سوداګریزې راکړې ورکړې تړون دی چې د جمهوریت له مهاله پلی کېږي او څو ځلې غځول شوی دی.
|
18.11.2023 بی بی سی پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان در دو سال و سه ماه پیش، نام سفارت دولت پیشین این کشور در شهر دوشنبه همیشه در اخبار و گزارشهای مربوط به افغانستان مطرح بوده است. در این مدت محمدظاهر اغبر که سفیر دولت پیشین افغانستان در تاجیکستان است و کماکان به کارش ادامه میدهد، در مناسبتهای گوناگون بارها در سفارت همایشها و نشستها برگزار کرده و ضمن سخنرانی در آنها حکومت طالبان را «نامشروع و غیرقانونی» خوانده است. آقای اغبر به شدت از شیوه مدیریت این گروه در افغانستان انتقاد میکند. شاید در واکنش به چنین موضعگیری آقای اغبر بود که عصر روز ۱۱ جون/ژوئن سال جاری، گزارش شد که طالبان خانه اورا در روستای پیاوشت ولسوالی رخه پنجشیر آتش زدند. به نوشته خبرگزاری اسپوتنیک روسیه «این خانه از زمان سقوط دره پنجشیر به دست طالبان از سوی این گروه به قرارگاه نظامی تبدیل یافته بود.» این خبرگزاری آن وقت از قول محمد ظاهراغبر نوشته بود که این منزل میراثی پدرش بوده و سال ۱۹۹۸ با ۴۵۰۰ دلار کمک مالی احمدشاه مسعود در دوره «مقاومت اول» و از طریق دستجمعانه ساخته شده بود.
|
18.11.2023 دآزادی رادیو د امریکا د بهرنیو چارو وزارت وايي، په افغانستان کې د مرستو پر بهیر د څارنې غښتلی سیستم لري. د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د طالبانو له خوا د نړیوالو مرستو د حیف او میل کولو په اړه د افغانستان په بیارغونه د امریکا د څارګرې ادارې یا سیګار د مشر جان سوپکو د وروستیو څرګندونو په غبرګون کې ویلي، دوی په افغانستان کې د مرستو پر بهیر د څارنې غښتلی سیستم لري. د دې وزارت ویاند متیو مېلر د پنجشنبې په ورځ ناوخته په يو خبري کنفرانس کې په دې اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې وویل، امریکا په افغانستان کې له هغو باوري نړیوالو بنسټونو سره کار کوي چې د افغانستان په څېر په ننګونکو هېوادونو کې د کار کولو پراخه تجربه لري. هغه زیاته کړه: "موږ ارزونو ته دوام ورکوو ترڅو ډاډمن شو چې مرستې اړو خلکو ته رسېږي. زموږ همکاران د مرستو د ناوړه ګټې اخېستنې د مخنیوي لپاره لازمې تابیاوې لري او که چېرې د مرستو په برابرولو کې له سره غور کولو ته اړتیا وي نو موږ به په دې برخه کې ګامونه واخلو." د افغانستان په بیارغونه د امریکا د څارګرې ادارې یا سیګار مشر جان سوپکو د روانې اوونۍ د سې شنبې په ورځ د امریکا د کانګرس د بهرنیو اړیکو کمېټې ته په خپلو څرګندونو وویل چې طالبان د نړیوالو مرستو د پام وړ برخه خپلو جیبونو ته اچوي.
جان سوپکو ویلي وو چې د امریکا او نړیوالې ټولنې مرستې د ترهګریزو فعالیتونو د تغذیې په سرچینې بدلې شوي دي. نوموړي ویلي، له افغانستانه د امریکايي ځواکونو له وتلو دوه کاله وروسته هم متحده ایالات د افغانانو تر ټولو ستر مالي مرستندویان دي. جان سوپکو ادعا کړې وه چې د طالبانو حکومت له بهرنیو پروژو باج اخلي او د مرستو په وېش کې مستقیمه لاسوهنه کوي. هغه تور پورې کړې وو چې طالبان د ملګرو ملتونو په مرستندویه ادارو فشار راوړي چې د مرستو په وېش کې د دوی کسان شامل کړي. که څه هم طالبانو د جان سوپکو د دغه راپور په اړه د ازادي راډیو پوښتنې نه وې ځواب کړې، خو له دې وړاندې یې د بهرنیو مرستو په وېش کې لاسوهنه رد کړې وه. خو یو شمېر بې وزله افغانان چې له سختې بې کارۍ شکایت کوي له ازادي راډيو سره یې په خبرو کې ادعا وکړه چې په افغانستان کې بهرنۍ مرستې هغه خلکو ته رسیږي چې د طالبانو غړي وي یا هم له دوې سره خپلوي او دوستي ولري. د کابل اوسېدونکي وزیرګل ازادي راډیو ته وویل: "مخکې هم دغسې واسطې چلېدې او اوس هم. بس چې څوک په طالبانو کې ملګري او انډیوالان ولري، مرستې هم همغوی سره کېږي او دندې هم همغوی ته پیدا کېږي. موږ خو له ډېرې بې وزلۍ ان خپل ماشومان له ښوونځیو راوویستل."
د ننګرهار اوسېدونکي جان اغا وايي: "په اوونۍ کې دوه ورځې کار پیدا کېږي، پنځه ورځې بې کاره یو چې کور کې د ماشومانو دردونو ته وګورې بیخي له سړي لاره ورکه شي. مرستې خو هغه خلکو ته رسېږي چې څوک اړیکې ولري." دوی له نړیوالو مرستندویه بنسټونو غوښتنه کوي چې بشري مرستې باید په خپلو لاسونو له کومې لاسوهنې پرته په بېوزله کسانو وویشي. پر افغانستان د طالبانو د دوهم ځل واکمنۍ وروسته په دې هېواد کې بې وزلي او بې کارۍ اوج ته رسېدلې او افغانان تر بل هر وخت له سختو اقتصادي ننګونو سره مخ دي. د افغانستان په بیارغونه د امریکا د څارګرې ادارې یا سیګار هم په خپل راپور کې ویلي وو چې افغانان له یوه نااټکل شوي بشري ناورین سره مخ دي.
|
18.11.2023 صدای آلمان سخنرانی یک مقام طالبان در جمعی از افغانها در شهر کلن آلمان موجی از انتقادها را در پی داشته است. مقامهای حکومت آلمان گفته اند که به تازگی از این موضوع اطلاع یافته اند و قضیه را بررسی میکنند.
عبدالباری عمر، سرپرست اداره ملی غذا و دوای اداره طالبان در ادامه سفرش برای اشتراک در یک کنفرانس جهانی تولیدات محلی در هالند، وارد آلمان شده و در میان جمعی از افغانان در شهر کلن سخنرانی کرده است. عبدالباری عمر پس از تصرف قدرت توسط طالبان در سال ۲۰۲۱ معین وزارت صحت این گروه بود، اما حالا ریاست اداره ملی غذا و دوای افغانستان را به عهده دارد. ذبیح الله مجاهد، سخنگوی اداره طالبان نیز این ویدیو سخنرانی عبدالباری عمر را باز نشر کرده و نگاشته است که او به شرکت کنندگان این نشست گفته است: «امنیت در کشور وجود دارد، روند بازسازی جریان دارد و باید همه در آبادی کشور سهم داشته باشیم و از سرمایه خود در آبادی کشور استفاده نماییم.»
|
18.11.2023 دامریکا غږ په ننګرهار کې د ګوړې سوداګر وايي، بازار یې غوړېدلی او تولیدات یې تر اروپا او امریکا پورې رسېږي او خوښوونکي لري. 
دغه سوداګر وايي، تولیداتو یې په بازار کې د پاکستانۍ ګوړې ځای نیولی دی ځکه چې د کیفیت له مخې ورڅخه ښه ده. د ګوړې سوداګر عبدالهادي وايي: "د کامې ګوړې بازار ښه دی. پروسږ کال په موټرانو ګوړه له پاکستانه راتله او زموږ د کامي خلکو زیات زیان وکړ خو سږ کال یې کار ښه دی. جرمني، فرانسې، سعودي او حتی تر امریکا پورې زموږ ګوړه ځي."
|
18.11.2023 صدای امریکا وزارت خارجۀ پاکستان از شریکساختن شواهد و معلومات در مورد مخفیگاههای تحریک طالبان پاکستان در داخل خاک افغانستان به حکومت طالبان خبر داده است. ممتاز زهرا بلوچ، سخنگوی این وزارت روز پنجشنبه ۱۶ نومبر (۲۵ عقرب) در یک نشست خبری در اسلامآباد گفت که پاکستان و افغانستان از طریق مجراهای مختلف برای گفتگو در مورد موضوعات مورد نگرانی بین دو کشور در ارتباط اند و سفارتها مجرای اصلی ارتباط بین دو کشور است. او با تاکید بر اینکه پاکستان در مورد تهدیدی که تحریک طالبان پاکستان علیه این کشور ایجاد میکند، نگران است، گفت: "شواهدی وجود دارد و ما آن شواهد را در مورد مخفیگاههای تحریک طالبان پاکستان در داخل افغانستان با مقامات افغان (طالبان) در میان گذاشته ایم. ما از حکومت بالفعل افغانستان خواسته ایم تا علیه این عناصر تحریک طالبان پاکستان اقدامی مشخص انجام دهد، شبکههای آنها را منحل کند و از حملات تروریستی از آن سوی مرز به پاکستان جلوگیری کند". همچنان زهرا بلوچ گفت که پاکستان از حکومت طالبان خواسته است که عاملان و عوامل حوادث تروریستی در داخل پاکستان را مورد بازخواست قرار دهد. سخنگوی وزارت خارجۀ پاکستان در مورد برخی گزارشها مبنی بر اقدامات طالبان علیه تحریک طالبان پاکستان گفت که اسلامآباد امیدوار است که هر گونه گزارش مثبت از اقدام علیه تحریک طالبان پاکستان، به نتایج ملموسی منجر شود. او افزود: "به این معنا که رویدادهای تروریستی در پاکستان توسط عناصر تحریک طالبان پاکستان با مخفیگاههایی در داخل افغانستان فروکش کرده و در نهایت به طور کامل از بین برود. ما همچنین گفتهایم که زمانی که شاهد اقدام ملموس علیه مخفیگاههای تروریستها و پناهگاههای تحریک طالبان پاکستان در داخل افغانستان باشیم، روابط ما تقویت خواهد شد و پیش خواهد رفت". این در حالی است که انوار الحق کاکر، سرپرست صدارت پاکستان روز چهارشنبه ۱۵ نومبر (۲۴ عقرب) در یک نشست انستیتوت تحقیقات پالیسی اسلامآباد در مورد روابط با حکومت طالبان گفت روزی که یک حکومت قانونی در افغانستان شروع به کار کند، روابط کابل و اسلامآباد بهبود خواهد یافت. پیشتر از آن، کاکر گفته بود که به حکومت طالبان این پیام را رسانده اند که از میان پاکستان و تحریک طالبان پاکستان یکی را انتخاب کند. همچنان او گفت که پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، پاکستان توقع داشت که صلح در افغانستان تامین شود و طالبان برضد گروههای مخالف پاکستان به ویژه تیتیپی عملیات سرکوب را راهاندای کند و از خاک این کشور علیه کشوری دیگر استفاده نشود. اما او گفت که متاسفانه پس از به میان آمدن حکومت طالبان در افغانستان، حملات تروریستی ۶۰ درصد و حملات انتحاری ۵۰۰ درصد در پاکستان افزایش یافت. حکومت طالبان هنوز در مورد اظهارات سخنگوی وزارت خارجۀ پاکستان واکنش نشان نداده است. اما پیش از این مقامات این گروه بارها مدعی شده اند که هیچ گروه تروریستی در افغانستان حضور ندارد و تاکید کرده اند که از خاک افغانستان علیه هیچ کشوری استفاده نخواهد شد. در آخرین مورد، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در واکنش به اظهارات هفتۀ گذشته سرپرست صدارت پاکستان گفت که افغانستان همسایگی خوب با پاکستان میخواهد و توقع دارد که اسلامآباد نیز ارادۀ حکومت این گروه را درک کند که علیه هیچ کشوری اقداماتی انجام نمیدهد. همچنان مجاهد افزود که افغانستان مسوولیت تامین امنیت در پاکستان را ندارد و اینکه پس از رویکار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، خشونت و ناامنی در پاکستان افزایش یافته است، دلیل شده نمیتواند که حکومت طالبان در آن دست داشته است.
|
17.11.2023 بی بی سی د پاکستان د لنډمهالي حکومت لومړی وزیر انوارالحق کاکړ وايي، هغه وخت به یې له افغانستان سره ستونزې په کمېدو شي چې "کابل مشروع حکومت ولري." ښاغلي کاکړ دغه څرګندونې پرون چارشنبه د نومبر پر ۱۶مه مارګلا ډیالوګ په نامه یوې غونډې ته کولې چې د اسلام آباد د پالیسۍ د څېړنې انستیتیوت (آی پی آر آی) له خوا جوړه شوې وه. د دغه بنسټ د اعلامیې له مخې ښاغلي کاکړ ویلي، "د پاکستان لوېدیځ پلو کې له افغانستان سره هغه مهال به د ستونزو کمېدل پیل شي، چې کابل مشروع حکومت ولري." خو د طالبانو حکومت وياند ذبيح الله مجاهد له بي بي سي پښتو سره په خبرو کې د ښاغلي کاکړ څرګندونې رد کړې او وايي په افغانستان کې "مشروع نظام شته چې ولس يې تر څنګ ولاړ دی." نوموړی، وايي، "دوی له ټولو هېوادونو په ځانګړې توګه له پاکستان سره ښې اړيکي غواړي" خو وايي "اړيکي هغه مهال لا ښې کېدلی شي چې پاکستان کې يو هوښيار مشرتابه وجود ولري." د پاکستان لنډمهال لومړي وزیر څو میاشتې وړاندې هم له یوې ځايي رسنۍ سره په خبرو کې د طالبانو حکومت "ناقانونه" بللی و
|
17.11.2023 بی بی سی در نخستین بازی مقدماتی جام جهانی ۲۰۲۶ تیم ملی افغانستان، ۸ بر ۱ در دوحه به قطر باخت. تک گل افغانستان در این مسابقه را امیرالدین شریفی در دقیقه ۱۳ به ثمر رساند. تیم ملی فوتبال افغانستان در حالی بازیها مقدماتی جام جهانی را آغاز کرده است که فدراسیون و تیم ملی فوتبال افغانستان وضعیت نامساعدی دارند. در کنار مشکلات مالی و عدم حمایت مالی فیفا و کنفدراسیون فوتبال آسیا از فوتبال افغانستان، کنارهگیری ۱۸ بازیکن سابقهدار از تیم ملی در آستانه شروع مسابقات پیشرو نیز وضعیت فوتبال افغانستان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. بازی بعدی تیم ملی فوتبال افغانستان روز سهشنبه ۱۷ نوامبر در برابر کویت برگزار خواهد شد. آشفته و نگران؛ فوتبال افغانستان با سرمربی انگلیسیاش آماده تقابل با قطر و کویت میشود
|
17.11.2023 دآزادی رادیو د بښنې نړیوال سازمان په یوه لیک کې له پاکستانه د افغان کډوالو د زورولو، نیولو او له دې هېواده د جبري ایستنې د بهیر د ژر د ودرېدو غوښتنه کړې ده او دا یې د نړیوالو ژمنو نقض بللی دی. دغه سازمان تېره ورځ د پاکستان حکومت ته په یو استولي لیک کې ویلي چې په دې هیواد کې د بې اسناده افغان کډوالو د ځپلو او خپل سرو نیونو لړۍ تېزه شوې چې له امله یې د کورنیو غړيي، ماشومان، ښځې، نارینه او سپین ږیري له یو بل جلا شوي دي. په لیک کې د هغه افغان کډوالو د ازادۍ غوښتنه شوې چې د اسنادو د نه لرلو په تور پاکستان بندیان کړي دي. ایمنسټي انټرنیشنل ویلي افغان کډوالو ته باید زمینه برابره شي چې په پاکستان کې د اوسېدو قانوني اسنادو تمدید کړي، ځکه په دوی کې ډېری هغه افغانان په ځانګړي ډول د بشري حقونو فعالان، ښځې، خبریالان، او مذهبي اقلیتونه شامل دي چې په افغانستان کې له خطر سره مخ دي. د بښنې نړیوال سازمان ویلي چې پاکستاني چارواکو د کډوالو د ساتنې مرکزونو ته، دوی ته د لاس رسي اجازه هم نه ده ورکړې. ایمنسټي انټرنیشل له افغان کډوالو سره د پاکستاني پولیسو پر چلند هم نیوکه کړې او ویلي یې دي چې پاکستان د زیات شمېر افغان کډوالو کورونه تخریب کړي او د دوی جایدادونه یې ضبط کړي دي. یو شمېر افغان کډوال چې تازه افغانستان ته ستانه شوي هم ادعا کوي چې په دې هیواد کې ترې خپل ټول شته پاتي شوي او اوس په خپل هیواد کې له سختو ستونزو سره مخ دي.
|
17.11.2023 صدای آلمان شورای امنیت سازمان ملل متحد برای اولین بار روی قطعنامهای در مورد جنگ اسرائیل و حماس موافقت کرد. ارتش اسرائیل از مردم خواست که بخشهایی از جنوب نوار غزه را ترک کنند.
رئیس بخش حقوق بشر ملل متحد گفته است که «اتهامات بسیار جدی در مورد نقض چندگانه و بسیار شدید قانون بشردوستانه بینالمللی» در جنگ اسرائیل و حماس وجود دارد. فولکر تورک، کمیشنر عالی حقوق بشر ملل متحد بعد از سفر به خاورمیانه در صحبتی در ژنو گفت که این اتهامها نیازمند «تحقیقات گسترده و شفافیت کامل» است. تورک گفت که به نظر میرسد در هر دو جانب «برخیها کشتار غیرنظامیان را یا به عنوان تلفات جانبی قابل قبول میدانند یا به عنوان ابزار عمدی و مفید جنگی مینگرند.» اینستاگرام دویچه وله را دنبال کنید او تاکید کرد که قتل افرادی که در جنگ شمولیت ندارند یک بحران حقوق بشری و بیانگر شکست ارزشهای بشری است: «قتل این تعداد زیاد غیرنظامیان نمیتواند به عنوان تلفات جانبی نادیده گرفته شود، نه در کیبوتص، نه در کمپ آوارگان و نه در شفاخانه.» کمیشنر حقوق بشر ملل متحد همچنین به وضعیت وخیم مردم در نوار غزه اشاره کرد که کمبود مواد سوخت باعث فروپاشی خدمات اساسی شده است. او گفت: «شیوع گسترده بیماریهای عفونی، و گرسنگی، اجتنابناپذیر به نظر میرسد.»
|
17.11.2023 دامریکا غږ په پاکستان کې د کانونو او منرالونو اتحادیې په یوه خپره کړې خبرپاڼه کې ویلي چې د پاکستان حکومت ورسره د هغه ناراجسټر افغان کارکوونکو د ثبتولو هوکړه کړې چې اکثریت یې په کانونو کې کار کوي.
ددې خبرپاڼې له مخې د حکومت له خوا دغه پرېکړې دمګړۍ د دوی سکتور له یو ډېر لوی کړکېچ څخه وژغوره او ټول بې اسناده افغان کارکوونکي به اوس تر ثبتیدو وروسته د کار کولو اجازه ولري.
د ټول پاکستان په کچه د کانونو او منرالو اتحادیې په خپل بیان کې د کانونو له شرکتونو غوښتي چې د بې اسناده افغان کارګرانو د سمدستي نوملیکنه پیل کړي او د هغوی ډېټا دې راټوله کړي.
د بلوچستان د لورلايي د دوکۍ سیمې ښاروال خیرالله ناصر چې خپله هم د ډبرو سکرو کانونه لري، وايي، د ده په ګډون د کانونو ټولو مالکانو ته ویل شوي چې هغه بې اسنادو افغان کارګران چې له دوی سره کار کوي د هغوی نومونه دې ثبت کړي.
نوموړی زیاتوي: «موږ ته ویل شوي چې د ثبتولو مرحله په درو اونیو کې بشپړه کړو. دا ښه خبر دی. ځکه چې د مزدورانو کمي د کانونو صنعت کې یو لوی بحران جوړ کړی و. له دې اعلان څخه دمګړۍ موږ د کانونو مالکانو خوشاله یو.»
هغه زیاته کړه، که په بلوچستان کې د ډبرو سکرو کانونه بند شي، په پنجاب کې به کارخانې او د خښتو بټیو صنعت په ټپه ودري.
د لورلايي په دوکۍ سیمه کې د دوشنبې پر ورځ پولیسو د ډبرو سکرو لسګونه کان کیندونکي نیولي وو چې اکثر یې افغانان وو. د سیمې ځايي چارواکو امریکا غږ ته ویلي چې هغوی یې د دغه صوبې موقتي مرکزونو ته وړي چې خپل هېواد ته یې ستانه کړي.
دا چې دغه نوې پریکړه به په تیرو ورځو کې د نیول شویو افغان بې اسنادو کارکوونکو په سرنوښت څه اغیز ولري، په اړه یې څه ندي ویل شوي.
|
17.11.2023 صدای امریکا انوار الحق کاکر، سرپرست صدارت پاکستان به تازگی در اظهاراتش در مورد روابط با حکومت طالبان گفته است روزی که یک حکومت مشروع در افغانستان شروع به کار کند، روابط کابل و اسلام آباد بهبود خواهد یافت. کاکر روز چهارشنبه ۱۵ نومبر (۲۴ عقرب) در نشستی که توسط انستیتوت تحقیقات پالیسی اسلامآباد (IPRI) تدویر یافته بود، از فیصلۀ اخراج صدها هزار مهاجر افغان بدون اسناد قانونی از پاکستان، دفاع کرد. او گفت: "مسایل زمانی حل میشود که در کابل یک حکومت مشروع رویکار آید". سرپرست صدارت پاکستان با بیان اینکه ضعف حاکمیت قانون، حکومتداری ضعیف، جنگ نیابتی، اقتصاد ضعیف و ارجحیت کم به توسعه انسانی، عوامل تنش داخلی در پاکستان است، گفت که افراد با نفوذ غیردولتی در این کشور تهدیدات امنیتی را ایجاد میکنند. انوارالحق کاکر، طی هفتههای اخیر به گونۀ پیاپی از حکومت طالبان انتقاد کرده و در رابطه به رویدادهای امنیتی و خشونت در پاکستان، انگشت انتقاد به سوی حکومت طالبان در افغانستان دراز کرده است. او به تاریخ هشتم نومبر (۱۷ عقرب) در یک نشست خبری گفت که مقامهای پاکستانی به حکومت طالبان این پیام را رسانده اند که از میان پاکستان و تحریک طالبان پاکستان یکی را انتخاب کند. همچنان او گفت که پس از تسلط دوباره طالبان بر افغانستان در اگست ۲۰۲۱، پاکستان توقع داشت که صلح در افغانستان تامین شود و طالبان برضد گروههای مخالف پاکستان به ویژه تیتیپی عملیات سرکوب را راهاندای کند و از خاک این کشور علیه کشوری دیگر استفاده نشود. اما او گفت که متاسفانه پس از به میان آمدن حکومت طالبان در افغانستان، حملات تروریستی ۶۰ درصد و حملات انتحاری ۵۰۰ درصد در پاکستان افزایش یافت. سرپرست صدارت پاکستان گفته است که در دو سال گذشته ۲۲۶۷ پاکستانی بیگناه در حملات تروریستی کشته شده اند که مسوولیت این حملات بر عهده تحریک طالبان پاکستان است که از خاک افغانستان استفاده میکند. به ادعای او در میان مهاجمان انتحاری ۱۵ نفر افغان نیز شامل بودند. طالبان هنوز در خصوص اظهارات تازۀ سرپرست صدارت پاکستان واکنش نشان نداده است، اما قبل بر این، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی حکومت طالبان در واکنش به اظهارات هفته گذشتۀ کاکر گفته بود که افغانستان مسوولیت تامین امنیت در پاکستان را ندارد. به گفتۀ مجاهد، پاکستان نباید بار ناکامیهای خود را به دوش افغانستان بیاندازد. سخنگوی حکومت طالبان گفته بود که افزایش خشونت در پاکستان پس از رویکار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، دلیل شده نمیتواند که حکومت طالبان در این خشونتها دست داشته باشد.
|
16.11.2023 بی بی سی د اسرائیلو لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو غزې ته نژدې له یوه پوځي کمپ څخه د لیدنې پر مهال وویل، د اکټوبر د اوومې له برید وروسته هیڅ داسې ځای نه شته چې د حماس پوځیان په کې پټ شي. همدارنګه نوموړي وویل، چې په غزه کې هیڅ داسې ځای نه شته چې د اسرائیلي پوځیانو له لاسرسي لرې وي. "ایا ستاسو په زړه ده چې دوی ویل، موږ به غزې ته نه دننه کېږو؟ موږ دننه شوو. دوی ویل، چې موږ به د غزې ښار څنډو ته ونه رسېږو. موږ ورسېدو. ویل یې چې موږ به شفا روغتون ته دننه نه شو. موږ شوو." د اسرائیلو لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو وايي:"په غزه کې به هیڅ ځای زموږ له لاسرسي لرې نه وي. د حماس ډلې لپاره هیڅ پټ ځای، هیڅ پناه ځای او هیڅ خوندي ځای نشته. موږ به حماس له منځه وړو. او یرغمل شوي کسان به ازادو." له دې مخکې اسرائیل ادعا کړې وه، چې د غزې تراړې د شمال په الشفا روغتون کې یې د حماس پر ضد "دقیق او هدفي عملیات" پیل کړي دي. اسرائیلي ځواکونو ویلي و، دغه عملیات د استخباراتي اطلاعاتو او عملیاتي اړتیاو له مخې ترسره کېږي. یوه عیني شاهد هم په غزه کې د بيبيسي خبریال رشدي ابو العوف ته ویلي، چې د اسرائیل ټانکونه او سلګونه سرتېري الشفا روغتون ته ننوتي دي. باور دا دی چې په دغه روغتون کې پر سلګونو بستري ناروغانو سربېره زرګونو کسانو له جګړې پناه اخیستې ده. د دوی د کره شمېر اټکل که څه هم ستونزمن دی، خو د روغتیا نړیوال سازمان د سې شنبې په ورځ وویل چې په دغه روغتون کې شاوخوا ۷۰۰ ناروغان، ۴۰۰ کارکوونکي او ۳۰۰۰ ملکي خلک موجود دي.
|
16.11.2023 بی بی سی با ادامه اخراج اجباری مهاجران و پناهجویان افغان از پاکستان، دهها خواننده و هنرمند افغان با همکاری اتحادیه هنرمندان ایالت خیبرپختونخوا به دادگاه عالی پیشاور مراجعه کرده و خواستار باقی ماندن در پاکستان شدهاند. دادگاه عالی پیشاور در مورد تقاضای هنرمندان افغان از دولت مرکزی خواستار پاسخ شده است. وکلای مدافع هنرمندان افغان به بیبیسی گفتهاند پرونده آنها را رایگان دنبال میکنند. پس از بازگشت طالبان به قدرت و اعمال محدودیت و ممنوعیت موسیقی در افغانستان، دهها آوازخوان و هنرمند این کشور را ترک کردند و به کشورهای مختلف از جمله پاکستان درخواست پناهندگی دادهاند.
|
16.11.2023 دآزادی رادیو په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر یا اوچا وايي، له پاکستانه په بېسارې ډول د کډوالو راستنېدل به پر افغانستان چې له پخوا راهیسې د سرپناه او ورځینو خدمتونو په ګډون د سرچینو او امکاناتو له کمښت سره مخ دی فشارونه لا پسې زیات کړي. په داسې حال کې چې له پاکستانه د بېاسنادو افغان کډوالو د ایستلو لړۍ په چټکۍ روانه ده، په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر اوچا مشر ډانیل اینډرېس وايي، په ناڅاپي ډول د کډوالو راتګ پر افغانستان فشار زیاتوي. اوچا تېره ورځ ناوخته په خپل ایکسپاڼه د دې دفتر د مشر ډانیل اینډرېس یو ویډیو پیغام خپور کړی چې په کې وايي، د نویو کډوالو راستنېدل به پر افغانستان چې له پخوا راهیسې د سرپناه او ورځنیو خدماتو په ګډون د سرچینو او امکاناتو له کمښت سره مخامخ دی لوی بوج وي. اینډرېس چې په تورخم کې یې له ستنو شویو افغانانو سره لیدلي په خپلو خبرو کې د ژمې رانږدې کېدو ته په اشارې سره ویلي، چې ډېری ستانه شوي او ستنېدونکي کډوال کورونه نه لري او په بد وضعیت کې دي. هغه زیاتوي: "په راتلونکو څو اونیو کې ژمی په رارسېدو دی او خلک په خپل سر یو چت ته اړتیا لري. ننګونه دا ده چې یو میاشت مخکې زورورې زلزې هرات ولړزوه، نو موږ په دې هېواد کې خپل ټول مرستندویه توکي، خیمې او کمبلې مو چې درلودې زلزله ځپلو ته ورسول، اوس دا یوه لویه ننګونه ده چې له پاکستانه راستنو شویو افغانانو سره مرستې وکړو." نوموړي ویلي، له هر څه مخکې د یوې لنډ مهالی حل لارې موندل اړین دي چې له راستنو شویو سره نغدي مرسته وشي او خواړه او اوبه ورکړل شي. اینډرېس د ستنو شویو ستونزو ته د رسېدنې په هدف د بېړنې مرستې غوښتنه کړې ده.
|
16.11.2023 صدای آلمان
مقامات طالبان روز چهارشنبه گفتند که خدمات پرواز شرکت ارزان قیمت هواپیمایی فلای دبی پس از وقفه تقریباً دو ساله با نشست یک هواپیمای این شرکت در کابل از سر گرفته شد.
این شرکت هواپیمایی مستقر در امارات متحده عربی اولین شرکت هواپیمایی بینالمللی است که پروازهای خود به کابل را پس از آگست ۲۰۲۱ از سر میگیرد. صفحه اینستاگرام دویچه وله را دنبال کنید میدان هوایی پایتخت افغانستان دو سال پیش در جریان تخلیه گسترده غیرنظامیان پس از تصرف قدرت توسط طالبان غیرفعال شد و خطوط هوایی بینالمللی پروازهای خود را متوقف کردند. در آخرین روزهای خروج نیروهای بین المللی، یک بمب گذار انتحاری در نزدیکی میدان هوایی جمعیتی را که قصد فرار داشتند هدف قرار داد که در آن بیش از ۱۷۰ نفر از جمله ۱۳ نیروی امریکایی کشته شدند. فلایدبی در أواسط ماه اکتوبر اعلام کرده که پروازهای خود به کابل را از سر میگیرد. پروازهای این شرکت روزانه دوبار بین دبی – کابل برنامه ریزی شده است.
|
16.11.2023 دامریکا غږ یوه تازه ارزیابي چې د ملګرو ملتونو په غوښتنې شوې د طالبانو د حکومت په رسمیت پیژندلو موضوع یې د نړیوال تړون له مخې د افغانستان په مسؤلیتونو او ژمنو عمل کولو پورې تړلی ده چې له مخې یې طالبان باید په سمدستي توګه د میرمنو د تعلیم او کار کولو په حقونو لګیدلي بندیزونه او محدودیتونه لیرې کړي. د دې راپور یوه مسوده چې امریکا غږ ترلاسه کړې پکې ویل شوي، " په هرو نړیوالو نظامونو او ادارو کې په رسمي توګه د افغانستان بیا ورګډیدل، د افغان میرمنو برخې اخیسنې او رهبریت ته اړتیا لري". د ملګرو ملتونو امنیت شورا په یو پریکړه لیک کې د مارچ په میاشت کې د عمومي منشي انتونیو ګوتریش څخه د دې ارزیابۍ غوښتنه کړې وه. په پریکړه لیک کې غوښتل شوي و چې د طالبانو تر کنټرول لاندې بحران ځپلي افغانستان سره د "متحد او ښکاره نړیوال دریځ" لپاره د روانې نومبر میاشتې تر ۱۷ مې نیټې پورې د مخکې تګ لپاره وړاندیزونه برابر کړي. ښاغلي ګوتریش د دې ارزیابۍ لپاره د ترکیې د حکومت پخوانی چارواکی فریدون سينيرلي اوغلو وټاکه چې د دې ماموریت د چارو مشري وکړي. سينيرلي اوغلو ددې ارزیابۍ چمتو کولو لپاره په افغانستان کې د طالب چارواکو، په بهر کې میشتو افغانانو، سیمه ایزو او نړیوالو هیوادونو او ادارو د استازو سره وکتل چې د افغانسان سره سر او کار لري. ښاغلي سينيرلي اوغلو غوښتل چې د ملګرو ملتونو مشر ته د راپور وړاندې کولو څخه وړاندې د افغانستان وضعیت وګوري. په راپور کې یادونه شوې چې د افغان میرمنو او نجونو وضعیت – په ځانګړې توګه د نجونو په تعلیم بندیزونه یوزاینۍ داسې ستونزه وه چې پدې سلا مشورو کې ډیرو کسانو یاده کړې وه.
|
16.11.2023 صدای امریکا دفتر هماهنگی امور کمکهای بشری ملل متحد (اوچا) گفته است که در جریان روند بازگرداندن مهاجرین از پاکستان به افغانستان، در دو ماه گذشته صدها هزار مهاجر افغان به کشور شان برگشته اند. اوچا روز سه شنبه ۱۴ نومبر (۲۳ عقرب)، در گزارشی گفت که از اواسط سپتمبر امسال تا روز گذشته، در مجموع ۳۲۷هزار و ۴۰۰ مهاجر فاقد مدرک افغان از پاکستان به کشورشان برگشته اند. دفتر هماهنگی امور بشردوستانه سازمان ملل متحد افزود: "این هجوم ناگهانی فشار بیشتری را بر منابع تحت فشار از جمله سرپناه و خدمات اولیه وارد کرده است. به حمایتهای اضافی به گونهٔ بیدرنگ نیاز است." حکومت موقت پاکستان در اوایل ماه اکتوبر اعلام کرد که اتباع خارجی که بدون مدارک اقامت در آن کشور زیست دارند، که اکثراً شهروندان افغانستان اند، باید تا اول نومبر داوطلبانه آن کشور را ترک کنند، در غیر آن، بازداشت شده و به کشورهای شان باز گردانده میشوند. منابع پاکستانی در تورخم به صدای امریکا گفتند که از آغاز روند بازگرداندن مهاجرین افغان از پاکستان به کشورشان، ۲۷۰هزار مهاجر افغان از تورخم و حدود ۹۰هزار نفر از طریق سپینبولدک به افغانستان بازگشته اند. بر اساس گزارش سازمان جهانی صحت، از اول تا هشتم نومبر هر روز ده هزار مهاجر افغان از پاکستان به کشور شان بازگشته اند. این سازمان گفته است که پیش از آغاز این روند، تعداد مهاجرینی که از پاکستان بر میگشتند به حدود ۲۶۰ نفر در روز میرسید. سازمان جهانی صحت گفته است: "این مهاجرین عودتکننده، مهاجرین فاقد مدارک قانونی، پناهندگان افغان دارای شناسنامه پاکستان و مهاجرینی اند که ثبتشده و برگه شناسایی هم دارند". در این گزارش گفته شده است که در هفته اول نومبر ۴۴هزار و ۷۱۵ نفر از طریق سپین بولدک و ۳۷هزار و ۵۶۴ نفر از طریق تورخم به کشور شان بازگشته اند که حدود ۴۷ درصد آنان را زنان تشکیل میدهند. بر اساس این گزارش، پیشبینی میشود که حدود ۷۲۰هزار مهاجر بدون مدرک و ۵۰هزار مهاجر افغان که در پاکستان ثبت نام شده اند، از نومبر ۲۰۲۳ تا جنوری ۲۰۲۴ در نقاط مرزی به کمک نیاز داشته باشند. سازمان جهانی صحت همچنان گفته است که این سازمان از طریق شرکایش از ابتدای نومبر هر روز به ۲۵۰۰ عودتکننده در تورخم و ۲۰۰۰ عودتکننده در سپین بولدک توصیههای بهداشتی ارایه کرده است. این سازمان افزوده که با توجه به افزایش چشمگیر روند بازگشت مهاجرین، برای ارایه خدمات بهداشتی برای عودتکنندگان ۸.۹ میلیون دالر از کشورها و موسسات کمککننده تقاضا کرده بود که تنها ۹۰ هزار دالر آن تا اکنون تامین شده است. سرفراز بگتی، سرپرست وزارت داخلۀ پاکستان روز دوشنبه ۱۳ نومبر (۲۲ عقرب) هنگام ارایه معلومات در مورد روند اخراج مهاجرین افغان به مجلس سنای پاکستان گفت که تا کنون حدود ۳۰۰هزار مهاجر غیرقانونی افغان از پاکستان به کشور شان برگشته اند. به گفتۀ او، تنها ۸۰۰۰ نفر از آنها را حکومت پاکستان اخراج کرده و بقیه داوطلبانه پاکستان را ترک کردند. او گفت که با مهاجرین قانونی افغان برخورد نمیشود، بلکه علیه مهاجرینی اقدام میشود که گونهٔ غیرقانونی در پاکستان زیست دارند. سرپرست وزارت داخلۀ پاکستان در مجلس سنای آن کشور از اخراج مهاجرین دفاع کرد و گفت که بر اساس قانون پاکستان کسی که غیرقانونی در آن کشور زیست دارد، باید بازداشت و زندانی شود، پرونده برایش ترتیب داده شده و سپس اخراج شود. اما بگتی گفت حکومت پاکستان برای ایجاد سهولت به مهاجرینی که غیرقانونی در آن کشور زیست دارند، نه آنها را زندانی میکند و نه به محکمه میکشاند، بلکه آنها را در مراکز موقت نگه میدارد تا در جریان دو یا سه روز به کشورشان بازگردند. با آنکه ملل متحد و گروههای مدافع حقوق بشر خواستار بازنگری تصمیم پاکستان و توقف روند اخراج اجباری مهاجرین شده اند، حکومت سرپرست این کشور تا اکنون به این تقاضاها پاسخ نداده است. حکومت طالبان نیز از پاکستان خواسته است که روند اخراج اجباری مهاجرین افغان را متوقف کند. اخراج اجباری مهاجرین افغان از پاکستان سبب تنش در روابط طالبان و پاکستان شده است.
|
15.11.2023 بی بی سی په تاجکستان کې د روسیې سفیر ویلي چې روسیه له تاجکستان څخه خوښه ده چې له افغانستانه د نشهيي توکو تګ یې ډب کړی او د هغه هېواد پر حالت يې نظر ساتلی. دوشنبې ته د روسیې سفیر سېمیون ګرېګوریېف ویلي چې روسیه غواړي له دوشنبې سره د شانګهای همکاریو سازمان په اډانه کې په ګډه د ګواښونو مقابلې ته نوې لارې ومومي. هغه زیاته کړې: "موږ په ګاونډي افغانستان کې د حالت په څارنه کې د تاجیک لوري کار او هغه هلې ځلې ستایو چې له هغه هېواده يې د افراطيت د تګ او د نشهيي توکو د قاچاق د مخنيوي په برخه کې کوي." په تاجکستان کې د روسیې سفیر د تاجکستان د ولسمشر امام علي رحمان د هغه لیدلوري ستاینه هم کړې چې ویلي وو شانګهای د همکاریو سازمان دې پر مرکزي آسیا متمرکز پاتې شي. دا په داسې حال کې دي چې همدا وړمه ورځ د شانګهای سازمان د ترهګرۍ د مبارزې برخې او د ملګرو ملتونو د تحلیلي ملاتړ او د بندیزونو د څار ډلې په تاشکند کې په ګډه په نړۍ او افغانستان کې د القاعدې او داعش د وسله والو پر حضور او د دوی پر امکاناتو خبرې کړې. له دې وړاندې د اوربېکستان ولسمشر شوکت میرضیایف هم د اقتصادي همکاريو سازمان (ECO) په غونډه کې د سیمهييز نښلون په بهیرونو کې د افغانستان د ورښکېلولو غوښتنه کړې وه. په داسې حال کې چې د اوزبېکستان او د مرکزي آسیا د نورو هېوادونو په ګډون روسیه هم طالبان او پر افغانستان د دوی واک نامشروع ګڼي.
|
15.11.2023 بی بی سی در روزهای اخیر ارزش افغانی، واحد پول افغانستان، در مقابل دلار افزایش غیرمنتظرهای داشته است. با آغاز روند خروج مهاجران از پاکستان و ایران ارزش هر دلار آمریکایی در مقابل افغانی اخیراً حتی در حدود ۶۶ رسید که در ۸ سال گذشته بیسابقه بوده است. در یک سال گذشته ارزش افغانی در مقابل دلار بارها روند صعودی داشته است. این افزایش ارزش شاید به این دلیل غیرمنتظره است که افغانستان اقتصادش مصرفی و بیشتر متکی به واردات است و از طرف دیگر بودجه توسعهای و عادی آن به کمکهای بینالمللی وابسته است، ولی با تسلط مجدد طالبان در اوت/آگوست سال ۲۰۲۱ میلادی این کمکها قطع شده است. ذخایر بانک مرکزی این کشور نیز مسدود شد. با همه این مشکلات سئوال این است که ارزش افغانی چرا افزایش یافته است؟ دو استدلال متفاوت درباره افزایش ارزش افغانی وجود دارد. حکومت طالبان دلیل افزایش ارزش افغانی را «مدیریت درست اقتصادی» میداند و کارشناسان اقتصادی این روند را «تصنعی» دانسته و معتقدند که افزایش ارزش افغانی به دلیل پویایی اقتصادی و مدیریت سالم نیست، بلکه نواخته شدن «زنگ خطر» در اقتصاد این کشور است. آذرخش حافظی، رئیس پیشین اتاقهای تجارت افغانستان، میگوید که الزاماً قوی بودن افغانی به معنی رونق اقتصادی، کاهش فقر و به معنی ایجاد شغل در کشور نیست.
|
15.11.2023 دآزادی رادیو د بخښنې نړیوال سازمان وايي، افغانستان ته د افغان کډوالو د ستنولو په چاره کې له زرګونو افغانانو د سیاسي وسیلې په توګه کار اخیستل کېږي. د بخښنې نړیوال سازمان له پاکستانه د افغان کډوالو د ایستلو په چاره کې د روڼتیا، حساب ورکولو او مناسبې تګلارې نشتون او د افغان کډوالو د اخراج پر مهال د هغوی د نیولو او ځورولو په اړه سخت انتقاد کړی دی. دې سازمان په خپله نوې اعلامیه چې پرون ناوخته یې خپره کړې لیکلي: "له زرګونو افغان کډوالو د سیاسي وسیلې په توګه کار اخیستل کېږي، څو د طالبانو تر واکمنۍ لاندې افغانستان ته بېرته ستانه شي، چېرې چې د بشري حقونو د سخت فشار او د بشري ناورین په جریان کې د دوی ژوند او فزیکي حالت له خطر سره مخامخ کېدای شي." په راپور کې دا اندېښنه هم ښودل شوې چې که د پاکستان حکومت ژر تر ژره د اخراج لړۍ و نه دروي، نو دا وضعیت به د زرګونو افغانانو په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو خونديتوب، زدهکړې او ژوند له خطر سره مخ کړي. د بخښنې نړیوال سازمان په پاکستان کې د افغان کډوالو پر وړاندې د ځورونې او له دوی سره د مخالفت پېښو د زیاتېدو خبره هم کړې او څو دا ډول پېښې مستندې کړي هم دي.
|
15.11.2023 صدای آلمان در آلمان میزان حملات به پناهجویان و پناهندگان و اقامتگاههای شان در مقایسه با سال گذشته افزایش یافته است. از نظر حزب چپ دلیل این افزایش بحثی است که در حال حاضر در آلمان راجع به پناهجویان جریان دارد.
براساس پاسخ حکومت آلمان فدرال به سوال جناح حزب چپ در پارلمان این کشور، در ۹ ماه نخست سال روان میزان حملات انجام شده بر پناهجویان و اقامتگاههای آنها در مقایسه با تمام سال گذشته بیشتر بوده است. صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید! براساس این معلومات، در ۹ ماه نخست سال روان ۱۵۱۵ حمله بر پناهجویان و مهاجران و اقامتگاههای شان ثبت شده است. در حالی که در سال ۲۰۲۲ این گونه حملات به ۱۳۷۱ مورد میرسید. بنا به ارقامی که به دست خبرگزاری آلمان «دی پی ای» رسیده است، در ربع سوم سال روان اقامتگاههای پناهجویان مجموعا ۳۰ بار محل ارتکاب جرم و یا هدف حمله با انگیزههای سیاسی بوده است.
|
15.11.2023 دامریکا غږ افغانستان د سه شنبې په ورځ نومبر ۱۴ (لړم ۲۳) له پاکستان څخه وغوښتل چې د افغان سوداګرو د وارداتي توکو په زرګونو هغه کانټینرونه پرېږدي چې د کراچۍ په بندر کې بند پاتې دي. پاکستاني چارواکي وايي سوداګریز مالونه یې له بندرونو څخه له محصول پرته افغانستان ته ځي او بیرته پاکستان ته قاچاق کیږي چې له دې امله پاکستان په میلیونونو ډالر تاوان کړی دی. افغان چارواکي وايي، پاکستان په کراچۍ بندر کې تر ۳۰۰۰ ډېر د افغان سوداګرو کانټینرونه ایسار کړي او د لا زیاتو مالیاتو او محصول غوښتنه کوي، چې سوداګرو ته یې میلیونونه ډالر زیان اړولی دی. دا موضوع د سه شنبې په ورځ د طالبانو د سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي د پاکستان د بهرنیو چارو له سرپرست وزیر جلیل عباس جیلاني سره په کتنه کې مطرح کړې ده. د افغانستان د سفارت له خوا په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې دوی د دواړو هېوادونو د ترانزیتي ستونزو او ننګونو په اړه خبرې وکړې. په پېښور کې د افغانستان د قونسلګرۍ یو چارواکي فرانس پرس ته وویل: "په سلګونو کانټینرونه له څو میاشتو راهیسې ولاړ دي، په داسې حال کې چې ځینې یې له یو کال څخه زیات بند پاتې دي." د ۲۰۲۱ په اګست کې په افغانستان کې د طالبانو د بیا واکمن کېدو راهیسې په سوداګرۍ او نورو برخو کې د طالبانو د حکومت او اسلام اباد تر منځ ترینګلتیا زیاته شوې ده. تېره میاشت پاکستان په سلګونو زره افغان مهاجرینو ته چې اسلام اباد وايي په دغه هېواد کې په ناقانونه توګه اوسیږي، امر وکړ چې په خپله خوښه بیرته خپل هیواد ته ستانه شي، که نه په زور به وشړل شي. د کډوالو شړل پاکستاني چارواکو د سه شنبې په ورځ وویل چې د نومبر له لومړۍ نیټې راهیسې تر ۳۰۰ زرو زیات افغانان په خپله خوښه هېواد ته ستانه شوي، خو په افغانستان کې د طالبانو چارواکي ټینګار کوي چې اکثریت یې په زور شړل شوي دي. پاکستان ویلي چې د دې بهیر د ګړندي کولو لپاره یې پنځه نورې سرحدي لارې پرانیستې دي. پاکستان ويلي، په تیرو دوو کلونو کې په دغه هېواد کې د ناامنیو پېښې زیاتې شوي او پړه یې پر هغو اورپکو اچوي چې له افغانستان څخه فعالیت کوي. اسلام اباد وايي، د هېواد د "هوساینې او امنیت" د خوندي کولو لپاره یې د افغان کډوالو د شړلو پرېکړه کړې ده. په ډله ییزه توګه له پاکستان څخه خپل هېواد ته د ستنو شویو افغانانو د ستونزو هوارول په افغانستان کې ستونزمن بلل شوي دي. بل خوا، د بلوچستان د ایالت د اطلاعاتو وزیر جان اڅکزي په کوټه کې خبریالانو ته ویلي چې لږ تر لږه ۵۰ زره د پاکستان داسې پیژند پاڼې یې ضبط کړي چې فکر کوي جعلي دي او افغانانو ترلاسه کړي دي. اڅکزي وويل: "موږ شک لرو چې تر ٢٥٠ زرو زيات جعلي شناختي کارډونه ورکړل شوي دي. موضوع تر څېړنې لاندې ده او که څوک مجرم وپېژندل شي، له سزا سره به مخ شي."
|
15.11.2023 صدای امریکا سرفراز بگتی، وزیر داخله حکومت موقت پاکستان، گزارشها مبنی بر بدرفتاری نیروهای امنیتی این کشور با مهاجرین افغان را رد کرد و گفت که مهاجرین افغان دارای کارت مهاجرت از پاکستان اخراج نمیشوند. بگتی روز دوشنبه ۱۳ نومبر (۲۲ عقرب) هنگام ارایه معلومات در مورد روند اخراج مهاجرین افغان به مجلس سنای این کشور گفت که تا کنون حدود ۳۰۰هزار مهاجر افغان فاقد مدرک اقامت از پاکستان به کشور شان برگشته اند. به گفتۀ سرفراز بگتی، تنها ۸۰۰۰ نفر از مهاجرین افغان را حکومت پاکستان اخراج کرده و بقیه داوطلبانه آن کشور را ترک کرده اند. بگتی گفت: "با مهاجرین افغان دارای مدارک اقامت برخورد نمیشود، فقط علیه مهاجرین غیرقانونی (فاقد سند اقامت) اقدام صورت میگیرد و دولت پاکستان میخواهد به این [مسله] غیرقانونی پایان دهد". حکومت موقت پاکستان در اوایل ماه اکتوبر اعلام کرد که اتباع خارجی که بدون مدارک اقامت در آن کشور زیست دارند، که اکثراً شهروندان افغانستان اند، باید تا اول نومبر داوطلبانه آن کشور را ترک کنند، در غیر آن، بازداشت شده و به کشورهای شان باز گردانده میشوند. سرپرست وزارت داخلۀ پاکستان در مجلس سنای کشورش از اخراج مهاجرین دفاع کرد و گفت: "قانون پاکستان میگوید که تبعۀ غیرقانونی باید بازداشت شود، زندانی شود، پرونده برایش ساخته شود و از کشور اخراج شود". بگتی گفت که حکومت پاکستان برای ایجاد سهولت برای این مهاجرین، نه آنها را زندانی میکند و نه به محکمه میکشاند، بلکه آنها را در مراکز موقت نگه میدارد تا طی دو یا سه شب به کشورشان بازگردانده شوند. پیش از این، جان اچکزی، سرپرست وزارت اطلاعات ایالت بلوچستان در یک کنفرانس خبری در شهر کراچی گفته بود که حکومت موقت فیصله کرده که پس از اخراج مهاجرین غیرقانونی، مهاجرین دارای اسناد را نیز اخراج کند. همچنان از اوایل ماه نومبر گزارشهایی مبنی بر یورش به مهاجرین در شهرهای مختلف پاکستان منتشر شده و در برخی مناطق نیز مواردی رخ داده است که مهاجرین بازداشتشده در مراکز موقت کارت مهاجرت خود را به خبرنگاران نشان داده اند. اما آنها باز هم بازداشت شده اند. سرفراز بگتی با تایید مشکلات مربوط به بازگشت مهاجرین گفت: "زمانی که مردم به این وسعت بازگردند، کمبودهایی در انتظامات به وجود میآید". با آنکه ملل متحد و گروههای مدافع حقوق بشر خواستار بازنگری تصمیم پاکستان و توقف روند اخراج اجباری مهاجرین شده است، حکومت سرپرست این کشور تا اکنون به این تقاضاها پاسخ نداده و گفته است که این تصمیم بر اساس قوانین داخلی پاکستان اتخاذ شده است. حکومت طالبان نیز از پاکستان خواسته است که روند اخراج اجباری مهاجرین افغان را متوقف کرده و به افغانهای مهاجر وقت بدهد تا آن کشور را ترک کنند. اخراج اجباری مهاجرین افغان از پاکستان سبب تنش در روابط افغانستان و پاکستان شده است. مقامهای پاکستانی ناامنی و خشونتهای فزاینده در آن کشور را با مهاجرین افغان ربط داده و مدعی شده اند که پس از مسلط شدن طالبان در افغانستان، "رویدادهای تروریستی در پاکستان ۶۰ درصد و حملات انتحاری ۵۰۰ درصد افزایش" یافته است. با اینحال، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، در تازهترین واکنش به ادعاهای مقامهای پاکستانی گفته است که افغانستان مسوولیت تامین امنیت در پاکستان را نداشته و به گفتۀ او، پاکستان نباید بار ناکامیهای خود را به دوش افغانستان بیاندازد. به گفتۀ مجاهد، اینکه پس از رویکار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، خشونت و ناامنی در پاکستان افزایش یافته است، دلیل شده نمیتواند که حکومت طالبان در آن دست داشته است.
|
14.11.2023 صدای آلمان ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا تغییرات اساسی در کابینه وارد کرده است. سوئلا براورمن، وزیر داخله بریتانیا از مقامش برکنار شد و دیوید کامرون نخست وزیر سابق به عنوان وزیر خارجه تعیین شده است.
سوئلا براورمن، وزیر داخله بحثبرانگیز بریتانیا روز دوشنبه از سمتش برکنار شد. این سیاستمدار جناح راست حزب محافظهکار در کابینه ریشی سوناک، نخست وزیر این کشور، اخیراَ به تکرار بحث برانگیز شده بود. از جمله او پولیس را متهم کرده بود که نقض قانون توسط معترضان هوادار فلسطینیها را نادیده گرفته است. صفحه اینستاگرام دویچه وله را دنبال کنید او این اظهارات را در یک مقاله در روزنامه «تایمز» نشر کرده بود که به گفته سخنگوی سوناک، بدون تائید دفتر نخست وزیر نشر شده است.
|
14.11.2023 بی بی سی بر اساس گزارش رسانههای ترکیه، پلیس این کشور شش نفر را به اتهام دست داشتن در قتل یک کارگر افغان که در یک «معدن غیرقانونی» کار میکرد، بازداشت کرده است. برخی رسانههای ترکیه گزارش دادهاند که به اعتراف یکی از متهمان پرونده، وزیر محمد، معدنچی افغان در اثر ضرب و شتم صاحب کارش جان باخته است. سپس جسد او به جنگل برده شده و «برای پوشش این فعالیت غیرقانونی»، آتش زده شده است. بر بنیاد این گزارشها، فعالیت حفاری گروهی که این کارگر افغان با آنها کار میکرد غیرقانونی بوده و صاحب معدن برای پوشاندن فعالیت خود، وزیر محمد را به بیمارستان انتقال نداده است. این معدن زغال در استان زونگولداک در شمال ترکیه واقع است. یکی از بازداشتشدگان در شهادت خود گفته است که موضوع را بلافاصله به صاحبان معدن اطلاع داده است. او به رسانههای ترکیه گفته است که «مالکان معدن نمیخواستند وزیر محمد را به بیمارستان ببرند». منابع دیگر به رسانه گازت دیورا گفتهاند که «وزیر محمد تا کمرش سوخته بود، آثار حمله به صورتش دیده میشد، خون از دهانش میامد و در قسمت های مختلف بدنش شکستگی وجود داشت.» بنا بر گزارشها، مظنونان گفتهاند که معدنچی بیهوش افغان را با ضرب و شتم کشتند و سپس جسدش را سوزاندند. به قول رسانههای ترکیه، ۱۱ نفر از جمله همسر، فرزندان و دوستان وزیر محمد در مراسم تدفین و تشیع جنازه وی حضور یافتند. او پدر سه فرزند بود.
|
14.11.2023 بی بی سی  د عکس سرچینه،REUTERS اسرائيلی پوځ چې د غزې په شمال کې له درنې جګړو او چاودنو سره یو ځای مخ ته روان دی، وايي د دغې جګړې په جریان کې يې ۴۳۰۰ بریدونه کړي دي. د غزې عمره روغتون الشفا ته ورڅېرمه چې د روغتیا نړیوال سازمان وايي له کاره لوېدلی، درنه جګړه روانه ده. د حماس روغتیاي چارواکي وايي هلته په وژل شوو لږ تر لږه دېرشو ناروغانو کې ګڼ نوي زېږېدلي ماشومان هم شته. رپوټونه وايي چې شاوخوا دوه زره کسان هم هلته بند پاتې دي. په غزه کې د ټولو روغتونونو ناوړه حالت په اړه اندیښنې مخ په زیاتیدو دي. ملګري ملتونه وايي هلته له ۳۶ روغتونونو ۲۰ له کاره لوېدلي. ترټولو لوی روغتون الشفا دی، چې د روغتیا نړیوال سازمان په خبره اوس هېڅ فعالیت نه لري.
|
14.11.2023 رادیو آزادی در حالی که اخراج صدها هزار مهاجر افغان از پاکستان ادامه دارد، گروه بینالمللی بحران میگوید که اخراج مهاجران افغان ثبات منطقه را به خطر می اندازد. این گروه که در مورد بحرانهای روان در جهان تحقیق میکند، در گزارش تازهاش که روز دوشنبه منتشر شد گفته است که پاکستان روندی را آغاز کرده که ممکن است میلیونها افغان را به کشورشان بازگرداند. گروه بینالمللی بحران، یکی از علتهای بالقوه اخراج پناهجویان از پاکستان را ناامنیهای اخیر در این کشور و حملات طالبان پاکستانی عنوان میکند و در کنار آن به گفتههای انوارالحق کاکر، صدراعظم موقت پاکستان اشاره میکند که به تازگی ادعا کرد که در حملات هراس افگنی اخیر چند افغان هم دخیل بوده اند. پاکستان با انتقاد از طالبان افغان آنان را متهم کرده که در مبارزه پاکستان با تحریک طالبان پاکستان همکاری نکرده اند. اسلام آباد اتهام وارد میکند که طالبان پاکستانی در افغانستان پناهگاه امن دارند.
مقامهای پاکستان میگویند که پس از بازگشت طالبان به قدرت در افغانستان، حملات طالبان پاکستانی در داخل پاکستان به طور چشمگیری افزایش یافته، اما طالبان افغان اظهارات مقامهای پاکستانی را رد میکنند. ذبیح الله مجاهد سخنگوی حکومت طالبان به تازگی در بیانیه ای در شبکه اجتماعی ایکس، تویتر سابق، گفت که آنان مسئولیت برقراری امنیت در پاکستان را ندارند. در گزارش گروه بینالمللی بحران به نقل از ابراهیم بحیث، کارشناس گروه بحران آمده است که میگوید، این پالیسی در حالی که اسلام آباد میخواهد اقدامات اش در بخش امنیتی را توجیه کند، بحران در منطقه را گسترده تر کرده است. گروه بین المللی بحران به شمول امریکا از کشورهایی که بر پاکستان نفوذ دارند خواسته است که اسلامآباد را به لغو این طرح تشویق کنند. این گروه میگوید که اگر جهان این کار را نمیکند حداقل از حکومت سرپرست پاکستان بخواهد که طرح غیر عملی فعلی را متوقف کند و به جای آن از هر دو جانب افغانستان و پاکستان بخواهد که در بخش برگشتاندن افغانهای مهاجر به گونهٔ تدریجی با هم توافق کنند، آن هم در صورتی که اصول و معیارهای حقوقی و بشری در آن نقض نشود. آگاهان امور نیز خواستار توجه به این اصول هستند. نظیفه جلالی، فعال حقوق بشر در این مورد به رادیو آزادی گفت: « هرچیز اصولی دارد، مطابق میکانیزمهای جهانی، مهاجرت و بود و باش در کشور دیگر حق و حقوقی برای خود دارد، یکی از این حقوق این است که زمانی که مهاجران به کشور خودشان برگشت میکنند باید امکانات برای شان فراهم شود، در افغانستان بدبختانه در کنار مشکلات اقتصادی، مردم با فقر روبهرو خواهند شد زیرا در افغانستان برای نسل جوان زمینهٔ کار و مصروفیت وجود ندارد.» گروه بینالمللی بحران از کمک کنندگان جهانی نیز خواسته است که به همکاری کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان «یواناچسیآر» از افغانهای مهاجر حمایت مالی و تخنیکی کنند.
این گروه از امریکا، اعضای اتحادیهٔ اروپا، کانادا و دیگر کشورهای غربی ای که برنامههای پذیرش پناهجویان را دارند خواسته است که برنامههای پذیرش مهاجران افغان را سرعت ببخشند و از افرادی شروع کنند که در صورت برگشت به افغانستان جان شان در خطر است و سازمان ملل متحد پیش از این آنها را مشخص کرده است. در همین حال نمایندهگان احزاب مختلف در سنای پاکستان نیز از حکومت خواستهاند که طرح اخراج مهاجران افغان را متوقف کند. مشتاق احمد خان، نماینده حزب جماعت اسلامی روز دوشنبه گفت، او به محکمه نوشته است که به اساس قانون حکومت سرپرست موقت تنها امور روزمره را به عهده دارد و صلاحیت اخراج مهاجران را ندارد و این تصمیم باید به حکومت منتخب آینده واگذار شود. او افزود، پاکستان پیش از این از مهاجران افغان به عنوان سپر در برابر تهاجم شوروی سابق استفاده میکرد، اما اکنون آنها را به گونهٔ اجباری اخراج میکند. پاکستان به خاطر تصمیمش مبنی بر اخراج مهاجران افغان، نه تنها در داخل با انتقادها روبهرو است بلکه حکومتهای غربی و گروههای حقوق بشری نیز این اقدام را نکوهش کردهاند. انجیلینا جولی، هنرپیشه سینمای هالیود و سفیر پیشین کمیشنری عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نیز روز یکشنبه در این مورد ابراز نگرانی کرد و آن را یک تراژدی جدید در تاریخ دردناک افغانهایی خواند که در ۴۰ سال گذشته چیزی جز جنگ و آوارگی را تجربه نکردهاند.
|
14.11.2023 دامریکا غږ د افغانستان د کرکټ ملي لوبډله په هند کې د نړیوال جام پای ته رسیدو څخه وروسته کابل ته ستنه شوه او په نړیوال هوایي ډګر کې ورته د هرکلي ویلو لپاره ګڼ شمیر مینه وال ورغلي و. د لوبډلې مشر حشمت الله شهیدي د افغانستان د کرکټ مینه والو څخه مننه وکړله چې د لوبډلې د هرکلي لپاره ورغلي و او د مینه والو څخه وغوښتل چې افغان لوبغاړي په ښې او بدې ورځ کې تشویق کړي. د پاخه عمر یوه افغانه میرمن چې د کابل په هوایي ډګر کې د لوبغاړو هرکلي پر وخت موجوده، افغان لوبغاړي یې د افغانستان ویاړونه وبلل او په ځانګړې توګه یې په نړیوال جام کې د پاکستان او انګلستان څخه د لوبو په ګټلو خوښي څرګنده کړه. هغې چې د لوبډلې مشر حشمت الله شهیدي یې له لاسه نیولی و او په سر یې ښکلاوه وویل، "ډیره خوشحاله یم چې زمونږ قهرمانانو پاکستان او انګلنډ ته شکست ورکړ. همیشه دې دا اتلان خدای ژوندي لري.دوي د افغانستان افتخارات دي". ښاغلي شهیدي چې ددې افغانې میرمنې سره د لیدو پر مهال یې د خپلې مور یادونه هم وکړله چې د هغه په وینا څلور میاشتې وړاندې وفات شوې وه، وویل، "زه ډیر خوشحاله یم چې دغو میندو ته مونږ خوشحالي ورکوو. مونږ به نور هم کوښښ کوو چې تر څو هر افغان زمونږ د بریاوو له وجې خوشحاله ووسیږي".
|
14.11.2023 صدای امریکا مقامهای پاکستانی میگویند که به منظور تسریع روند برگشت مهاجران افغان فاقد اسناد، روز دوشنبه ۱۳ نومبر (۲۲ عقرب) سه گذرگاه جدید مرزی میان دو کشور گشوده شد. پاکستان در اوایل ماه اکتوبر به همه مهاجرانی که به گونهٔ غیرقانونی در آن کشور به سر میبرند، به شمول ۱.۷ میلیون افغان، مهلت داد که تا اول نومبر از آن کشور خارج شوند، در غیر آن، آنان نخست بازداشت و سپس اخراج خواهند شد. صدها هزار مهاجر افغان در چند هفتۀ گذشته، از مسیر گذرگاههای چمن و تورخم، از پاکستان به افغانستان برگشته اند. جان اچکزی، سرپرست وزارت اطلاعات ایالت بلوچستان پاکستان، گفت که گذرگاههای جدید، افزون بر مسیر چمن- سپین بولدک، در ایالت بلوچستان ایجاد شده است. اچکزی گفت که تصمیم به گشایش گذرگاههای جدید پس از آن اتخاذ شد که به دلیل افزایش روند برگشت افغانها به کشورشان، مسیر چمن-سپین بولدک به شدت مزدحم شده است. کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان گزارش داده است که پس از اعلام پالیسی جدید حکومت پاکستان مبنی بر اخراج مهاجران فاقد مدرک اقامت، بیش از ۲۸۰ هزار مهاجر افغان از پاکستان به افغانستان برگشته اند. حکومت پاکستان از اول نومبر به اینسو، عملیات جمع آوری مهاجران فاقد مدرک اقامت را آغاز کرده است. با آنکه ملل متحد و گروههای مدافع حقوق بشر خواستار بازنگری تصمیم پاکستان و توقف روند اخراج اجباری مهاجران شده است، حکومت سرپرست این کشور تا اکنون به این تقاضاها پاسخ نداده و گفته است که این تصمیم بر اساس قوانین داخلی پاکستان اتخاذ شده است. حکومت طالبان نیز از پاکستان خواسته است که روند اخراج اجباری مهاجران افغان را متوقف کرده و به افغانهای مهاجر وقت بدهد تا آن کشور را ترک کنند. اخراج اجباری مهاجران افغان از پاکستان سبب تنش در روابط افغانستان و پاکستان شده است. مقامهای پاکستانی ناامنی و خشونتهای فزاینده در آن کشور را با مهاجران افغان ربط داده و مدعی شده اند که پس از مسلط شدن طالبان در افغانستان، "رویدادهای تروریستی در پاکستان ۶۰ درصد و حملات انتحاری ۵۰۰ درصد افزایش" یافته است. با اینحال، ذبیحالله مجاهد، سخنگوی طالبان، در تازهترین واکنش به ادعاهای مقامهای پاکستانی گفته است که افغانستان مسوولیت تامین امنیت در پاکستان را نداشته و به گفتۀ او، پاکستان نباید بار ناکامیهای خود را به دوش افغانستان بیاندازد. به گفتۀ مجاهد، اینکه پس از رویکار آمدن حکومت طالبان در افغانستان، خشونت و ناامنی در پاکستان افزایش یافته است، دلیل شده نمیتواند که حکومت طالبان در آن دست داشته است. از سوی دیگر، برگشت گروهی و گستردۀ مهاجران افغان از پاکستان به افغانستان، خطر تشدید بحران جدی بشری را در آن کشور افزایش داده است، زیرا اکثر افغانهای عودتکننده در افغانستان سرپناه نداشته و بدون دسترسی کافی به مراقبتهای صحی، آب و غذا، در آستانۀ فصل سرما در زیر خیمههای موقت بسر میبرند
|
13.11.2023 بی بی سی د روغتیا نړیوال سازمان بي بي سي ته په غزه کې د ټولو وژل شویو کسانو هغه شمېرې سمې بللې، چې په غزه کې د حماس تر واک لاندې روغتیا وزارت یې خپروي. د غزې عامې روغتیا وزارت ویلي، هلته د وژل شویو کسانو ټول شمېر ۱۱ زرو ته رسېږي چې ډېره برخه یې ماشومان دي. د دغه نړیوال سازمان ویاندې ډاکټرې مارګرېټ هارېس مخکې بي بي سي نیوز ته ویلي وو، د غزې روغتیا وزارت شمېرې د دوی اړوند روغتیایي مرکزونو له شمېرو سره کوم جوت توپير نه لري. اغلې هرېس وايي:" موږ د دې شمېرو په اړه ډاډمن یو. اوس مهال له دې ټول ګډوډیو او ډېرو تلفاتو سره، چې هر ډول شمېرې اورو د مړینو د روان بهیر پرته بل څه نه دي." نوموړې یو ځل بیا د روغتیا نړیوال سازمان هغه غوښتنه تکرار کړه چې باید اوربند وشي چې غزې ته دوامداره بشري مرستې ورسېږي. دغه نړیوال سازمان یو ځل په غزه کې روان وضعیت "وحشتناک" وباله.
|
13.11.2023 بی بی سی پاکستان به طالبان گفته است حکومت طالبان در کابل باید میان حکومت پاکستان و «طالبان پاکستانی» (تیتیپی) یکی را انتخاب کند، با هردو نمیتواند همکار باشد. اما سخنگوی حکومت طالبان میگوید چنین اظهاراتی به روابط دو کشور صدمه وارد میکند. آصف درانی، نماینده ویژه حکومت پاکستان در امور افغانستان، در اظهاراتی گفته است که زمان آن فرا رسیده است که پاکستان «موضع جدید» خود را در قبال حکومت طالبان افغانستان اعلام کند. آقای درانی در یک برنامه تلویزیونی با عنوان «امبسدور لاونج» با حضور نمایندگان رسانههای این کشور در مورد «تیره شدن» روابط میان اسلامآباد و کابل به دنبال انتقادهای شدید از پاکستان مبنی بر اخراج دستهجمعی مهاجران و پناهجویان افغان از آن کشور، صحبت میکرد. او گفت «حضور» رهبری تیتیپی، اعضای آنها و «آزادی رفت وآمد» و فعالیتهایشان در داخل خاک افغانستان حاکی از «عدم کنترل» طالبان بر طالبان پاکستانی است. وی گفت که «در حال حاضر ۶ هزارنفر از اعضای تیتیپی با خانوادههایشان در افغانستان حضور دارند، این افراد در حملات میان مرزی حضور دارند، نیروهای امنیتی پاکستان را هدف قرار میدهند و در کشتارهای دستهجمعی شهروندان غیرنظامی این کشور دخالت داشتهاند». آقای درانی همچنین گفت حکومت طالبان میگوید «صلح و ثبات را در افغانستان تامین کرده است، اقتصاد کشورشان را بهبود بخشیدهاند، جرایم به پایینترین سطح آن رسیده است، فساد از میان برداشته شده است، پس در آن صورت این بدان معناست که صلح در افغانستان به کابوس پاکستان مبدل شده است».
|
13.11.2023 دآزادی رادیو د فریدریش ایبرټ بنسټ چې له لسیزو راهیسې په اروپايي ټولنه کې د عدالت د تامین او د دیموکراسۍ د بنسټیزه کولو په برخه کې فعالیت کوي، د دغه بنسټ د ۲۰۲۳ کال د بشري حقونو جایزه د افغانستان د تېر جمهوري نظام د بشري حقونو د خپلواک کمېسيون وروستۍ مشرې شهرزاد اکبر ته ورکوي. دغه بنسټ چې مرکزي دفتر یې د جرمني په مونيخ (مونشن) ښار کې دی، د شنبې په ورځ د یوې اعلامیې په خپرولو سره د مېرمن اکبر د پخوانیو او اوسنیو فعاليتونو ستاينه کړې او ویلي چې هغه د جمهوريت په کلونو کې د یو بې پرې غږ په توګه د دیموکراسۍ او بشري حقونو لپاره پر طالبانو سربېره د افغانستان په دولت او نړیوالې ټولنې هم نیوکې کړې دي. فریدریش ایبرټ بنسټ دغه شان زیاته کړې چې، اوس مهال مېرمن اکبر د بشري حقونو د يو سازمان رواداري د مشرې په ډاډ سره د ټولو افغانانو له حقونو څخه دفاع کوي. دا جایزه هر کال د بشري حقونو فعالانو ته ورکول کیږي. د فریدریش ایبرټ بنسټ ویلي چې دغه جایزه به شهزاد اکبر ته د نومبر په ۲۸مه د یو لړ مراسمو په ترڅ کې چې د یاد هېواد یو شمېر چارواکې به هم په کې ګډون ولري ورکړل شي. د افغانستان د بشري حقونو فعاله او د روداري بنسټ مشرې شهرزاد اکبر چې د دې جایزې ګټونکی ده، د یکشنبې په ورځ له ازادي راډیو سره په خبرو کې وویل: " زما هیله دا ده چې له دې فرصت څخه په استفادې یو ځل بیا په افغانستان کې د بشري حقونو پر وضعیت، د ښځو او نجونو د حقونو او همدارنګه د بشري حقونو د مدافعینو د وضعیت او برخليګ په اړه چې په افغانستان او سیمه کې ژوند کوي، خبرې وکړم. دوی آلمان ته د تللو په تمه دي، په ټولیزه توګه زه غواړم له دې فرصت څخه د بشري حقونو او د بشري حقونو د مدافعینو د وضعیت په اړه خبرې وکړم."
په افغانستان کې د بشري حقونو او د ښځو د حقونو یو شمېر فعالان د دغې جایزې هرکلی کوي او له نړیوالې ټولنې غواړي چې د افغانانو په ځانګړې توګه د افغان ښځو وضعیت ته هر اړخیزه پاملرنه وکړي. له دغو فعالانو څخه آزاده جویا ازادي راډيو ته وویل: " دا جایزې چې هغو افغان فعالینو ته ورکول کیږي چې په نړۍ د افغانو ښځو د عدالت غوښتنې غږ نړۍ کې پورته کوي، ښيي چې د نړۍ افغانانو ته پام دى، دغه شان موږ غوښتنه کوو. نړیوالې ټولنې نه هیله لرو چې په ټولو چارو کې د افغانستان د خلکو او په ځانګړې توګه د ښځو ستونزو ته هر اړخیزه پاملرنه وشي." خو د طالبانو حکومت تل ادعا کړې چې په افغانستان کې د ټولو افغانانو په ځانګړې توګه د ښځو حقوقونه د اسلامي شریعت په چوکاټ کې خوندي دي. دا په داسې حال کې ده، چې په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندویه پلاوي دفتر (یوناما) شاوخوا درې میاشتې وړاندې یو راپور خپور کړی و او ویلي یې وو، چې طالبانو په افغانستان کې د واک له ترلاسه کولو راهیسې د تېر حکومت د کارکونکو په وړاندې له ۸۰۰ زیات بشري سرغړونې کړې دي چې غیر قانوني وژنې، خپلسري نیونې، شکنجه ګواښونه او ناوړه چلند په کې شامل دى.
خو د طالبانو حکومت د یوناما دغه راپور رد کړی دی. دغه شان د ادعاو پر بنسټ د اعتراض کوونکو مېرمنو له ډلې ژوليا پارسي، ندا پرواني او منيژه صديقي، د پوهنتون پخوانى استاد رسول پارسي، د سياسي چارو پوه محمد عمر نهضت او يو شمېر نور فعالان د طالبانو د حکومت په بند کې دي، خو د طالبانو حکومت تر اوسه د دوی نیول کېدل نه تایید کړي او نه یې هم رد کړي دي. د ندا پرواني یوه خپلوان چې نه یې غوښتل نوم او غږ یې په راپور کې خپور شي ازادي راډيو ته وویل، پرواني او مېړه یې لا هم د طالبانو په بند کې دي او د هغوی د خوشې کېدو لپاره هڅو کومه پايله نهده ورکړې. د ۲۰۲۱ کال د اګست په میاشت کې د طالبانو له بياځلي واکمنېدو راهیسې، د ښځو پر کار او زده کړو بندیز لګول شوی او هغوی له خپلو ډېرو ټولنیزو، سیاسي او کلتوري حقونو بې برخې شوي. دوی تفریحي پارکونو، ورزشي لوبغالو او ښځینه حمامونو ته نشي تللی او له شرعي محرم پرته د لرې واټن سفر اجازه هم نه لري
|
13.11.2023 صدای آلمان اداره مهاجرت و پناهندگی فدرال آلمان در نظر دارد که به دلیل افزایش شدید متقاضیان جدید پناهندگی در این سال، روند بررسی تقاضاها را سرعت بخشد.
یک سخنگوی وزارت داخله فدرال آلمان به روز شنبه توضیح داد که اقدام اداره مهاجرت و پناهندگی فدرال (بامف) با توافق این وزارت صورت میگیرد و امنیت در این مورد «بازهم اولویت بالایی» دارد. براساس گزارش وزارت داخله آلمان، در سال ۲۰۲۳ در کل، تخمیناً ۳۰۰ هزار متقاضی پناهندگی وارد آلمان خواهند شد. صفحه اینستاگرام دویچه وله دری چنانچه بامف تصریح کرده است، در همه دفاتر مربوط آن، متقاضیان پناهندگی با عکسها و نشان انگشت ها راجستر خواهند شد و این دادهها فوراً باهم مقایسه و هماهنگ میشوند تا به این وسیله امکان هویتچندگانه رفع شود. بیشتر بخوانید:ثبت بیش از ۳۳ هزار درخواست پناهندگی در آلمان در طی یک ماه براساس این معلومات، از طریق به اصطلاح سیستم دادههای اساسی میتوانند ادارات دخیل دیگر در بررسی روند پناهندگی، به دادههای بایومتریک دسترسی یابند. بامف افزوده است یک برنامه خودکار، نام های عربی را به صورت یکسان به الفبای لاتینی انتقال میدهد تا از اشتباه نام ها باهم و راجستر ها تحت شیوههای مختلف نوشتاری جلوگیری شود. بیشتر بخوانید:آلمان می خواهد خدمات اجتماعی برای پناهجویان را کاهش بدهد یک سخنگوی بامف نیز به روز شنبه تأکید کرده است که هدف از این اقدام «تدابیر خوب متوازن و بسیار خاص» میباشد که بازدهی و نتایج مؤثر را در رسیدگی کار ها فراهم میکند، بدون آنکه امنیت را با خطر مواجه کند. او افزود که بررسی یک روند پناهندگی درحد اوسط ۶،۷ ماه دوام میکند. صفحه یوتیوب دویچه وله دری به بیان سخنگوی بامف، هنگام ارزیابی مدت زمان روند پناهندگی، باید در مورد تصامیم منفی بامف، همیشه مدت بررسی محاکم اداری را نیز در نظر گرفت. این امر در حال حاضر تنها در مرحله اول در حد اوسط ۲۱،۸ ماه را در بر میگیرد.
|
13.11.2023 دامریکا غږ د افغانستان لپاره د پاکستان ځانګړی استازی اصف درانی وايي چې په افغانستان کې د تحریک طالبان پاکستان وسله والې ډلې نږدې شپږ زره وسله وال حضور لري چې د پاکستان په سرحدي سیمو باندې په بریدونو کې لاس لري. اصف دراني د امبیزیډر لانج (Ambassadors' Lounge) په نوم د پنځه پخوانیو پاکستاني سفیرانو له خوا جوړې شوې رسنۍ سره په مرکه کې ویلي چې په افغانستان کې میشت د تحریک طالبان پاکستان وسله وال له سرحد وراوړي او په بریدونو کې پاکستاني امنیتي منسوبین په نښه کوي چې دا مسله نه یوازې د پاکستان لپاره د اندیښنې وړ مسله ده بلکې د افغانستان سره د پاکستان په اړیکو هم اغیز کوي. ښاغلي دراني وویل: "د افغانستان اوسني واکداران ادعا کوي چې سوله ټینګه شوې، فساد له منځه تللی او د جرمونو کچه ټیټه شوې ده، افغانستان کې سوله د پاکستان لپاره په یو ډیر بد خوب بدله شوې، ددې لپاره چې افغانستان کې کومو کسانو ته پناه ورکړل شوې په پاکستان کې بریدونه ترسره کوي". اصف دراني د پاکستان د لنډ مهاله حکومت د صدراعظم د تیرې اونۍ څرګندونې بیا تکرار کړې او ویې ویل چې له کوم وخت څخه چې طالبان په افغانستان کې واک ته رسیدلي په پاکستان کې د ترهګریزونو بریدونو کې ۶۵ فیصده او په ځانمرګو بریدونو کې ۵۰۰ فیصده زیاتوالی راغلی دی. هغه وویل چې دا مسله د پاکستان لپاره د اندیښنې وړ مسله ده. اصف دراني وویل چې د تحریک طالبان پاکستان مهارول او د هغوی بې وسلې کول د طالبانو د حکومت مسوولیت دی. ښاغلي دراني وویل: "زمونږ لپاره ټي ټي پي یوه مسله ده، ځکه هغوی په افغانستان کې دي، د همدې له امله د هغوی مهارول او خلع سلاح کول د افغانستان د حکومت مسوولیت دی". د حکومت تراوسه افغانستان لپاره د پاکستان د ځانګړي استازي اصف دراني دغو څرګندونو ته لا غبرګون نه دی ښودلی، خو ددې دمخه د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د پاکستان د لنډ مهاله حکومت صدراعظم انوارالحق کاکړ تقریبآ ورته څرګندونو ته په غبرګون کې ویلي و چې پاکستان باید "خپل کورني مسائل پخپله حل کړي او د خپلو ناکامیو ملامتي افغانستان ته راجع نه کړي". ښاغلي کاکړ تیره اونۍ خبریالانو ته وویل چې د روان ۲۰۲۳ کال په سر کې یو پاکستاني لوړ پوړې پلاوي کابل ته د سفر پر مهال د طالبانو حکومت څخه غوښتي وو چې د پاکستان او تحریک طالبان پاکستان "ټي ټي پي" ترمنځ دې یو انتخاب کړي. ښاغلي مجاهد د پاکستان د لنډ مهاله حکومت صدراعظم څرګندونو ته په غبرګون کې ویلي و چې هیڅ ډلې ته اجازه نه ورکول کیږي چې د افغانستان له خاورې څخه د پاکستان پر ضد کار واخلي. ذبیح الله مجاهد په یوه اعلامیه کې ویلي و چې افغانستان په پاکستان کې دننه د امن د ټينګولو مسئولیت نه لري او د هغه په وینا پاکستان باید "خپل کورني مسائل پخپله حل کړي او د خپلو ناکامیو ملامتي افغانستان ته راجع نه کړي."
د مجاهد په وینا په افغانستان کې د طالبانو د حکومت له رامنځته کیدو وروسته "په پاکستان کې نا امني زیاته شوې، د دې دلیل نشي کیدای چې ګنې موږ به د پاکستان د نا امنیو تر شا یو."
|
13.11.2023 صدای امریکا آصف علی خان درانی، نمایندهٔ ویژهٔ پاکستان برای افغانستان میگوید که در حال حاضر نزدیک به ۶۰۰۰ شبهنظامی تحریک طالبان پاکستانی در افغانستان حضور دارند و از آنجا در مناطق مرزی حملات را طراحی و اجرا میکنند. درانی در مصاحبه با نشریهٔ Ambassadors’ Lounge که توسط پنج سفیر پیشین پاکستانی ایجاد شده است، گفت که جنگجویان تحریک طالبان پاکستانی مستقر در افغانستان از مرز عبور میکنند، نیروهای امنیتی پاکستان را هدف قرار میدهند و در کشتار مردم عام دست دارند. درانی گفت: "این موضوع نه تنها مایه نگرانی پاکستان است، بلکه بر روابط افغانستان و پاکستان نیز تاثیر میگذارد". او گفت که حاکمان فعلی افغانستان ادعای تامین صلح، محو فساد و کاهش مواد مخدر را دارند، در حالی که به گفتهٔ وی صلح در افغانستان به "کابوسی" برای پاکستان مبدل شده است. درانی سخنان هفتۀ گذشته سرپرست صدارت پاکستان را بار دیگر تکرار کرد و گفت که از زمان به قدرت رسیدن طالبان حملات تروریستی در پاکستان ۶۵ درصد و حملات انتحاری ۵۰۰ درصد افزایش یافته است که این مسله برای پاکستان نگرانکننده است
|
12.11.2023 صدای امریکا 
سازمان عفو بینالملل از حکومت پاکستان خواسته است تا هر چه عاجل بازداشت، اخراج و اذیت مهاجرین افغان در آن کشور را متوقف کند.
این سازمان ناوقت جمعه، دهم نومبر (۱۹ عقرب) در اعلامیهای گفته است که اخراج اجباری مهاجرین افغان از پاکستان به افغانستان ممکن ا ست زندگی آنان را با خطرهایی مواجه کند.
لیویا ساکاردی، معاون کمپاینهای بخش جنوب آسیا در این سازمان، گفته است: "هزاران مهاجر افغان تحت حاکمیت طالبان مانند سربازان پیاده سیاسی به افغانستان بازگردانده میشوند، جایی که سرکوب فعالان حقوق بشر و نقض حقوق بشر در این کشور جریان دارد و ممکن است زندگی و ادغام فیزیکی آنها در آنجا در خطر باشد.هیچ کس نباید هدف اخراج دسته جمعی باشد و پاکستان بهتر است به مسوولیتهای حقوقی خود از جمله اصل اخراج اجباری توجه کند."
عفو بین الملل گفته است که اگر حکومت پاکستان فوراً اخراج مهاجرین افغان را متوقف نکند، از دسترسی هزاران افغان در معرض تهدید به ویژه زنان و دختران به امنیت، آموزش و معیشت جلوگیری خواهد کرد.
این سازمان بر اساس ارقام حکومت پاکستان گفته است که از هفدهم سپتمبر سال جاری تا اکنون بیش از ۱۷۰هزار مهاجر افغان که چندین دهه در این کشور زندگی میکنند، در میان مهاجرین بدون مدارک قانونی هستند که از پاکستان اخراج شده اند.
به گفتۀ این سازمان، پس از پایان مهلت اول نومبر برای پناهندگان بدون مدارک قانونی، پولیس پاکستان افرادی را که طبق قانون اتباع خارجی سال ۱۹۴۶ بدون مدارک قانونی وارد این کشور شده اند، بازداشت کرده و در مراکزی که برای تخلیه مهاجرین ایجاد شده است، نگهداری میکند.
عفو بینالملل نسبت به شفافیت این روند در مورد افرادی که هفته گذشته از پاکستان بازداشت و اخراج شده اند، ابراز نگرانی کرد و گفت که این روند بر خلاف پذیرایی از مهاجرین افغان در پاکستان و آزار و اذیت افغانها است.
مراکز اخراج مهاجرین
بر اساس معلومات حکومت پاکستان، ۴۹ مرکز در این کشور برای بازداشت افغانها ایجاد شده است، اما سازمان عفو بینالملل می گوید که این مراکز تحت هیچ قانونی بنا نشده است.
این سازمان میگوید که حداقل در هفت مرکز از این مراکز، هیچ گونه امکاناتی برای تماس وکلای مدافع و خانوادههای افراد بازداشتشده وجود نداشته است.
این سازمان میگوید: "اقدامات چنین مراکزی نقض اصل آزادی و محکمۀ عادلانه است. همچنین هیچگونه اطلاعاتی در اختیار مردم قرار نگرفته است که این موضوع معلومات از نزدیکان خود را برای خانوادهها بسیار دشوار کرده است."
یکی از فعالان جامعه مدنی افغانستان به نام مریم به عفو بینالملل در اسلامآباد گفت که در دوم نومبر تعدادی از مهاجرین افغان توسط مرکز پولیس شالمیار بازداشت شدند و کسانی که مدارک نداشتند، به مراکز تخلیه پناهندگان فرستاده شدند،اما به اعضای خانواده شان هیچ معلوماتی ارایه نشد که آنها کجا برده شدند و چه زمانی از پاکستان اخراج میشوند.
این سازمان میگوید که در سوم نومبر، یک پسر ۱۷ ساله با وجود اینکه در پاکستان متولد شده و دارای شناسنامه مهاجرتی صادر شده از سوی کمیشنری عالی پناهندگان سازمان ملل بود، در یک حمله پولیس در منطقهٔ سرابکوت کراچی بازداشت شد. خانواده وی اجازه ملاقات با وی در مرکز تخلیه را نداشتند و او یک روز بعد از پاکستان اخراج شد و هنوز مکان دقیق وی مشخص نیست.
عفو بینالملل گفت که این سازمان از طریق گفتگو با خبرنگاران تایید کرده است که رسانهها اجازه بازدید از این مراکز را ندارند و اخراج مهاجران با این گونه روش، شفافیت روند اخراج را زیر سوال میبرد.
برخی از مهاجرین افغان به عفو بینالملل گفته اند که نبود مترجم دری و پشتو در این مراکز یکی دیگر از مشکلاتی است که در جریان بازداشت و اخراج پناهجویان افغان با آن مواجه اند.
زندگی در ترس
شماری از مهاجرین افغان به عفو بینالملل گفته اند که در اضطراب دایمی زندگی میکنند. یکی از مهاجرین به نام جنید به این سازمان گفت که افغانها در ترس زندگی میکنند و با دیدن یک موتر پولیس در نزدیکی خانههایشان درهای خانههای خود را میبندند.
این سازمان میگوید که حداقل ۱۲ صاحب کسب و کار کوچک که دارای شناسنامه پناهندگی افغان بودند، به مدت ۲۴ ساعت در لاهور بازداشت شدند. این سازمان همچنین گفته است که در ۲۴ اکتوبر تعدادی از افرادی که در منطقهٔ اکبری مندیه لاهور که لباس معمولی بر تن داشتند، ۵۰۰هزار روپیه پاکستانی را از افغانها ضبط کردند.
شماری از زنان افغان به این سازمان گفته اند در صورت بازگرداندن به افغانستان کشته میشوند.
منیژه کاکر، یکی وکیل مدافع پناهجویان افغان در کراچی، به عفو بینالملل گفت که برای جلوگیری از یورش پولیس مرد به خانههایشان در شب، بسیاری از زنان در شب حجاب دارند. این سازمان میگوید که زنان پاکستانی که با افغانها ازدواج کرده اند، نیز نگران اخراج شوهران شان استند.
این سازمان گفته است که مهاجرین افغان که به اقلیتهای مذهبی در افغانستان تعلق دارند، نیز با تهدید اخراج و آزار و اذیت روبرو استند.
عفو بینالملل از پاکستان خواسته است تا مسوولیتهای خود را در چارچوب قوانین بینالمللی بشردوستانه انجام دهد؛ امنیت و رفاه مهاجرین افغان را تضمین کند و روند اخراج افغانها را متوقف کند تا از تشدید بیشتر بحران جلوگیری شود.
درخواست ثبت نام مهاجرین
عفو بینالملل گفته است که حکومت پاکستان با کمک کمیشنری عالی ملل متحد در امور پناهندگان باید آن دسته از پناهندگان به ویژه زنان، دختران و روزنامهنگاران را که به دنبال پناهندگی در این کشور هستند، ثبت کند.
حکومت پاکستان هنوز به گزارش سازمان عفو بینالملل واکنش نشان نداده است. اما وزارت خارجه این کشور گفته که حکومت پاکستان بر وعدههای خود در خصوص حمایت از پناهجویان آسیبپذیر متعهد است.
پاکستان گفته است که پس از افزایش شدید حملات در این کشور که حکومت آن را به شبه نظامیان فعال از افغانستان نسبت میدهد، برای حفظ "رفاه و امنیت" کشور شروع به اخراج مهاجرین غیرقانونی کرده است.
حکومت پاکستان گفته است که بر اساس قوانین داخلی خود که مطابق با اصول بینالمللی است، تمام پناهجویان بدون مدارک قانونی را از کشور اخراج خواهد کرد که شامل ۱.۷ میلیون مهاجرین از افغانستان میشود.
بر اساس معلومات وزارت امور مهاجرین و عودتکنندگان حکومت طالبان، از اواسط ماه سپتمبر تا اکنون بیش از ۳۰۰هزار مهاجر افغان به کشور شان جبراً اخراج شده اند.
|
12.11.2023 صدای آلمان 
مرستندويه سازمان کاريتاس ويلي دي چې له پاکستان څخه تر ۱،۳ مليونو پورې افغان مهاجرو د اخراج موضوع د طالبانو تر واکمنۍ لاندې افغانستان کې د فاجعه وي بشري وضعيت رامنځته کېدو لامل کيږي. د دغه سازمان د تحليل له مخې په افغانستان کې تر مخه لا زيات وخت کيږي چې بشري او اقتصادي وضعيت دراماتيک دی. په وينا يې د افغانستان ۲۸ مليونه وګړي مرستو ته اړتيا لري. د دغه سازمان مشر، اوليور ميولر د جمعې په ورځ په فرايبورګ کې وويل چې له پاکستان څخه د سلونو زرو افغانانو په اخراج سره به په افغانستان کې بشري وضعه نوره هم کړکېچنه شي.
د ميولر په وينا هغه افغانان چې له پاکستان څخه افغانستان ته اخراج کیږي، هغوی ته په افغانستان کې نه په کافي اندازه پاکې اوبه او نه په کافي اندازه خوراک مهيا دي. نوموړوي زياته کړه: «موږ د يوې زښتې جدي بشري وضعي او بد حالت سره مخامخ يو.» د هغه په وينا په زياته د ژمي سوړ موسم به د افغان ماشومانو ژوند ته لوی ګواښ وي. په وينا يې دغه ژمی ښايي د زياتو ماشومانو لپاره مرګونی وي. هغه غوښتنه وکړه: «موږ نبايد چې په داسي دراماتيک حالت کې خلک يوازي پرېږدو.»
کاريتاس له ۱۹۸۰ کالونو راهيسي په افغانستان کې فعاليت لري. په افغانستان کې واک ته د طالبانو تر رسېدو راهيسي د نړيوالو مرستندويانو لپاره وضعه ورځ تر بلې خرابه شوې ده. طالبان په بېرحمۍ سره د مېرمنو حقونه نقض کوي.
د کاريتاس هغه همکاره چې د افغانستان لپاره مسؤله ده، د «باديشه څايتونگ» ورځپاڼې ته يې ويلي دي چې و کابل ته په خپل تازه سفر کې ورته مېرمنو د خپلې کاملې ناهيلۍ او لرليد نه لرلو خبره کړې ده. په داسي حال کې چې په نړۍ کې نوې لانجې رامنځته شوي دي، له افغانستان سره بشري مرستې لا کمې شوي دي. د دغې کارپوهې په وينا په افغانستان کې اوسېدونکي خلک دا احساس لري چې ګواکې د نړۍ هېر شوي دي.
له دې مخکې دملگرو ملتونو سازمان پر پاکستان ږغ کړی وچې د افغان کډوالو حفاظت وکړي.
|
12.11.2023 رادیو آزادی 
در حالی که روند اخراج افغانهای فاقد اسناد از مناطق مختلف پاکستان به افغانستان سرعت یافته، حملات پولیس پاکستان بر خانه های مهاجرین افغان نیز در برخی از شهرهای این کشور افزایش یافته است. بر اساس گزارش خبرگزاری اسوشیتدپرس، در جریان این حملات در ایالت سند پاکستان، به روز شنبه(۱۱ نوامبر) زنان و کودکان افغان نیز دستگیر شده اند. منیزه کاکر، وکیل مدافع مهاجرین افغان در ایالت سند پاکستان، شام دیروز به رادیو آزادی گفت که این موضوع بسیار نگران کننده است: "پناهجویان افغان شکایت دارند که عمدتاً در کراچی، پولیس شبانه یورش میبرد. این افغانها میگویند که پولیس به کمپهایی که بیشتر پناهجویان افغان در آن اقامت دارند، شبانه حمله می کنند و به حریم زنان نیز اهمیت نمی دهند. زنان شکایت دارند که می ترسند، زیرا هیچ زنی با پولیس ها همراه نیست. آنها می گویند که از ترس زیاد، آرامش ندارند."
مدافعان حقوق بشر در شهر کراچی می گویند که آنها می خواستند که برای کمک به مهاجرین افغان به مراکز نگهداری آنها بروند، اما پولیس پاکستان آنها را متوقف کرده و به آنها اجازه رفتن به این مراکز را نداده است. منیزه کاکر وکیل مدافع مهاجرین افغان در ایالت سند گفت که در برخی موارد، کودکانی که در پاکستان متولد شده اند، اما اسناد هویت ندارند، نیز دستگیر شده و از مادر و پدرشان جدا ساخته شده اند. حنا جیلانی، رئیس کمیسیون حقوق بشر پاکستان از اقدامات اخیر حکومت موقت پاکستان انتقاد کرده، خواستار بررسی به ویژه در مورد کسانی شده که پس از تسلط دوبارۀ طالبان بر افغانستان در اکست سال ۲۰۲۱ به پاکستان آمده اند. از سوی دیگر، هرالد منهارت معاون برنامه جهانی غذای سازمان ملل متحد در افغانستان در ویدیویی که روز شنبه توسط بخش بریتانیای این برنامه منتشر شد، می گوید که افغان های اخراج شده از پاکستان به حمایت بیشتر نیاز دارند: "من اینجا در یک منطقۀ سرحدی هستم که هر روزانه صدها خانواده افغان به افغانستان می روند، آنها جبراً اخراج می شوند. بسیاری از آنها سال ها در پاکستان زندگی کرده اند و جایی هم برای زندگی در افغانستان ندارند. همه گرسنه و با سرنوشت نامعلوم روبرو هستند. برنامه جهانی غذا در ساحه است، با آنها کمک های غذایی داده می شود که یک ماه گذارۀ آنها خواهد شد، اما تخمین می شود که ده ها هزار خانواده دیگر نیز در هفته های آینده اخراج شوند، زمستان سخت نیز در راه است."
مقامهای طالبان میگویند که از اوایل نوامبر سالجاری تا اکنون، حدود ۳۰۰ هزار افغان از طریق مناطق سرحدی تورخم و سپینبولدک به افغانستان اخراج شده اند. به گفتۀ مقامات طالبان، کمپ های موقتی را که برای این افراد در سپین بولدک و تورخم ساخته شده، بطور اساسی اعمار می کنند. شماری از افغان ها شکایت دارند که با وجود داشتن اسناد قانونی توسط پولیس پاکستان دستگیر و به افغانستان اخراج شده اند. پناهجویان افغان در حالی از پاکستان اخراج می شوند، که به گفتۀ ادارات و نهاد های مختلف سازمان ملل متحد در حال حاضر15 میلیون تن در افغانستان نمی دانند که نوبت بعدی غذای خودرا از کجا تهیه کنند. آرش همایون
|
12.11.2023 رادیو آزادی 
په داسې حال کې چې افغانستان ته له پاکستانه د بې اسناده افغانانو ستنول ګړندي شوي، د پاکستان په ځینو ښارونو کې د افغان کډوالو پر کورونو د چاپې اچولو پېښې هم زیاتې شوې دي. د اسوشېټېډ پریس خبري اژانس د پروني راپور له مخې، په سند ایالت کې د دغو چاپو پر مهال افغان ښځې او ماشومان هم نیول کېږي. په سند ایالت کې د افغان کډوالو مدافع وکیلې منیزې کاکړ ازادۍ راډیو ته وویل، دا ډېره د اندېښنې وړ موضوع ده. نوموړې وایي: " افغان کډوال شکایت کوي، چې پولیس [تر ډېره په کراچۍ کې] دشپې له خوا چاپې اچوي، دغه افغانان وايي پولیس دشپې په مخه پر هغو کمپونو هم چاپې وهي، چې افغان کډوال په کې دېره دي. د دوی د پردې خیال هم نه ساتي. ښځې دا شکایت کوي، چې دوی زیاتې ډارېږي، ځکه له دغو پولیسو سره ښځینه کسان نه وي. دوی وايي له ډېرې وېرې ارام نه لري. " د پاکستان په کراچۍ کې د بشري حقونو مدافعانو ویلي، دوی د کډوالو لپاره د توقیف جوړو شویو مرکزونو ته نږدې اړولي، چې د افغان کډوالو مرسته وکړي، خو پولیسو د دوی مخه نیولې او دغو مرکزونو ته یې نه پرېږدي. په کراچۍ کې د افغان کډوالو مدافع وکیلې منیزې کاکړ ویلي، په ځینو مواردو کې هغه ماشومان هم نیول شوي، چې په پاکستان کې زېږېدلي خو د هویت کوم سند نه لري او دغه ماشومان له میندو او پلرونو بېل کړای شوي دي. د پاکستان د بشري حقونو کمیسیون مشرې حنا جیلاني د پاکستان د حکومت پر وروستیو اقداماتو انتقاد کړی دی او په دې برخه کې یې د ارزونې غوښتنه کړې، په ځانګړي ډول د هغو کسانو لپاره چې پر افغانستان د طالبانو د ولکې له بیا ټینګولو وروسته پاکستان ته تللي دي. بلخوا: په افغانستان کې د خوړو نړیوال پروګرام یا (WFP) مرستیال هرالډ منهارټ (Herald Mannhardt) په یوه ویډیو کې چې د خوړو نړیوال پروګرام د بریتانیا څانګې پرون خپره کړې، ویلي راستانه شوي افغانان زیات لاسنیوي ته اړتیا لري. نوموړی زیاتوي: "زه دلته په یوه سرحدي سیمه کې یم چې هره ورځ ترې سلګونه افغان کورنۍ افغانستان ته اوړي. دوی جبراً ایستل شوي. ګڼ یې له کلونو په پاکستان کې اوسېدلي او په افغانستان کې د استوګنې کوم ځای هم نه لري. دوی ټول وږي او له نامعلوم برخلیک سره مخامخ دي. د خوړو نړیوال پروګرام چې په ساحه کې دی له دوی سره د خوړو مرسته کوي، چې یوه میاشت یې ګوزاره ورباندې وشي، خو اټکل کېږي، چې په راروانو اوونیو کې په لسګونو زره نورې کورنۍ هم راواوړي. سخت ژمی هم راروان دی." د طالبانو چارواکي وايي د نوامبر له لومړیو د تورخم او سپین بولدک له لارې شا و خوا درې لکه افغانان افغانستان ته ستانه کړای شوي دي.
د طالبانو چارواکو ویلي په سپین بولدک او تورخم کې راستانه کړای شویو ته جوړ شوي، لنډمهاله کمپونه په اساسي ډول رغوي. ځینو افغانانو شکایت کړی، چې د قانوني اسنادو له درلودلو سره- سره د پاکستاني پولیسو له خوا نیول شوي او په جبر افغانستان ته ستانه کړای شوي دي. له پاکستانه په داسې حال کې افغان کډوال اخراجېږي، چې د ملګرو ملتونو بېلابېلو ادارو ویلي په افغانستان کې دا مهال ۱۵ ملیونه وګړي په دې نه پوهېږي چې د بل وخت خواړه له کومه کړي.
|
12.11.2023 بی بی سی 
سازمان عفو بیناللمل بنا به گزارش انجمن بینالمللی خبرنگاران پاکستان-افغان میگوید حدود ۲۰۰ خبرنگار پناهنده افغان در پاکستان در معرض خطر قرار دارند، در صورتی که به افغانستان برگردانده شوند. عفو بینالملل از پاکستان خواسته که «فورا» روند بازداشت، اخراج و آزار و اذیت گسترده پناهجویان افغان را متوقف کند. اسد (نام تغییر داده شده) یک روزنامهنگار افغان که از زمان تسلط طالبان در سال ۲۰۲۱ در پاکستان مخفی شده است، به عفو بینالملل گفته است: «اگرچه من با ویزای معتبر وارد پاکستان شدم و برای تمدید درخواست دادهام، اگر به دروازه خانهام بیایند، چیزی برای نشان دادن ندارم. دو هفته است که بچههایم را به مدرسه نمیفرستم…» عفو بینالملل نوشته است که اسد و خانواده اش در سال ۲۰۲۱ زمانی که دوستان و همکارانش پس از به قدرت رسیدن طالبان به قتل رسیدند، از افغانستان گریختند. او گفته است: «من در چندین فهرست طالبان هستم و مطمئنم که اگر برگردم کشته خواهم شد.» بسیاری از زنان در شهرکهای با اکثریت شهروندان افغانستان در اضطراب شدید و دائمی زندگی میکنند. منیژه کاکر، وکیل حقوق بشر، که وکالت پروندههای پناهندگان بازداشتی افغان در کراچی را بر عهده دارد، گفته است: «بسیاری از زنان کاملاً پوشیده (با چادر) میخوابند، چراکه نگران یورش شبانه پلیس مرد هستند.»
زنان پاکستانی که با پناهندگان افغان ازدواج کردهاند، نیز به دلیل نداشتن مدارک مناسب با خطر شدید اخراج روبرو هستند. به دلیل موانع فرهنگی و اقتصادی در پاکستان، زنان اغلب به کارتهای شناسایی ملی کامپیوتری (سیانایسی) دسترسی ندارند. لیویا ساکاردی، معاون مدیر منطقهای سازمان عفو بینالملل در جنوب آسیا، میگوید «از هزاران پناهجوی افغان بهعنوان مهرههای سیاسی در بازگرداندن به افغانستان تحت حاکمیت طالبان، استفاده شده، جایی که زندگی و جان آنها، در میانه سرکوب شدید حقوق بشر و یک فاجعه مداوم انسانی، در معرض خطر قرار دارد.»
او تاکید کرده است که پاکستان باید پایبندی خود به تعهدات حقوق بینالمللی، از جمله عدم اخراجهای اجباری دستهجمعی را در نظر بگیرد.
خانم ساکاردی میگوید اگر حکومت پاکستان این روند را متوقف نکند، هزاران نفر، بهویژه زنان و دختران از «امنیت، آموزش و معیشت» محروم میشوند.
عفو بین الملل میگوید در مورد تصمیم حکومت مبنی بر اخراج اجباری مهاجران بدون مدرک اقامتی، نگرانی در مورد «شفافیت کامل، روند قانونی و پاسخگویی در مورد بازداشتها و اخراجها» وجود دارد.
|
12.11.2023 بی بی سی
 له پاکستانه تازه رپوټونه وايي، له دغه هېواد تر دې مهال (د نومبر ۱۱مه) شاوخوا ۲۸۵ زره افغان کډوال افغانستان ته ستانه شوي دي.
په دغو کډوالو کې شاوخوا ۲۰۰ زره یوازې د تورخم له لارې پر ډیورنډ کرښه افغانستان ته اوښتي، پاتې نور د سپین بولدک، انګور اډې او ځینو نورو لارو افغانستان ته تللي دي.
د پاکستان حکومت پرېکړې کړې وه چې په دغه هېواد کې "بې اسنادو" یو اعشاریه ۷ میلیونه افغان کډوال دې د نوومبر تر لومړۍ نېټې ووځي.
پاکستاني چارواکو دا خبر داری هم ورکړی و چې که څوک په دغه موده کې په خپله خوښه ونه وځي، په زور به له دغه هېواد ایستل کېږي.
د خیبر پښتونخوا د قبایلي او کورنیو چارو په یوه تازه خپاره شوي جدول کې لیدل کېږي، چې څه نا څه ۱۵۰۰ افغان کډوال د پولیسو له نیولو وروسته ديپورټ شوي چې لویه برخه یې پښتونخوا کې نیول شوي وو.
په دې شمېرو هغه کسان نه دي شامل چې د سپین بولدک له لارې ډیپورټ شوي دي.
بلاول بوټو: د کډوالو ایستلو پرېکړه مناسبه نه ده
هممهاله، د پاکستان د بهرنيو چارو پخواني وزير او د پاکستان پيپلز ګوند مشر بلاول بوټو زرداري د خپل هېواد د چارسمبالي حکومت له خوا د افغان کډوالو د ایستلو پر پرېکړې سختې نیوکې کړي.
ښاغلي زرداري په کراچۍ کې یوې خبره ناستې ته وویل، له افغان کډوالو سره شوی چلند "نامناسب دی."
نوموړی زیاتوي "چارسمبالی حکومت چې کوم ګامونه د کډوالو پرضد اخلي، هغه دې د پاکستاني طالبانو تحریک پر ضد واخلي."
درې ورځې وړاندې، په پاکستان کې د چارسمبالي حکومت لومړي وزیر تور پورې کړی چې ګواکې پر افغانستان د طالبانو له بیا واکمنېدو سره پاکستان کې په ترهګریزو پېښو کې ۶۰ سلنه زیاتوالی راغلی دی.
انوارالحق کاکړ ادعا کړې چې 'تحریک طالبان پاکستان' د دغه تاوتریخوالي مسوله ډله ده چې "د افغانستان خاورې په کارولو سره پاکستان کې بریدونه کوي."
دغه ډول ادعاوې تر ده مخکې ځينو پاکستاني پوځي او استخباراتي مشرانو هم کړې خو په افغانستان کې د طالبانو حکومت په وار وار سره رد او بې بنسټه بللې ده.
په افغانستان کې د طالبانو حکومت بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي له بي بي سي سره په مرکه کې ویلي و، نه پوهېږي چې پاکستان ولې د افغان کډوالو د ایستلو پرېکړه کړې. ښاغلي زرداري هم خبریالانو ته ویلي چې د کډوالو د ایستلو په اړه د پاکستان د چارسمبالي حکومت تګلاره روښانه نه ده. د ملګرو ملتونو او بښنې نړیوال سازمان په ګډون ګڼو خیریه ټولنو د پاکستان له اوسني حکومته بیا بیا غوښتنه کړې چې د کډوالو د ایستلو په اړه پر خپله پرېکړه له سره غور وکړي، خو تر دې مهاله داسې نه ښکاري چې د پاکستان په دریځ کې بدلون راغلی وي. ځینو ستنېدونکو افغان کډوالو بي بي سي پښتو سره خبرو کې ویلي، چې لویه اندېښنه یې د کورونو او روزګار نشتوالی دی.
|
11.11.2023 Afghanistan International |
11.11.2023 صدای آلمان 
د ایران دولتي خبري اژانس ایرنا خبر ورکړی دی، چي د طالبانو د رئيس الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر د یو پلاوي په مشرۍ د پنجشنبې په ماښام له دغه هیواد سره د اقتصادي همکارۍ پنځه هوکړه لیکونه لاسلیک کړل.
دغه هوکړه لیکونه د اقتصادي همکاریو د ګډ کمېسیون د غونډي په ترڅ کي لاسلیک سول.
په دې هوکړه لیکونو کي د نړيوال ټرانسپورټ د تګ راتګ لار، ملکي هوايي چلند، د کانونو را ایستل او د خپلواکو سیمو په اړه همکاري شامله ده. دغه سندونه د طالبانو د رئیس الوزرا د سیاسي مرستیالملا برادر او د طالبانو د سوداګرۍ او صنعت سرپرست وزیر نورالدین عزیز سره د ایران د کرهڼي وزیر محمد علي نیکبخت او د افغانستان له پاره د ایران د ولسمشرځانګړي استازي حسن کاظمی قمي له خوا لاسلیک او تبادله سول. ددغه خبري اژانس د خبر له مخي، د افغانستان له پاره د ایراني ولسمشر ځانګړي استازي او په افغانستان کي د ایران د سفارت سرپرست د یادي ناستي پر مهال وویل: «د افغانستان د خلکو له شل کلني مبارزې وروسته ننافغانستانیو خپلواک هیواد دی، خو ددغه هیواد خلکو ته لا په بېلا بیلو برخو کي ستونزي پرتې دي.»
نوموړی ټینګار کوي، چي د هیواد سیاست يې د افغانانو سره پر مرستو او همکاریو ولاړ دی: «موږ دواړه ګاونډي او مسلمان هیوادونه یوو، دې خبري ته په پاملرني سره، چي د افغانستان اغیزې پر ایراني چاپيریال باندي هم تاثیر لري، دا طبعي خبره ده، چي اقتصادي مرستي او همکارۍ له افغانستان سره د امنیت او ثبات ترڅنګ د ډېرو ستونزو په لږولو کي مرسته کوي.»
ایرنا لیکي، برادرله طالبانو سره د امریکا د چلند په اړه د یوې پوښتني په ځواب کي وویل: «امريکا د افغانستان په چارو کي لاسوهنه نه سي کولای، یوازي په اقتصادی برخه کي مرستي اوهمکاري کولای سي، په دې اړه زموږ دریځ دادی، چي امریکایان په دې لټه کي دي، چي د افغانستان د اقتصادي پرمختګ مخه ډب کړي او همدارنګه ځیني مهال د افغانستان په سیاسي چارو کی لاسوهنه کوي.»
د طالبانو د سوداګرۍ او صنعت وزارت سرپرست نورالدین عزیزي د یادي غونډي په ترڅ کي ویلي دي، چيایراني چارواکو پر یو شمېر داسي موضوعګانو له طالبانو سره موافقه کړې، چي د طالبانو د ورغلي پلاوي له توقع څخه لوړ ول.
د کانونو پر مسلکي را ایستنه هوکړه
په داسي حال کي، چي طالبان پر افغانستان له بیا واکمنۍ څخه وروسته د کانونو پر را ایستلو او پانګونه باندي تمرکز کوي، نو ځکه د دې هوکړه لیکونو یو سند دا ؤ، چي په مسلکي او د انجنیرۍ په معیارونو برابره کان کېندنه وسي.
ایرنا خبري اژانس زیاتوي، د اصفهان د اوسپني ویلو کولو فابریکې مشر ویلي دي، د طالبانو پلاوي له یادي کارخانې څخه تر لیدولو وروسته د کانونو په مسلکي راایستلو کي له دغه شرکت سره هم یو تړون لاسلیک کړی دی.
د اصفهان د اوسپني د ویلي کولو د فابریکې مشر مهدي کوهي د دغو مراسمو په ترڅ کي زیاته کړې: «دغه هیواد ډېر غني کانونه، په ځانګړي ډول له ایران سره نژدې ولایتونو کې او همدا راز زموږ د هېواد سنګان کان ته څېرمه نو ځکه مو له دوی سره تړون لاسلیک کړ، چي د خپل دغه ختیځ ګاونډي سره د اوسپني د کانونو په راایستلو کي همکار واوسو.»
ملا عبدالغني برادر، چي د یوه پلاوي په مشرۍ د شنبې په ورځ ایران ته تللی و، نن جمعه بیرته افغانستان ته راستون سو.
دغه پلاوي له ایراني لوړ پوړو چارواکو سره د دوه اړخیزو اقتصادي همکاریو د زیاتوالي، د چابهار بندر څخه د تېرېدو، ټرانزیټ، د اوسپيني پټلۍ او د سیمي د نښلولو په اړه خبري اتري کړي دي.
|
11.11.2023 رادیو آزادی 
سازمان عفو بین الملل بار دیگر در مورد اخراج افغان ها از پاکستان ابراز نگرانی کرده و می گوید که این افغان ها ممکن است در افغانستانِ زیر حاکمیت طالبان در میان سرکوب شدید حقوق بشر و فاجعۀ انسانی با خطر رو به رو شوند. لیویا ساکاردی Livia Saccardi معاون مدیر منطقه ای عفو بین الملل در امور کمپاین ها برای جنوب آسیا در بیانیه ای که به روز جمعه منتشر شد گفت که هیچ کس نباید در معرض اخراج اجباری دسته جمعی قرار گیرد و به گفتۀ او پاکستان تعهدات حقوقی بین المللی خود از جمله اصل عدم بازگشت اجباری پناهجویان را به یاد داشته باشد. این مقام عفو بین الملل افزود که اگر حکومت پاکستان فوراً اخراج مهاجرین افغان را متوقف نکند، هزاران افغانِ در معرض خطر به ویژه زنان و دختران را از مصئونیت ، معیشت و دسترسی به آموزش محروم خواهند کرد. در اعلامیه آمده که این نهاد در مورد عدم شفافیت کامل، روند قانونی و پاسخگویی در بارۀ بازداشت ها و اخراج افغان ها نگران است.
در اعلامیه به نقل از مریم یک فعال افغان در اسلام آباد گفته شده است که چندین پناهجوی افغان در دوم ماه نوامبر توسط یک ادارۀ پولیس دستگیر شدند و آنهاییکه فاقد اسناد بودند برای اخراج فرستاده شدند. اما به گفتۀ او ، به خانواده های این افغان ها هیچ اطلاعی در این باره که آنها به کجا برده شدند و چی وقت اخراج می شوند ارائه نشد. در اعلامیۀ عفو بین الملل آمده که در یک مورد دیگر یک پسر هفده سالۀ افغان در سوم ماه نوامبر در شهر کراچی در حالی بازداشت شد که این پسر متولد پاکستان کارت کمیشنری ملل متحد در امور پناهجویان را داشت. بر اساس اعلامیه ، این پسر یک روز بعد از دستگیری اخراج شد. پیش از این برخی از افغان ها در پاکستان گفته بودند ، برای اینکه پولیس آنها را پیدا و اخراج نکند ، مخفیانه زندگی می کنند. در این حال نگرانی های فزاینده در بارۀ وضعیت افغان های برگشتانده شده به افغانستان وجود دارد. موسسۀ تحقیقاتی گالوپ در گزارشی به روز جمعه گفت که این افغان ها با وضعیت اقتصادی نامعلوم رو به رو اند. در گزارش این موسسه آمده که بازگشت حدود یک اعشاریه هفت میلیون پناهجوی افغان از پاکستان ، احتمالاً بر اقتصاد فروپاشیدۀ افغانستان فشار بیشتری وارد می کند و تعداد افرادی را که در این کشور قادر به تهیۀ غذا و سرپناه نیستند افزایش می دهد.
از سوی دیگر ننسی دنت Nancy Dent معاون بخش ارتباطات آسیا در کمیتۀ بین المللی نجات به خبرگزاری رویترز در بارۀ وضعیت افغان های اخراج شده در گذرگاه تورخم چنین گفت: «نیازهای بشری در گذرگاه تورخم بسیار زیاد است. از آغاز اکتوبر تا کنون شاهد ورود دوصد هزار نفر بوده ایم و بسیاری آنهاییکه از پاکستان میآیند هیچ چیزی به جز لباس ندارند. تعداد زیادی آنها چندین دهه در افغانستان زندگی نکرده اند و بدون هیچ حمایتی وارد این کشور میشوند ، پول ندارند و مجبور اند که در گذرگاه تورخم در خیمه ها یا در فضای باز بخوابند.» با وصف درخواست های کشورها و سازمان های حقوق بشری برای اخراج نکردن پناهجویان افغان ، اسلام آباد روند اخراج افغان های بی اسناد را در اول ماه نوامبر یعنی یازده روز پیش آغاز کرد. پاکستان بدون ارائۀ اسناد ، افغان ها را به دست داشتن در نا امنی ها در آن کشور متهم کرده ، اتهامی که شهروندان افغانستان و حکومت طالبان آن را رد کرده اند. اتحادیۀ اروپا در مورد اخراج پناهجویان افغان از پاکستان بار دیگر به روز پنجشنبه ابراز نگرانی کرد و گفت که این اقدام مغایر تعهدات بین المللی پاکستان است.
|
11.11.2023 دامریکا غږ د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ له پاکستان څخه د هغو افغان کډوالو د خوندیتوب غوښتنه کړې چې افغانستان ته د ستنیدو په صورت کې کیدای شي ژوند یې د ګواښونو سره مخ شي.
د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ د خوندیوب د چارو مرستیالې جیلیان ټریګز د پنجشنبې په ورځ نومبر نهم (لړم ۱۸) د ایکس په ټولنیزه شبکه په خپله پاڼه د پاکستان څخه غوښتي چې له دغه هیواد څخه دې د افغانانو د جبري شړلو بهیر لغوه کړي.
میرمن ټریګز ویلي: "مونږ لاهم د پاکستان څخه د هغو افغانانو په اړه چې د خپل ژوند د خوندیتوب لپاره دغه هیواد ته یې پناه وړې او له دغه هیواد څخه د جبري ستنولو په صورت کې کیدای شي ژوند یې د ګواښ سره مخ شي د هغوی وضعیت ته د کتنې پرته له پاکستان څخه د افغانانو د خوندیتوب غوښتنه کوو."د ملګرو ملتونو ددغې چارواکې د غوښتنې دمخه د کډوالو د عالي کمیشنرۍ د مشر فلیپو ګراندې په ګډون د نړیوالې ټولنې یو زیات شمیر مشرانو او چارواکو هم له پاکستان څخه ورته غوښتني کړي دي.
فلیپو ګراندې د نومبر شپږم (لړم ۱۵) د ایکس په ټولنیزه شبکه کې افغانستان کې روان بشري بحران ته په کتنې ویلي وو چې راروان ژمی به دا بحران لا پسې پراخه کړي.
ښاغلي ګراندې ویلي: "له پاکستان څخه په جبري ډول په ډیر زیات شمیر د افغانانو شړل هغوی د کړاونو او ګواښونو سره مخ کوي. راروان ژمی د رارسیدو په ګډون افغانستان له وړاندې په بشري بحران کې ګیر شوی دی. زه پر پاکستان باندې غږ کوم چې زیانمنو افغانانو ته دې د خوندیتوب په برابرولو د خپل اوږده کوربتوب رسم ته دوام ورکړي."
د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې د زیامنوونکو کډوالو د ساتنې په برخه کې په خپلو ژمنو باندې ټینګ ولاړ دی.
د پاکستان حکومت ویلي چې د خپلو کورنیو قوانینو له مخې به چې د نړیوالو معیارونو سره هم سم دي په دغه هیواد کې ۱.۷ میلیونه قانوني اسناد نلرونکي کډوال چې ۱.۴ میلیونه یې افغانان دي، وباسي.
د پاکستان حکومت د قانوني اسنادو نلرونکو کډوالو ته د نومبر تر لومړۍ ورځې پورې پخپله خوښه له دغه هیواد څخه خپلو هیوادونو ته د ستنیدلو لپاره د ټاکلې مهلت د پوره کیدو وروسته ددغه هیواد د پایتخت اسلام اباد په ګډون په اکثرو ښارونو کې د قانوني اسنادو نلرونکو افغان کډوالو د نیولو بهیر چټک کړی دی.
د طالبانو د حکومت د کډوالو او ستنیدونکو د چارو وزارت د معلوماتو له مخې د سپټمبر د میاشتې له نیمايي څخه راوروسته له ۳۰۰ زرو څخه زیات افغان کډوال خپل وطن ته ستانه شوي دي.
د ملګرو ملتونو بشري مرستو د همغږۍ دفتر "اوچا" په یو راپور کې ویلي چې د نومبر د میاشتې راهیسې هره ورځ د ۲۰ او ۲۱ زرو ترمنځ افغان کډوال د پاکستان څخه د چمن – سپین بولدک او تورخم له لارو خپل وطن ته ستنیږي، چې تر ۶۰ فیصده یې ماشومان دي.
ملګرو ملتونو د نومبر اوم ( لړم ۱۶) په یو راپور کې ویلي چې له پاکستان څخه افغانستان ته ستانه شوي په زرګونو افغان کډوال د سرپناه، خوړو او د څښلو د اوبو دستونزو سره مخ دي.
پاکستان ویلي دي چې په دې هیواد کې د بریدونو د چټک زیاتوالي وروسته چې حکومت یې پړه پر هغو اورپکو اچوي چې له افغانستان څخه فعالیت کوي، د دې هېواد د "سوکالۍ او امنیت" د ساتلو لپاره د غیرقانوني کډوالو ایستل پیل کړي دي.
خو د طالبانو حکومت د اسلام اباد دا ادعا چې پاکستاني اورپکي په افغانستان کې پناه ځایونه لري، په وار وار رد کړې ده.
د ۲۰۲۱ کال د اګست په میاشت کې په افغانستان کې واک ته د طالبانو د بیا رسیدلو وروسته ددغه هیواد څخه په سلګونو زره افغانان وتلي او د ایران او پاکستان په ګډون یې د سیمې هیوادونو ته کډه کړې ده.
پاکستاني چارواکي وايي چې په دغو تیرو دوو کلنو کې له ۶۰۰ زرو څخه زیات افغانان دغه هیواد ته کډه شوي دي.
د ملګرو ملتونو د معلوماتو له مخې اوس مهال په پاکستان کې ۳.۵ میلیونه افغان کډوال اوسیږي چې یوازې ۱.۴ میلیونه یې د اوسیدانې قانوني اسناد لري.
|
11.11.2023 هشت صبح 
۸صبح، بامیان: به ادامه افزایش قتلهای مرموز در شماری از ولایتهای کشور بهویژه بامیان، سیدصوفی گردیزی، یکی از مقامات بلندپایه دوره اول طالبان از ضعف این گروه برای بررسی و کاهش این رویدادها در بامیان انتقاد کرده است.
گردیزی روز پنجشنبه، ۱۸ عقرب، در مراسم تشییع جنازه حیاتالله خندان، یک بزرگ قومی بانفوذ بامیان به والی طالبان برای این ولایت گفته که در ۱۴ سال جمهوریت در بامیان ۱۴ رویداد قتل اتفاق نیفتاده بود، اما در دو سال [تسلط طالبان] بیش از ۱۴ رویداد ثبت شده است.
او با انتقاد از ضعف طالبان برای تامین امنیت بامیان افزوده است که عاملان هیچ یکی از این رویدادها که در آن ۲۴ تن بهگونه مرموز طی دو سال گذشته به قتل رسیده، شناسایی نشدهاند.
در نوار تصویری از سخنان این مقام طالبان که به دسترس روزنامه ۸صبح قرار گرفته است، وی میگوید: «در ۱۴ سال جمهوریت، از ولایت بامیان ۱۴ قتل مرموز نداشتیم، اما حالا در دو سال امارت، بیش از ۱۴ قتل مرموز داریم که قاتل هیچ کدامشان معلوم نیست. والی صاحب، قاتلان را از زمین پیدا میکنید یا از آسمان باید به پنجه قانون بسپارید.»
او همچنان با انتقاد تند از والی طالبان از وی میخواهد که عاملان قتل ۲۴ تن در بامیان را پیدا کند.
حیاتالله خندان، یکی از جوانان ولایت بامیان و رییس یک شرکت سرکسازی در این ولایت بود، او که سه ماه پیش در خانهاش در نتیجه یک سو قصد، مورد اصابت پنج گلوله قرار گرفت به ایران منتقل شد، اما بهدلیل عمق زخمهایش سرانجام روز شنبه، ۱۳ عقرب، جان باخت.
خندان از جمله افراد نزدیک عبدالله سرحدی، والی طالبان برای بامیان بود و در گزینش افراد مورد نظر این گروه تا ریاست ادارات نقش داشت.
داکتر نعیم احمدی، برادرزاده خندان در این مراسم از طالبان خواست تا قاتل کاکایش را شناسایی کنند.
در همین حال، افزایش رویدادهای امنیتی در بامیان، باشندهگان این ولایت را نگران کرده است.
یک باشنده بامیان که نخواست از وی نام برده شود، به روزنامه ۸صبح گفت: «ما طی دو سال گذشته شاهد جنایات زیاد از قبیل ترورهای هدفمند، سربریدن زنان و انداختن آنان در کنار سرک و جویچهها و شاهد چندین قضیه بسیار هولناک دیگر بودهایم، اما هیچ یکی از خانوادهها جرات شکایت و رسانهای کردن این موضوعات را ندارند.»
این در حالی است که دو روز پیش افراد مسلح ناشناس دو تن را در ولسوالی لعلوسرجنگل غور که هممرز با بامیان است، به قتل رساندند.
|
11.11.2023 صدای امریکا 
نتایج یک سروی تازه نشر شده نشان میدهد که رضایت زنان و دختران از آزادی شان در نحوهٔ انتخاب زندگی در داخل افغانستان در سال ۲۰۲۳ به پایینترین سطح خود کاهش یافته و تقریباً همه زنان افغان در رنج به سر میبرند و بیشتر آنان احساس میکنند که با آنان به احترام رفتار نمیشود. نهاد پژوهشی گلوپ (Gallup) در گزارش تازهٔ خود گفته است که تنها ۱۱ درصد زنان افغان که در ماه جولای مصاحبه شده اند، از آزادی که در زندگی خود دارند، راضی هستند. این کاهش بیپیشینهٔ رضایتمندی زنان یک ریکارد جدید نه فقط برای افغانستان، بلکه در بین تمام کشورهای است که نهاد گلوپ در آن نظرسنجی انجام داده است. کاهش شدید رضایتمندی زنان - از پایین ترین سطح قبلی یعنی ۲۹ درصد در سال ۲۰۲۲ به ۱۱ درصد در سال ۲۰۲۳ - احتمالاً نشان دهنده این است که آنها متوجه شده اند که محدودیتهای شدیدی که پس از تسلط طالبان بر آنها اعمال شده، اکنون تغییر ناپذیر است. حکومت طالبان در بیش از دو سال گذشته، محدودیتهای فزاینده را بر زنان و دختران این کشور وضع کرده اند.
آنان آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، تحصیل دختران و زنان در دانشگاهها و موسسات تحصیلات عالی و کار آنان در ادارههای دولتی را به جز از سکتورهای معدود، منع کردند.
علاوه بر این، منع کار زنان در موسسات غیرحکومتی داخلی و خارجی به شمول دفاتر ملل متحد، منع رفتن زنان به حمامهای عمومی، پارکهای تفریحی و ورزشگاهها و بستن آرایشگاههای زنانه بخشی از این محدودیتهای طالبان بر زنان و دختران افغان اند.
با اینحال، مقامهای طالبان مدعی اند که حقوق زنان در افغانستان در چارچوب شریعت تامین است.
یافتههای این نظرسنجی نشان میدهد که باوجودیکه مردان افغان از محدودیتهای اعمال شده بالای زنان رنج نمیبرند، اما هم مردان و هم زنان، به ویژه در حال حاضر، نسبت به گذشته از آزادی خود در انتخاب نحوهٔ زندگی شان ناراضی هستند. با این حال، زنان افغان نسبت به مردان افغان رضایت کمتری دارند.
نهاد پژوهشی گلوپ که مقر آن در واشنگتن دیسی است، گفته است که تقریباً همه زنان و مردان افغان زندگی خود را چنان تضعیف شده ارزیابی میکنند، که براساس رتبهبندی این نهاد، در ردهٔ "رنج" قرار میگیرد.
براساس این گزارش، ۹۶ درصد زنان و ۹۳ درصد مردان در سال ۲۰۲۳ زندگی خود را چنان ارزیابی میکنند که پایینترین سطح یعنی"رنج" تلقی میشود.
رنج ۹۰ در صدی برای همه افغانها در اواخر سال ۲۰۲۱ آغاز و تاکنون ادامه دارد. این آمار بلندترین سطح رنج را در بین تمام کشورهای نشان میدهد که نهاد گلوپ از سال ۲۰۰۵ بدینسو سروی کرده است.
سروی تازهٔ گلوپ همچنان نشان میدهد که تنها ۱۷ در صد زنان و ۳۶ در صد مردان میگویند که در افغانستان با زنان با احترام و وقار رفتار میشود، اما اکثریت قوی معتقدند که چنین نیست.
پیش از تسلط مجدد طالبان در سال ۲۰۲۱، اکثر مردان افغان احساس میکردند که با زنان با احترام رفتار میشود، اما پس از مسلط شدن طالبان در افغانستان، اکثریت مردان و زنان موافق اند که با زنان در کشورشان با احترام و وقار رفتار نمیشود.
|
10.11.2023 صدای امریکا 
روزا اوتنبایووا، نماینده خاص منشی عمومی سازمان ملل متحد در امور افغانستان و رییس هیات معاونت ملل متحد برای افغانستان (یوناما) بار دیگر از محدودیتهای طالبان بر آموزش زنان و دختران ابراز نگرانی کرده و آن را بخشی از حکومتداری طالبان عنوان کرده است. اوتنبایووا روز چهارشنبه هشتم نومبر (۱۷ عقرب) در کنفرانس بینالمللی سازمان همکاریهای اسلامی زیر عنوان زنان در جامعهٔ اسلامی که در شهر جدهٔ عربستان سعودی برگزار شده بود، محدودیتهای وضع شده بر حق آموزش و کار زنان افغان را عامل عدم دسترسی زنان در عرصههای اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی عنوان کرد. رییس یوناما در سخنرانی خود در این کنفرانس گفت که با آن زنان افغان که دیدار کرده است، بیش از ۴۶ درصد آنان مخالف به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان شده و ۵۰ درصد دیگر آنان گفته اند که به رسمیت شناخته شدن حکومت طالبان از سوی جامعهٔ بینالمللی باید منوط به احترام گذاشتن به حقوق زنان در افغانستان باشد. یوناما در پیامی در شبکهٔ اجتماعی ایکس گفته است که حضور اوتنبایووا در کنفرانس جده، فرصت مهمی است تا رسیدگی به خواستهای زنان و دختران افغان در اجندای بینالمللی شامل ساخته شود. یوناما نگاشته است: "پیام سازمان همکاریهای اسلامی و کشورهای عضو آن و صدای جهان اسلام در مورد افغانستان باید شنیده شود: زنان بخش حتمی هر سفر ملی در راستای تحوول، انکشاف و رشد اند." در این کنفرانس، سیما بحوث، رییس اجرایی بخش زنان سازمان ملل متحد و شماری از نمایندگان زنان نیز شرکت داشتند. در بیش از دو سال گذشته که طالبان بار دیگر به قدرت رسیده اند، برعلاوۀ منع آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، محدودیتهای فزایندهای را بر زنان و دختران در افغانستان اعمال کرده اند. منع تحصیل زنان و دختران در دانشگاهها و موسسات تحصیلات عالی، منع کار در ادارات دولتی به جز چند سکتور معدود، منع کار در موسسات غیرحکومتی داخلی و خارجی به شمول دفاتر ملل متحد، منع رفتن به حمام، پارکهای تفریحی و ورزشگاهها و بستن آرایشگاهها بخشی از این محدودیتهای طالبان بر زنان و دختران افغان اند. با این حال، شیر محمد عباس ستانکزی، معین سیاسی وزارت خارجۀ حکومت طالبان دو روز پیش در نشستی در کابل گفت که هر مرد و زن افغان حق دارند در سیاست، اقتصاد، امنیت و تعلیم و تربیه افغانستان سهم فعال بگیرند. استانکزی گفت: "امارت اسلامی (حکومت طالبان) به این متعهد است که دروازه ترقی و علم به روی تمام خواهران و برادران ما باز شود، البته در این مورد بعضی مشکلاتی وجود دارد، نمیخواهم به جزییات آن بپردازم." معین وزارت خارجهٔ طالبان گفت که آموزش حق طبیعی و شرعی هر فرد است، چه زن باشد و چه مرد، هیچکسی نمیتواند جلو آن را بگیرد، چون به گفتۀ او، هیچ کشوری بدون علم و ترقی پیشرفت نخواهد کرد.
|
10.11.2023 صدای آلمان 
شمار زیادی از وسایط نقلیه در افغانستان با نوشتههایی تزئین شده اند که هم بیانگر احساسات اند و هم مایههای طنز در خود دارند. چرا مردم وسایط نقلیه خود را با چنین جملات و عبارتها مزین میکنند؟ کابل، پایتخت مزدحم و مملو از هیاهوی جمعیت، شهری با واسطههای نقلیه رنگارنگ نیز است. تکسیها، مینیبسها، بسها و ریکشاها با رنگهای متفاوت شهر کابل و خیابانهای آن را بدرقه میکنند. اما جالبترین صحنه این ماجرا پیامهای ناگفته در دلِ شیشههای این واسطههاست. پیامهایی که گاهی لبخند میآفرینند و از عشق حکایت دارند و گاهی اندوه و ناامیدی را تبارز میدهند. هرچند برخی جملات کلیشهای در روی این موترها نقش بسته اند، اما برخی رانندهها دغدغههای ذهنیشان را که هنوز به زبان نیاوردهاند، روی شیشههای موتر طرح نموده و توجه هر خواننده را به خود جلب میکنند. منطقه ارزان قیمت در شرق کابل بیشتر گواه این واسطههاست. جمعهگل ۴۰ ساله، با ظاهر شاد ولی قلب شکسته و پر از درد یکی از این رانندگان است. او راننده بس شهری در مسیر سینما پامیر تا ارزان قیمت است که از بام تا شام از مسافرینش مهمانداری میکند. روی شیشه واسطهاش حرف دلش را به زبان پشتو نگاشته است: «هیله ده عشقی ماته ونخوری، ما خوړلی تریخ وه»، یعنی «امید که شکست عشقی نخورید، من که خوردم تلخ بود.» این گونه، بخش زیادی از کوتاهنویسیهای روی شیشههای موترها در کابل و دیگر شهرهای افغانستان را جملات عاشقانه تشکیل میدهد. هرچند برخی از این نوشتهها کلیشهای و تکراری اند، اما در مواردی بازگوکننده حرفهای نگفته صاحب این موترهاست. جمعهگل خودش را قربانی یک ماجرای عاشقانه میداند که یک دهه به درازا کشید؛ ولی عاقبت به معشوقهاش نرسید. او میگوید: «عاشق یک دختر در منطقه مان بودم. او هم من را دوست داشت. هشت سال عاشقی کردیم. دو سال خواستگاری روان کردم، پدرش قبول نکرد. دختر دوبار قصد جانش کرد؛ ولی به داکتر بردنش و دوباره خوب شد. اما باز هم فامیلش به کسی دیگر داد و حالا به پشاور کوچ کرده اند.» پس از یک شکست تلخ او تصمیم گرفت تا نتیجه اخلاقی آن را روی شیشه موترش حک کند. این نوشتهها روی وسایط تنها به جملات عاشقانه خلاصه نمیشود؛ بلکه دغدغههای دیگری هم در لابلای افکار مردم راه میروند، از جمله فراخوانی برای همدلی. برخی مردم آسیبدیده از نفاق و نفرتپراکنی از هر راه ممکن میخواهند پیام انسانیت و همپذیری بدهند.
نصیر رحیمی، دانشآموخته رشته زبان و ادبیات دانشگاه بدخشان که حالا راننده تکسی در ایستگاه سرایشمالی کابل است. او مسافراناش را تا فروشگاه و دهافغانان با این شعر روی موترش همراهی میکند: «بنی آدم اعضای یکدیگر اند- که در آفرینش زِ یک گوهر اند.»
او در مورد این شعر معروف سعدی که در شیشه عقبی تکسیاش نگاشته شده، میگوید: «ما زیاد رنج کشیدیم. چقدر برادر، برادر خود را بکشد. جای یک چیز همیشه در وطن ما و شما خالیاست، آن هم پیام دادن به اتحاد و همدلی است.»
او اضافه میکند: «باید هر کدام ما و شما این کار را بکنیم. اگر کراچیوان هستیم، موتروان هستیم، دستفروش هستیم یا سیاستمدار هستیم، باید همگی دست بدست هم بدهیم. من با این شعار در موترم خواستم تا به همه اقوام پیام بدهم که ما و شما انسان و مسلمان هستیم.»
برخی شهروندان هم از خواندن اینچنین نوشتهها بدشان نمیآید و از جذابیت این نوشتهها حکایت میکنند.
بهروز که دانشجوی دانشگاه کابل است و همهروزه از کارتهنو تا دانشگاه کابل را با بسهای شهری میپیماید، شعارهای روی شیشههای وسایط را طنزگونه، ولی در عین حال آموزنده میداند.
به گفته بهروز، این یادداشتها در کنار این که سرگرمکننده اند، میتوانند تاثیر اجتماعی نیز داشته باشند. او میافزاید: «شاید برای دیگران یک چیز مسخره باشد؛ اما برای من واقعاَ تاثیرگذار است. بسیاری از شعارهایی که روی موترها میبینم، چون جالب تمام میشود به همین خاطر در کتابچه یادداشتم نوت میگیرم و یا عکس میگیرم.»
 تاثیرات بر جامعه
آگاهان صحت روانی نگاه متفاوتی نسبت به این نوشتهها دارند. شرفالدین عظیمی، رواندرمان و استاد دانشگاه کابل، دلایل روانی تکسینوشتها را تمایل به ابراز خشم، نارضایتی، تعبیر هویت فردی، تعریف قدرت، تاثیرگذاری و ابراز علاقه برمیشمارد که بار منفی را بر روان بقیه افراد جامعه تحمیل میکند.
او میگوید: «این نوشتهها بُعد منفی زیاد دارد. اول باید به مردم احترام بگذاریم و تمایلات خود را به زور به خورد مردم ندهیم. با تحمیل علایق خود نباید مردم را اذیت کنیم. دوم به محیط زیست باید احترام کنیم، چرا باید چهره شهر را با این جملات، شعرها و کلمات خشن و ناراحت کننده جلوه بدهیم؟ نارضایتی را که داریم خوب است بنویسیم؛ ولی به مردم و محیط ضرر نرسانیم.»
اما ناهید مهرگان، مشاور روانشناسی در آلمان به این باور است که این نوشتهها روی وسایط نقلیه، "شاه بیت زندگی" مالکان شان میباشد: «چون بیشتر عمرشان درون ریکشا یا موترشان تیر میشود، فضای امن شان است. مثل اتاق شخصی شان، پس حرف دل شان را آنجا مینویسند. به منظور دکور و دیزاین، همانطور که خیلی ها اتاق یا میز کار خود را زیبا می کنند، آنها هم ریکشای شان است می خواهند زیباتر کنند.»
او اضافه میکند: «آدمها خوش دارند خود را معرفی کنند. گوشههای پنهان خود را، ذوق و علاقههای خود را به نمایش بگذارند. اینکار به گونهای اثر هنری شان است.» وی می افزاید: «برخی مردم با این کار احساسات زیبایی شناسی خود را اقناع می کنند. پیام رسانی و تبلیغ چیزی که به آن باور دارند. مثل "در حقیقت مالک هر شی خداست، این امانت چند روزی دست ماست"، هرچند وزن اش غلط است.»
او برخی از نوشته ها را نیز عقیدتی می داند و می گوید: «برخی برای حفاظت از خود، دعا یا آیات قرآن را می نویسند.»
برخی نیز با این نوشتهها میخواهند اعتراض خود به شرایط و وضع موجود را به نمایش بگذارند. مثلا یک راننده تاکسی روی شیشه عقب موترش نوشته: «شد شد، نشد، میرم آلمان.»
بانو مهرگان اگرچه این نوشته را "طنزی بسیار مقبول" عنوان میکند، اما می افزاید: «از طرف دیگر به تنگ آمدن طرف را نشان میدهد. اینکه گزینه دیگری هم دارد و به دست آوردنش سخت نیست. دروازه امید خود را معرفی میکند.»
«پولاد علمدار کارتهنو»، «پس شو که اوگار نشی»، «جانم فدایت مادر»، «وطن عشق تو افتخارم»، «پدرم تاج سرم» و «دیر رسیدن بهتر از نرسیدن است»، از جمله یادداشتهایی اند که در روی تکسیها، بسها و ریکشاهای شهری به چشم میخورند. یادداشتهایی که عشق، آرزو، وطن دوستی و درد در لابلایشان فریاد میکشند.
|
10.11.2023 رادیو آزادی 
در ادامۀ نگرانی ها در خصوص اخراج افغان های بی اسناد از پاکستان و تهدیدات احتمالی در برابر آنها در افغانستان ، یک ادارۀ ملل متحد باری دیگر بر محافظت از این مهاجرین تاکید کرده است. جیلیان تریگز معاون محافظت کمیشنری ملل متحد در امور پناهجویان در شبکۀ ایکس (توییتر سابق) به روز پنجشنبه نوشت که این اداره به درخواست هایش برای محافظت از افغان هایی که برای حفظ جان شان به پاکستان رفته اند ادامه می دهد. او گفته که این افغان ها در صورت اخراج اجباری به افغانستان با خطر رو به رو خواهند شد. روند اخراج افغان های فاقد اسناد از پاکستان در اول ماه نوامبر یعنی ده روز پیش آغاز شد. شماری از این افغان ها برای اینکه اخراج نشوند پنهانی زندگی می کنند.
صالح زاده یکی از آنها است.
او که به دلایل امنیتی خواست اسم مکملش در گزارش گرفته نشود به رویترز گفت که خانواده اش را یک سال پیش در ولایت بدخشان رها کرد و بدون ویزا به پاکستان آمد زیرا وی به عنوان یک آوازخوان نمی توانست دیگر در روستای خود زندگی کند:
«زندگی ام کاملاً در خطر بود و به این دلیل رویا هایم نقش بر آب شد، خانواده ام در افغانستان مانده است ، وظیفه ام را از دست دادم و از افغانستان فرار کردم.»
بسیاری از افغان ها مانند او منتظر اند که از پاکستان به ایالات متحده ، کانادا ، جرمنی و یا کشور های دیگر بروند.
یک زن ۲۳ سالۀ افغان که از افشای نامش خود داری کرده به رویترز گفته است که مخفیانه در پاکستان زندگی می کند تا از خطر اخراج در امان بماند. وی میگوید:
« حالا که دولت پاکستان اخراج افغان ها را آغاز کرده این اوضاع را کاملاً خراب کرده است به حدی که ما در خانه های خود قفل هستیم ، نمی توانیم برق را روشن کنیم و به صدای بلند حرف بزنیم.»
پاکستان قبلاً گفته بود که یک میلیون و هفتصد هزار مهاجر افغانِ بی اسناد در آن کشور زندگی می کنند. اسلام آباد می گوید که پس از به قدرت رسیدن دوبارۀ طالبان در افغانستان در بیش از دو سال اخیر، حملات تروریستی در پاکستان، افزایش یافته است. اسلام آباد ، افغان ها را به دست داشتن در نا امنی ها در پاکستان متهم کرده است. خلیل الرحمن حقانی سرپرست وزارت امور مهاجرین و عودت کنندگان طالبان در هفتۀ جاری گفت که بیش از سه صد هزار افغان از پاکستان بازگشته اند. برخی از افغان های اخراج شده شکایت می کنند که باوجود داشتن اسناد ، مورد آزار و اذیت قرار گرفته و به افغانستان بازگشتانده شده اند.
|
10.11.2023 رادیو آزادی 
د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو لویې کمېشنرۍ له پاکستانه په هغه هېواد کې د بېاسناده افغان کډوالو د خوندیتوب غوښتنه وکړه. له پاکستانه د بې اسناده افغان کډوالو د اخراج د څرنګوالي په اړه د اندېښنو په دوام د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو لویې کمېشنرۍ یو وار بیا د دغو کډوالو پر خوندیتوب ټینګار وکړ. د خوندیتوب په چارو کې د 'یو این ایچ سي آر' مرستیال کمشنرې جیلیان ټریګز پرون په خپله ایکس شبکه کې لیکلي، دوی بیا هم د هغو افغانانو د خوندیتوب لپاره خپل درخواست ته دوام ورکوي. هغې ویلي، دغه کسان د جبري اخراج له کبله په افغانستان کې له قریب القوع خطر سره مخامخېږي. د هغې په لیکنه، د دوی د نه ستنېدو لارښود، بې له دې چې د افغانانو وضعیت ته پام وشي، د دوی د جبري اخراج د ځنډ غوښتنه کوي. د پاکستان په بېلابېلو ښارونو کې نن سبا ګڼ افغانان چې د اخراج له خطر سره مخامخ دي، د پاکستان د امنیتي ځواکونو له خوا د نیول کېدو له ډاره په پټه ګرځي.
صالح زاده چې د امنیتي دلایلو له مخې یې خپل لومړی نوم نه دی اخیستی، رویټرز اژانس ته ویلي، په بدخشان کې یې خپله کورنۍ تر شا پرېښې او کال مخکې له ویزې پرته پاکستان ته تللی، ځکه دی په خپل کلي کور کې نور د یوه سندرغاړي په توګه ژوند نه شي کولی.
هغه وویل: "زما ژوند کاملاً په خطر کې و، ځکه مې احساس کړل چې ټول خوبونه او هرڅه مې په اوبو لاهو شول. کورنۍ او دوستان مې په افغانستان کې پاتې دي. خپله دنده مې له لاسه ورکړه. له افغانستانه وتښتېدم."
د ده په څېر ګڼ افغانان دېته سترګې په لاره دي چې له پاکستان نورو هېوادونو لکه د امریکا متحدو ایالتونو، کاناډا، جرمني یا نورو هغو ته ورسېږي.
یوې ۲۳ کلنې افغان مېرمنې چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شي، رویټرز اژانس ته ویلي، دوی د پولیسو د نیول کېدو او افغانستان ته د شړل کېدو له ډاره نه خوب نه لري او نه هم ارام.
هغې وویل: "د پاکستان دولت چې اوس د کډوالو د اخراج پروسه پیل کړې، اوضاع یې دومره ډېره خرابه کړې چې موږ په خپلو کورونو کې قلف یو. له داخل څخه نه. په داسې شرایطو کې ژوند کوو، چې په کور کې دننه یو خو څراغ نه شو لګولی. دروازه له بهر قلف ده. په لوړ اواز خبرې هم نه شو کولی. د دې لپاره چې ګاونډی راباندې خبر نه شي."
پاکستان مخکې ویلي وو، په دغه هېواد کې د دېره افغان کډوالو شمېر څلورو ملیونو ته رسېږي چې له دې ډلې یو ملیون او ۷لکه یې بې اسناده دي. دغه بې اسناده افغان کډوال داسې وخت اخراجېږي چې په پاکستان کې د ناامنیو پېښې زیاتې شوي او اسلام اباد په وار وار افغان وګړي په کې په لاس لرلو تورن کړي دي. پاکستاني چارواکي وايي، پر افغانستان د طالبانو له بیاټینګولو وروسته په پاکستان کې د ناامنیو پېښې زیاتې شوې دي. د طالبانو د کډوالو او راستنېدونکو چارو سرپرست وزیر خلیل الرحمن حقاني روانه اوونۍ ویلي، تراوسه له پاکستانه تر ۳۰۰ زره زیات افغان کډوال خپل هېواد ته ستانه شوي دي. ځینو افغانانو شکایت کړی چې د قانوني اسنادو له لرلو سره سره د پاکستاني پولیسو له خوا نیول شوي، ځورول شوي، پیسې ځنې اخیستل شوي او بیا افغانستان ته اړول شوي دي.
|
10.11.2023 بی بی سی 
عبدالغنی برادر، معاون نخستوزیر طالبان که در رأس هیأتی در سفری رسمی به ایران رفته است، امروز (پنجشنبه، ۹ نوامبر) با مسئولان ایرانی از بندر چابهار دیدن کرده است. در بیانیه دفتر معاونت نخستوزیر طالبان آمده که آقای برادر از مسئولان ایرانی خواسته تا زمینه «دسترسی افغانستان به بندر چابهار» را تسهیل کند.
بندر چابهار ایران را به هند وصل میکند و برای افغانستان نسبت به بندر عباس و بندر کراچی در پاکستان به مراتب نزدیکتر است.
در بیانیه طالبان آمده است: «معاون اقتصادی ریاست الوزراء از طرف ایرانی خواست تا در حصه دسترسی افغانستان به بندر چابهار تسهیلات را فراهم سازد. تا افغانستان از این طریق بتواند صادرات خود را به بازار های جهانی برساند.»
به نقل از این بیانیه مسئولان در ایران بر کار مشترک تیمهای فنی دو کشور در این زمینه «اطمینان» داده است.
بندر چابهار در استان سيستان و بلوچستان در جنوب شرقى ايران قرار دارد و تنها بندر «اقيانوسى» كشور است كه ايران را از طريق خليج عدن و درياى عرب به اقيانوس هند متصل مى كند.
|
10.11.2023 بی بی سی 
پاچا د کونړ ولایت د اسمارو ولسوالۍ اوسېدونکی دی. وايي مور او پلار یې ډېر کلونه مخکې پاکستان ته کډوال شوي وو. نوموړی په پاکستان کې زېږېدلی دی. اوس له خپلې مېرمنې او څلور ماشومانو سره بېرته افغانستان ته ستون شوی دی. پاچا وايي، "کله چې پاکستاني چارواکو راپسې را واخیسته، موږ د خپلو کورونو توکي په نیمه بیه وپلورل، هر څه مو ژر ژر وپلورل. داسې یو حالت و چې کله هم نه وم ورسره مخ شوی." د پاچا په وینا، کله چې د تورخم په لور روان شو، یوازې شل زره کلدارې (شاوخوا پنځه زره افغان) ور سره وې، په داسې حال کې چې مېرمن یې هم ناروغه ده. وايي د کرښې دېخوا هم حالت چندان ښه نه و، لومړۍ شپه یې په یوه خوړ کې تېره کړه.
"دېخوا د نیولو او ځورولو وېره نه وه، بلکې خپله خاوره ده، خو زرګونه کسانو شپه په خوړ کې د کاڼو پر سر تېره کړه. ډېره سخته وه. خو وروسته جلال اباد ښار ته راغلو او شپږ تنه په یوه وړه کوټه کې اوسېږو. د خوراک وچه ډوډۍ هم نه لرو او مرستو ته سخته اړتیا لرو."
د رپوټونو له مخې، په پاکستان کې په دا وروستیو کې ګڼ افغان کډوال زنداني شوي، ځورول شوي او په تازه راستنېدونکو کډوالو کې یې ځینو ویلي، شتمنۍ هم ترې ګرځول شوې دي.
خو د پاکستان چارسمبالي لومړي وزیر انوارلحق کاکړ ویلي "د پاکستان حکومت او ولس په هر حالت کې افغانانو لاسنیوی کړی او له هغوی سره یې غمشریکې کړې ده."
افغانستان ته یو بل ستون شوی افغان کډوال نصرت الله محبت وايي، وړاندې تر دې یې په افغانستان کې د خبریال په توګه کار کاوه، خو د جمهوریت تر ړنګېدو وروسته د سپین بولدک له لارې پېښور ته کډوال شوی و.
نوموړی وايي، په وروستیو کې مو هلته ژوند ډېر تریخ شوی و، "د بېرته راتګ پر مهال مو په لارې ډېرې سختې ولیدې، افغان مېرمنې وهل ټکول کېدې چې دا حالت به مې هېڅ کله هم له یاده ونه وځي."
د نصرت الله محبت په وینا "په تورخم کې په کډو بار ګڼې لارۍ ولاړې دي، په جلال اباد ښار کې کورونه نه پیدا کېږي، ځکه له کابله هم خلک راغلي دي. ژمی دی سړه هوا ده. دلته که د ۳۰۰۰ کور وي، نو په ۷ یا ۸ زره یې درته وايي، که د ۸۰۰۰ کور وي په لس پنځلس زره یې درته وايي."
په وروستیو کې د کډوالو د راستنولو پر سر د دواړو هېوادونو د چارواکو ناندرۍ هم راپورته شوې دي. تېر ورځ د طالبانو حکومت د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال محمد عباس ستانکزي له پاکستانه د افغان کډوالو شړل له نړیوالو اصولو مخالفه چاره وبلله او د پاکستان امنیتي ادارو ته یې خبرداری ورکړ چې له افغان کډوالو سره له ناوړه چلن لاس واخلي. ښاغلي ستانکزي پاکستاني امنیتي کسان تورن کړل چې له افغان کډوالو ټوله شتمني ګرځوي او په وینا یې، په دې سړه هوا کې یې تش لاس افغانستان ته استوي. خو پاکستانی لوری وايي، "افغان کډوال یې شاوخوا څلور لسیزې "ساتلي دي" او ګواکې له نړیوالې ټولنې یې چې د کډوالو په نوم څه مرسته ترلاسه کړې هغه د ۴۰ کلونو په اوږدو کې د پاکستان لپاره هېڅ هم نه ده. بېرته راستانه شوي افغان کډوال هم له یو ډول بې برخلیکۍ سره مخ دي او زیاتره یې وايي باید هر څه له صفر څخه پیل کړي چې دا به ډېره ورته ګرانه وي.
|
09.11.2023 دویچه ویلی 
په پيښور کې د ابوعلي سينا له تعليمي مرکز څخه فارغ شوي محصلین وایي چې دغي ادارې ځينو فارغ شویو زده کوونکو ته د بېلابېلو انستيتيوتونو په نوم سندونه ورکړي او د وروستیو کلونو ځېنو محصلینو ته یې تر اوسه اسناد هم نه دي ورکړي. دوی زیاتوي، د دغه ادارې مشرې ورته د داخلې اخېستلو په وخت کې ویل، چې یاده اداره د افغانستان د عامې روغتیا له وزارت سره راجستر ده او کولای شئ په ډاډه زړه خپلې زده کړې وکړئ او چې فارغ شئ د دې انستيتیوت په سند د افغانستان په بېلابېلو پوهنتونو کې لوړې زده کړې هم کولای شئ. د دوی په خبره چې د ابوعلي سینا انستيتیوت ادارې ترې د هرې میاشتې د درس په تېرېدو میاشتنی فیس هم اخېسته. د دغه انستيتيوت د پروتیز له څانګې څخه فارغ شوی محصل سید شیرین وایي چې تر دولسم صنف پورې زده کړې یې په صوابۍ کې په یوه افغاني لېسه کې کړي او د همدغه مکتب په شهادت نامه په یاد انستيتيوت کې منل شوی وو، خو اوس د خپل راتلوونکي په اړه اندېښمن دی او وایي چې کړې خواري یې په سیند لاهو وبوله. هغه وویل: «تر دولسم پورې مکتب مې په صوابۍ کې د سعد بن ابي وقاص عالي لېسه کې ووايه. بیا په پېښور کې د ابوعلي سینا په مؤسسه کې مې ځان شامل کړ، د یادې ادارې مشرانو ماته وویل چې موږ د افغانستان له حکومت سره راجستر یوو، د فراغت په وخت کې زموږ رئیسه مستوره ستانکزۍ وفات شوه، بیا د هغې زوم سلیم د دغه ادارې چارې مخته وړلې. کله چې موږ په ۲۰۲۰م کال کې فارغه شو موږ ته یې ویل چې تاسو ته موږ دلته په پاکستان کې د افغانستان د عامې روغتیا وزارت د ایګزیټ ازموینې زمینه برابروو، ځکه تاسې ته ستونزې بیا نورې ډېرېږي، لکه د پاسپورت او ویزې اخېستل او رښتیا چې دا لویه ستونزه وه، د سندونو لپاره یې له چا ۳۰ زره او له چا ۱۵ زره روپۍ واخېستې. له موږ مخکې چې کوم کسان فارغ شوي ول هغوی ته یې دلته سندونه ورکړل. خو زموږ مخکې دورې محصلینو او زما په شمول زموږ د دورې ملګرو ته هېڅ سند تر اوسه نه دی ورکړل شوی. هغه زياته کړه: »بله دا چې موږ خو د ابوعلي سینا په نوم مؤسسه کې په پېښور کې زده کړې کړي باید چې د ابوعلي سینا په نوم د زده کړو سند راکړل شي، ځېنو مخکنیو کسانو ته یې د بېلابېلو انستيتيونو سندونه ورکړي، چې دا خپله زموږ په حق کې سوچه ظلم دی. روپۍ يې هم رانه وېوړې، چې اوس موږ ته مسوولین ځواب هم نه راکوي».
د زده کړو له دغه مرکز څخه زیاتو فارغ محصلینو راته له دغه ستونزو سر ټکوو او وایي، چې دې چارې یې ذهني توازن ګډ وډ کړی او د خپل راتلوونکي سرنوشت په اړه فکر نه شي کولای، چې څه به کېږي او زیاتوي چې په بارـ بار دغه موضوع له مسوولینو سره شرېکوي، خو هغوی ورته کوم مثبت ځواب نه ورکوي.
عبدالمطلب او انعام الله وايي، چې د فراغت یې درې کاله کېږي، خو تر اوسه یې د غږ اورېدو څوک نشته. عبدالمطلب چې له نرسینګ څانګې فارغ دی وایي: «سند زموږ حق دی، له موږ یې د فیسونو پیسې اخېستي، د دېپلوم لپاره یې له ما ۱۵۰۰۰ کلدارې نورې اخېستي، لومړی دې موږ ته سند راکړل شي او د ایګزیکټ ازموینه د هر چا خپل کار دی چې څه وخت یې ورکوي. موږ ته یې ویل چې ستاسې سند به د روغتیا وزارت له لوري هم تایید شوی وي او تاسې ته به درکول کېږي حال دا چې زه په ۲۰۱۸م کال کې فارغ شوی یم.»
هغه زياته کړه: »ځېنو فارغ شويو محصلینو ته یې هلته لوکل سندونه جوړ کړل، کومې پیسې چې زموږ له ملګرو زیاتې اخیستل شوي هغه باید بېرته ورکړل شي. زموږ سره په صنف کې تر ۱۴ پورې هلکان و او تر ۱۲ پورې نجونې هم وې او دا تعداد په ځېنو صنفونو کې زیات و. زما په شمول ځېنو ملګرو ته اوس ذهني تکلیف پیدا شوی د خپل راتلوونکي په اړه، چې سرنوشت به مو څه کېږي».
انعام الله چې د دغه انستيتیوت له طبي برخې فارغ دی وایي: «زموږ مشکلات ډېر دي، په پاکستان کې پراته یوو، د تګ راتګ مشکل نهایت زیات دی، پاسپورت نه لرو، د ویزې اخېستل بله ستونزه ده، له هلکانو یې د سندونو ۳۰ زره روپۍ غوښتې نیمې پیسې ځېنې هلکانو ورکړې او ورته یې ویل، چې کله مو دېپلومه راکړه نو بیا به پاتې پیسې درکړو. وخت تېر شو خو سندونه مو رانغلل اوس درې کاله تېر شول زیاتره ملګري مو مزدوري کوي، له خپل مسلک لېرې پاتې شول او د بېلابېلو تکلیفونو سره مخ یوو».
د محصلینو خپلې هڅې
د دغو محصلینو په نماینده ګۍ دوه محصلین، چې د خپلو سندونو د اخېستو لپاره افغانستان ته تللي او له نژدې د یاد انستيتيوت له مرستیال څخه د دېپلومونو غوښتنه کوي، خو هغه ترې کله په یوه بهانه او کله په بله بهانه ځان خلاصوي.
هیبت الله وایي: «څه کم دوه میاشتې مې کېږي په افغانستان کې یم، د انستيتيوت مسئول کس ته پرلپسې تلیفونونه کوم، کله راته یو څه وایي کله راته بل څه، خو زما ټينګار پر خپلو اسنادو دی، ورته ومې ویل تاسو خو زموږ سره وعده کړې وه چې دېپلومونه به راته پاکستان کې راکوئ، ځکه پیسې مو رانه اخېستي؛ خو هغه راته وایي چې ایګزیکټ ازموینه به ورکوې بیا به درته دېپلوم درکوو، ما ورته وویل، چې هغه وخت کې خو ایګزیکټ ازموینه نه وه، چې اوس به ازموینه موږ ورکوو، تاخو ویل چې دېپلوم به پاکستان کې درکوو زه خو دلته راغلی یم، د ازموینې د ورکولو مې هم ورسره ومنله خو په دې کې یوه میاشت تېره شوه، تر اوسه پورې دغه مسئول ماته نوملېکنه د ازموینې لپاره نه ده کړې حال دا چې ماته یې ویل، چې په یوه هفته کې به تا زه ثبت نام کړم؛ خو ماته دا هرڅه هسې دوکه ښکاري».
هغه محصلین چې مخکې یې په خپلو خبرو کې یادونه کړې او ویلي یې و، چې موږ ته ویل شوي و چې په ننګرهار کې د مومن طبي علومو انستيتيوت به تاسو ته سندونه درکوي، یاده موضوع مې د دغه انستيتيوت له رئیس مومن صمدزي سره شرېکه کړه هغه راته وویل: «موږ ته چې کوم محصلین په قانوني ډول رامعرفي شوي او لېستونه یې د عامې روغتیا د وزارت له لوري راسپارل شوي، هغوی له موږ سره قانوني دي، دغه محصلین موږ قبلولی شو او کولای شو، چې مخکې ورسره لاړ شو.»
خو زیاتوي: «د کومو محصلینو چې معلومات موږ ته نه دي راسپارل شوي، رېکارډ یې نه وي، د روغتیا په وزارت کې راجستر نه وي هغوی ته موږ سند نه ورکوو او نه یې د محصل په نوم پېژنو. د ځېنو کسانو نومونه چې موږ ته راکړل شوي په ۱۳۹۸ کال کې د روغتیا وزارت له لوري تایید شوي هغوی موږ پاس کوو او د کومو چې معلومات نشته هغه محصلین موږ نه پېژنو».
ځيني محصلين واي چې يوشمېر دېپلومونه چې دوی ليدلي دي په افغانستان کې د بېلابېلو نیمه طبي زده کړو د انستيتيونو دي، چې بعضې فارغو محصلینو ته ورکړل شوي، حال دا چې یادو محصلینو ته ویل شوي ول، چې تاسو ته به د ابو علي سینا په نوم د انستيتيوت اسناد درکول کېږي.
کله چې مې د ابوعلي سینا مؤسسې له یوه مدیر چې په پېښور کې ژوند کوي د یادې مؤسسې د راجستر د شمېرې او نورو فعالیتونو په اړه وپوښتل، هغې د نوم نه ښودلو په شرط وویل، چې دغه مؤسسې په ۲۰۰۷م کال کې فعالیت شروع کړ او په ۲۰۲۰م کال کې هغه وخت وتړل شوه، چې د دې مؤسسې رئیسه وفات شوه او د کرونا ویروس راغی هرڅه ختم شول.
نوموړي وویل: «د افغانستان حکومت سره رسمي و، د زده کړیالانو نتایج به د قونسلګرۍ له لارې تایید کېدل او کابل ته به لېږل کېدل. غالباً دوې دورې زده کړیالانو ته اسناد نه دي ورکړل شوي. کله چې انستيتيوت ختمېده موږ د محصلینو نتایج له قونسلګرۍ څخه تایید کړي دي. د اسلامي امارت مسوولین وایي چې محصلین به خپله راځي اسناد به ورکوو؛ ځکه د ډاکترۍ د برخې کسانو ته بغیر له ازموینې اسناد نه ورکوو.»
هغه وويل: «دغه مؤسسې دوې څانګې لرلې یوه طبي برخه او بله یې د دارالمعلمین چې دارالمعلمین اسنادو ستونزه نه لرله د طبي برخې محصلینو اسناد د قونسلګرۍ له لارې تایید کېدل هلته به ورته اسانتیاوې برابرېدې او ایګزیکټ ازموینه به ترې اخیستل کېدله. یو وخت بیا مشکل دا و چې قونسلګرۍ اسناد نه تاییدول او موږ ته به یې ویل چې اجازت راته نشته دی. کله چې کرونا راغله او ورپسې جمهوریت سقوط شو هرڅه فلج شول د انستيتيوت رئیسه مستوره ستانکزۍ وفات شوه او بلاخره انستيتيوت هم وتړل شو».
چارواکي څه وايي؟
په پېښور کې د افغانستان قونسلګرۍ یو پخواني مامور چې نه غواړي نوم یې خپور شي وايي: «زه دومره په جریان کې وم، چې کومې ښځې دغه اداره جوړه کړې وه د محصلینو اسنادونه به یې وړل او ویل به یې، چې دا موږ هلته ارزیابي کوو؛ خو داسې معلومات راته نور نه کېدل، چې هلته ورته د نورو تعلیمي ادارو څخه اسناد اخېستل کېدل، زه په دې برخه کې معلومات نور نه لرم.»
خو د افغانستان د روغتیا وزارت ویاند شرافت زمان امر نوموړې اداره یوه غېرې قانوني اداره یاده کړه او وایي، چې په طبي برخه کې د افغانستان د روغتیا وزارت پورې مربوط ده او نوموړي اداره راجستر نه وه، نه کوم بنیاد لري او نه یې اسناد منل کېږي.
ښاغلی زمان امر وایي: «همدا غیرې قانوني کار دی، چې درس یې په یو ځای کې ویلي وي او سند بل ورکړي، د امارت په وخت د دغه مؤسسې کسانو ته سند نه ورکول کېږي ځکه د روغتیا د وزارت سره راجستر نه ده، محصلین دوکه شوي او بغیر له کوم راجستر ادارې په محصلینو درس ویل شوی او سندونه هغه وخت سره له یو بلې ادارې غیرې قانوني اخیستل شوي دي، هسې یو غیر رسمي ترتیب و بس چې هرې ادارې سره به کوم سمستر کې خبره جوړه شوه دغه کړنه به یې پرې کوله، خو اوس به داسې نه کېږي او نه به وشي.»
د نوموړي په وینا، اوس د افغانستان د روغتیا وزارت د کانکور لپاره یو ډیټابېس جوړ کړی او چې له کومو نویو شاګردانو ازموینه اخیستل کېږي کامیاب شاګردان په ډیټابیس کې راجستر کېږي او له فارغت وروسته ورته اسناد ورکول کېږي.
د دې ترڅنګ په پاکستان کې د افغاني مکاتبو په اړه د مدیرانو شورا معاون قاضي نثار وایي، چې اوس د پاکستان په بېلابېلو سیمو لکه کراچۍ، خېبر پښتونخوا او کویټه کې تعلیمي ادارې شته، چې درسي چارې یې د افغان کډوالو په تګ سره ورځ تر بلې پیکه کېږي.
نثار وویل: «په پاکستان کې افغاني مکاتب شته، په خېبر پښتونخوا کې قریب پنځوس لېسې دي او ځېنې په ښارونو او ځېنې په کمپونو کې دي ابتدایه او متوسطه ښوونځي هم شته، دلته ستونزې د تعلیمې نصاب دي چې په اسانۍ سره په لاس نه راځي او په ښارونو کې د ښوونځيو لپاره د کرایې ځایونه دي، چې وخت نا وخت پرې کرایه لوړېږي چې دغه بله ستونزه ده، درېیمه ستونزه داده هغه افغانان چې قانوني اسناد نه او کومو استادانو چې پاسپورټونه لرل او ویزې یې ختمې دي هغوی ته ویل شوي چې اسناد خپل تازه کړي او د افغان مهاجرو په تګ سره حتی ځېنې استادان او شاګردان بېخي کم شوي دي. ځکه ځېنې استادان او شاګردان افغانستان ته لاړل.»
|
09.11.2023 صدای آلمان 
انور الحق کاکر نخست وزیر موقت پاکستان در یک کنفرانس خبری گفت که افغانها نیز در حملات انتحاری و سایر درگیریها با نیروهای پاکستانی شرکت داشتند و افزود که از زمان بازگشت طالبان به قدرت در کابل، حوادث امنیتی شدیداً در پاکستان افزایش یافته است. کاکر گفت که اخراج مهاجران بدون مدرک افغان پاسخی به عدم همکاری اداره طالبان در مقابله با گروههایی است که از خاک افغانستان علیه پاکستان حمله میکنند. او افزود: «بعد از عدم همکاری اداره موقت در افغانستان، پاکستان تصمیم گرفت که قضیه را به دست خود بگیرد و اقدامات اخیر پاکستان نه غیرمنتظره است و نه غافلگیرانه.» از زمان اعلام ضرب الاجل پاکستان در ماه اکتبر برای ۱.۷ میلیون مهاجری که به گفته اسلام آباد به طور غیرقانونی در این کشور زندگی می کردند و باید این کشور را داوطلبانه ترک میکردند، بیش ۲۵۰ هزار افغان از مرز عبور کرده و وارد افغانستان شده اند. پاکستان گفته است که بسیاری از این افراد داوطلبانه این کشور را ترک کرده ولی کابل تاکید میکند که بسیاری مهاجران افغان از اول نوامبر تاکنون جبراً اخراج شده اند. کاکر گفت: «بسیاری مهاجران بدون مدرک در پاکستان، اتباع افغان هستند.» او افزود: «بخش قابل توجه عاملان فعالیتهای جنایی و تروریستی از میان این مهاجران بدون مدرک است.»کاکر گفت پس از تصرف قدرت توسط طالبان در اگست ۲۰۲۱، رویدادهای تروریستی در پاکستان ۶۰ درصد افزایش یافته و این حملات منجر به مرگ ۲۲۶۷ نفر شده است. در حالی که او جنبش طالبان رشد یافته در داخل پاکستان را به انجام بیشتر این رویدادها متهم کرد، گفت که آنها مراکزی در افغانستان دارند و افغانها نیز در این رویدادها دخیل اند. او گفت که در این سال ها، ۱۵ شهروند افغان در حملات انتحاری دخیل بودند، علاوه بر این ۶۴ افغان در جریان عملیات علیه شورشگری کشته شده اند. او گفت با وجودی که پاکستان مرتباً به حاکمان افغانستان شکایت کرده است، هیچ اقدامی روی دست گرفته نشد. او افزود: «در برخی موارد، شواهدی در مورد حمایت آنها از این تروریستان وجود داشت.» ادعایی که حکومت طالبان افغانستان آن را رد می کنند. آنها گفته اند که اجازه نمیدهند از خاک این کشور برای حمله به کشورهای دیگر استفاده شود و میگویند که مشکلات امنیتی پاکستان یک امر داخلی است.
|
09.11.2023 رادیو آزادی 
د پاکستان د موقت حکومت صدراعظم، انوارالحق کاکړ وايي، له پاکستانه په سلګونو زره افغان کډوال ځکه ایستل کیږي چې افغانستان د هغو پاکستاني سختدریځو په مخنیوي کې پاتې راغلي چې د خاورې په کارولو سره یې په پاکستان کې عملیات مخ ته وړي. خو په افغانستان کې د طالبانو حکومت وايي دوی پاکستان کې د امن غوښتونکي دي خو دغلته د امنیت ټینګولو مسول نه دي. د پاکستاني رسنیو په حواله، د دغه هېواد سرپرست صدراعظم نن، د نومبر په ۸مه نېټه، په یوه خبري کنفرانس کې وویل چې، له څه باندې دوو کلونو راهیسې له کله چې طالبان بیا په افغانستان کې واک ته رسیدلي، په پاکستان کې د تحریک طالبان پاکستان (ټي ټي پي) له لوري بریدونه زیات شوي دي. کاکړهمدارنګه ادعا وکړه چې د پاکستان په یوشمېر ځانمرګو بریدونو کې یو شمېر افغانان ښکېل وو، هغه ادعا چې له دې مخکې د طالبانو چارواکو رد کړې وه. د پاکستان سرپرست صدراعظم انورالحق کاکړ نن په دې تړاو وویل: "په ځانمرګو بریدونو کې ۱۵ تنه افغان اتباع هم شامل وو، د دې تر څنګ تر اوسه د پاکستان د قانون پلي کوونکو ادارو سره د ترهګرۍ ضد عملیاتو په ترڅ کې ۶۴ افغانان وژل شوي، چې دا ټول حقایق افغان چارواکو ته معلوم دي." د کاکړ په خبره، د طالبانو له بیا واکمنیدو وروسته په پاکستان کې ترهګریزي پیښې ۶۰ سلنه زیاتې شوي دي چې په پایله کې یې په دې هیواد کې ۲۲۶۷ تنه وژل شوي دي. هغه ادعاوکړه چې دوی افغان طالبانو ته د ټي ټي پي د غړیو لست ورکړی او نور بشپړ معلومات یې ورسره شریک کړي، خو هغوی تراوسه په دې برخه کې جدي اقدام نه دی کړی. د پاکستان د سرپرست حکومت صدراعظم همدا شان په افغانستان کې د طالبانوله حکومت څخه غوښتي چې باید په دې هېواد کې مېشت ټول هغه پاکستانیان چې د ده په خبره په پاکستان کې په ترهګریزو حملو کې لاس لري، ژر ترژره ونیسي او دوی ته یې وروسپاري. د طالبانو د حکومت ویاند، ذبیح الله مجاهد د پاکستان د موقت حکومت د صدراعظم د وروستیو څرګندونو په اړه نن په خپله اېکس پاڼه یا پخواني ټویټر کې د یوې اعلامیې له خپرولو سره وویل چې دوی په پاکستان کې دننه د امن د ټینګښټ مسولیت نه لري.
د مجاهد په وینا، پاکستان باید خپل کورني مسایل په خپله حل کړي او د خپلو ناکامیو ملامتي پرافغانستان وانه چوي.
د طالبانو ویاند ویلي، دا چې په پاکستان کې ناامني زیاته شوې دا د دې دلیل نشي کیدای چې ګنې دوی پکې لاس لري.
د ذبیح الله مجاهد په وینا، لکه څرنګه چې دوی په افغانستان کې امن او سوله غواړي همداراز پاکستان کې هم امن غوښتونکي دي.
انوارلحق کاکړ له پاکستانه په زوره د افغان کډوالو د ایستلو په تړاو د یو شمېر طالب چارواکو د وروستیو توندو څرګندونو په وړاندې هم غبرګون وښود او هغه یې غیر ضروري، غیر مسولانه، ګواښونکې او تېر اېستونکې وبللې.
پر پاکستان د توندو انتقادونو په ترڅ کې د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو وزارت سیاسي مرستیال شیر محمد عباس ستانکزي د لړم په پنځلسمه په کابل کې یوې غونډې ته په خبرو کې، د کډوالو په وړاندې د پاکستان د حکومت چلند ظالمانه او د نړیوالو اصولو او قوانینو خلاف عمل وباله او خبرداری یې ورکړ چې که په دې اړه خپل دریځ بدل نه کړي، نو دوی به یې هم په وړاندې سخت غبرګون وښيي. خو هغه په دې برخه کې نورجزیات ورنه کړل.
د سیاسي او پوځي چارو یو شمیر پوهان بیا وايي چې پاکستاني چارواکو ته په کار ده چې په سیمه کې د ترهګرۍ د له منځه وړلو لپاره د تورونو لګولو پر ځای له ډیپلوماټيکو لارو کارواخلي.
د سیاسي او پوځي چارو یو شمیر پوهان بیا وايي چې پاکستاني چارواکو ته په کار ده چې په سیمه کې د ترهګرۍ د له منځه وړلو لپاره د تورونو لګولو پر ځای له ډیپلوماټيکو لارو کارواخلي.
د سیاسي او پوځي چارو پوه، احمد خان اندړ ازادي راډیو ته وویل:
"دا د دوی یوه غیر ډیپلوماټیکه کړنه ده، افغانان هیڅ کله د نورو هیوادونو په کورنیو چارو کې مداخله نه کوي، بلکې دا دوی دي چې په نړۍ کې د ترهګرۍ د مور په نوم یادیږي او تل یې د افغانستان په کورنیو چارو کې مداخلې کړي دي. موږ غواړو چې د پاکستان حکومت دغه راز تورونو ته د پای ټکی کېږدي."
د اسلام آباد او پرافغانستان د واکمنو طالبانو ترمنځ اړیکې چې له مخکې ترینګلې وې، له پاکستانه د په زوره افغان کډوالو د ایستلو پرسر نورې هم ترینګلې شوې دي.
د اسلام آباد او پرافغانستان د واکمنو طالبانو ترمنځ اړیکې چې له مخکې ترینګلې وې، له پاکستانه د په زوره افغان کډوالو د ایستلو پرسر نورې هم ترینګلې شوې دي. کاکړ دغه وویل چې له پاکستانه د بې اسناده افغان کډوالو د وتلو لپاره د اکتوبرمیاشتې ترپایه د وروستي مهلت ترپای ته رسیدو وروسته له دوه نیم لکه زیات افغانان خپل هیواد ته ستانه شوي دي. د راپور له مخې پاکستان وایي، ډیری دغه بې اسناده افغانان په خپله خپل هېواد ته ستانه شوي، خو کابل ټینګار کوي چې اکثریت یې په زوره اېستل شوي دي. د سیاسي چارو د یو شمېر کارپوهانو په باور، پاکستان چې له دې مخکې یې هم په هغه هېواد کې ډېر ځلې افغان کډوالو ته د وتلو خبراری ورکړی و، داځل یې دې کارته د دې لپاره مخه کړې چې پر کابل واکمن طالبان خپلې غوښتنې ومني چې یوه مهمه یې د تحریک طالبان پاکستان ډلې اړوند ده. هغه ډله چې له افغان طالبانو سره کلونه -کلونه نژدې اړیکې پاللې دي.
|
09.11.2023 بی بی سی 
در پی موجی از انتقادها از روند اخراج اجباری مهاجران و پناهجویان افغان از پاکستان، نخست وزیر موقت این کشور افغانهایی را که به گفته او به طور «غیرقانونی» در این کشور زندگی میکنند، به گسترش ناآرامی متهم کرد. انورالحق کاکر گفت که از سه سال پیش که طالبان قدرت را در افغانستان به دست گرفتند، موارد حملات دهشتافکنانه در پاکستان ۶۰ درصد افزایش یافته است. او شبهنظامیان اسلامگرا (تحریک طالبان پاکستانی) را مسئول حملات در داخل پاکستان دانست و گفت که آنها از پایگاههای آن سوی مرز در افغانستان استفاده میکنند. هرچند به اظهارات تازه آقای کاکر حکومت طالبان تاکنون واکنشی نشان نداده است. اما طالبان همواره پناه دادن به گروه های شورشی را رد کرده و از تصمیم اخراج افغانها از پاکستان به شدت انتقاد کرده است. امیرخان متقی، وزیرخارجه طالبان اخیراً در گفتگویی ویژه با بیبیسی این اتهامات را رد کرده بود و گفت «تیتیپی» (تحریک طالبان پاکستانی) مسئله داخلی پاکستان است و خودشان باید آن را حل کنند.
آقای متقی افزود که «تیتیپی» یک گروه جدید نیست و حتی قبل از بازگشت آنها به قدرت فعالیت داشت. وزیر خارجه طالبان اضافه کرد: «وقتی آمدیم تصمیم گرفتیم که خاک ما علیه کسی استفاده نشود، ما پای این تصمیم ایستادهایم و آن را اجرا کردهایم و هیچکس از خاک ما استفاده نکرده است.» از زمان اعلام ضربالاجل برای اخراج اجباری مهاجران و پناهجویان فاقد مدرک اقامت در اوایل ماه اکتبر بیش از ۲۳۰ هزار افغان پاکستان را ترک کردهاند.
همچنین مقام های پاکستانی میگویند که تاکنون تنها در حدود یک هفته گذشته یعنی از زمان آغاز روند اخراج اجباری حدود ۱۸۵ هزار افغان به کشورشان بازگشتهاند که شامل حدود ۵۲ هزار مرد، حدود چهل هزار زن و ۹۳ هزار کودکان میشود.
جان محمد اچکزی، وزیر اطلاعات دولت موقت پاکستان تنها از طریق ایالت بلوچستان از طریق مرز چمن-اسپین بولدک حدود ۶۶ هزار مهاجر فاقد مدرک قانونی رد مرز شدهاند، از جمله ۲۶ هزار نفر از ایالت سند اخراج شدهاند.
این در حالی است که صدها مهاجر و پناهجوی افغان را پلیس پاکستان در شهرهای مختلف بازداشت کرده است. دولت پاکستان گفته برای اخراج اجباری مهاجران «مراکز نگهداری» ساخته است که قبل از اخراج در آنجا طی مراحل میشوند.
|
09.11.2023 بی بی سی 
په افغانستان کې د طالبانو حکومت پاکستان لخوا د کندهار او کوټې ترمنځ د سپین بولدک او چمن ولسونو ته تګ راتګ لپاره د ویزو او پاسپورتونو د جبري کولو پرېکړه یو اړخیزه بللې او غندلې ده. د طالبانو په حکومت کې د بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهار بلخي پر خپل اېکس (پخواني ټویټر) یو بیان خپور کړی چې په کې راغلي، "د پاکستان حکومت د تاریخي حقایقو او اوسنیو ځمکنیو واقعیتونو پر خلاف غواړي د تګ راتګ لپاره د چمن – بولدک پر ولسونو پاسپورټ او ویزه جبري کړي." هغه ویلي "دا هم د مهاجرینو د جبري اخراج په څېر د پاکستان د حکومت یو اړخیزه او د ځمکنیو واقعیتونو خلاف پرېکړه ده." په بیان کې زیاته شوې چې "د سپين بولدک – چمن او په ټوله کې د افغانستان او پاکستان ترمنځ د ټولې کرښې شاوخوا پراته ولسونه یو بل سره ګڼ دیني، قومي، ژبني، خپلوي او تجارتي پیوندونه لري او د تاریخ په اوږدو کې حکومتونو د ځینو تاریخي جبرونو سره سره د دغې سیمې د ولسونو لپاره ځیني خاص حقونه په نظر کې نیولي او احترام یې کړی دی."
د یادونې ده چې د پاکستان لنډمهالي حکومت له دغه هېواده د سلګونو زره بې اسناده افغان کډوالو د ایستلو ترڅنګ په دې وروستیو کې دا پرېکړه هم کړې، چې نور به د چمن – سپین بولدک پر لار چا ته له ویزې او پاسپورت پرته د تګ راتګ اجازه نه ورکوي.
دغلته د کرښې دواړو غاړو تر ډېره سوداګر او قبایلي خلک اوسي چې ګڼې خپلوۍ او ګډ کاروبارونه لري.
ویش بازار هم همدلته دی چې د کرښې د دواړو غاړو زرګونه کسان پکې کاروبار کوي.
دوی تر دې مخکې د پاکستان پر شناختي کارډ او د افغانستان پر برېښنایي او ان کاغذي تذکرو تګ راتګ کاوه.
اوس زرګونو کسانو د پاکستان لخوا پر دې لار تګ راتګ ته د شرایطو د سختېدو خلاف له شاوخوا دوو اوونیو راهیسې په چمن کې پرلت پیل کړی.
دوی وايي، د دې تګلارې پلې کول د نه منلو وړ، ناشوني او د هغه نظام خلاف کار دی چې د ډیورنډ کرښې له کښلو راهیسې موجود دی.
د طالبانو بهرنیو چارو وزارت ویاند هم ظاهرآ د خلکو همدې دوامداره احتجاجي ناستې ته په اشارې ویلي "دغه پرېکړه د بولدک او چمن دواړو غاړو د ولسونو ژوند ته ډېرې ستونزې جوړولای شي"
ښاغلي بلخي ویلي " د دې سیمې خلک په منطقې کې اوږدو جګړو کافي ځپلي او ډېر فرصتونه یې ترې اخیستي" خو دا چې او په افغانستان کې د امنیت او ثبات ټینګېدو سره اقتصادي تحرک راغلی نو
د دوی غوښتنه دا ده چې دغه "ولسونه دې پرېښودل شي چې د پخوا په څېر ازاد تګ راتګ وکړي او د دواړو هېوادونو په اقتصادي تحرک کې مثبت رول ولوبوي."
د پاکستان مرکزي حکومت او د بلوچستان ایالتي چارواکو تر اوسه د طالبانو حکومت دغو څرګندونو ته غبرګون نه دی ښودلی، خو د بلوچستان د اطلاعاتو وزیر جان محمد اڅکزی مخکې ويلي وو، د دې پریکړې د پلي کولو او د خلکو د ستونزو د حل لپاره به په کندهار کې خپل کونسلي خدمات پراخ کړي.
هغه په افغانستان کې د طالبانو له حکومته هم غوښتي وو، چې په سپین بولدک کې د ویزې د ورکړې اسانتیاوې رامنځته کړي.
مخکې د ملي عوامي ګوند د بلوچستان ایالتی مشر اصغر خان اڅکزی په دې اړه بيبيسي ته ویلي وو پر ډیورنډ کرښه ازاد تګ راتګ د قبایلو منل شوی قانوني حق دی، چې ډیورنډ تړون کې ځای ورکړل شوی دی. د ښاغلي اڅکزي په خبره پر دې کرښه داسې کورونه شته، چې د یو ورور کور یې د کرښي یوې خوا او د بل کور بلې خواته دی. همدا راز پښتون ملتپال سیاستوال او د پاکستان د مشرانو جرګې یا سنا پخوانی غړی افراسیاب خټک هم وایي د ډیورنډ معاهده که څه هم د پاکستان او افغانستان تر منځ یو لانجمنه موضوع ده خو په دغه تړون کې قبایلو ته واک ورکړل شوی، چې د خپلو قبیلو تر حدودو پورې ازاد تګ راتګ وکړي. ښاغلی خټک زیاتوي پاکستان له کلونو راهیسې په دې هڅه کې دی، چې پر ډیورنډ کرښه د تګ راتګ لپاره د «یو سند رژیم» په نوم پالیسي پلې کړي او اوس چې افغانستان کې مشروع نظام نشته، پاکستان له دغه فرصته ګټه اخلي.
|
08.11.2023 صدای امریکا 
جنبش زنان مقتدر افغانستان در یک اقدام اعتراضی نسبت به تداوم بستهماندن مکاتب روند توزیع کتاب را به دختران در کابل آغاز کرده است.
این جنبش امروز سه شنبه هفتم نومبر (۱۶ عقرب) با نشر اعلامیهای گفت که پس از دو سال محرومیت آموزشی و تحصیلی دختران و زنان، اکنون برخی از اعضای جنبش زنان مقتدر، آموزش و دانایی را به خانههای دختران میبرند.
اعضای جنبش زنان مقتدر میگویند که بعد از ماهها انتظار بازگشایی دروازه نهادهای آموزشی و تحصیلی "برای تغییر مسیر رنج و مصیبت زنان" به آنان کتاب هدیه میدهند.
به گفتۀ این فعالان هدف آنان از این اقدام تلاش برای نجات یافتن زنان و دختران از افسردگی روحی و مشکلات روانی است.
یکی از اعضای این جنبش که به دلیل مسایل امنیتی نخواست نامش در گزارش گرفته شود، به صدای امریکا گفت که به رسم اعتراض و برخلاف محدودیتهای وضعشدۀ طالبان بر دختران و زنان، کتابهای موفقیت و توانمندی زنان را به دختران هدیه دادند.
او افزود: "خواستیم برای آن عده دختران که دروازههای مکاتب و دانشگاه به روی شان بسته شده است، انگیزه بدهیم که گروه تروریستی، فاشیستی و آپارتاید جنسیتی طالبان مانع پیشرفت و کسب علم و دانش ما زنان نمیشود".
این فعالان کتابهای انگیزشی، داستانی و آموزنده را از کتاب فروشیهای شهر کابل خریداری میکنند و به دختران هدیه میدهند.
در اعلامیهاین جنبش آمده است که با این اقدام میخواهند "شمع دانایی را فروزان نگه دارند تا در پرتو خرد و روشنایی، پرچم آزادیخواهی آنان همچنان استوار بماند".
اعضای جنبش زنان مقتدر میگویند که زنان و دختران مانند سایر انسانها مستحق بهترین فرصتهای آموزشی، تحصیلی و کاری هستند، اما به گفتهٔ آنان "رژیم زنستیز طالبان" همه ارزشهای حقوق بشری را از آنها گرفته اند و "افغانستان را به گورستان زنان تبدیل کرده اند".
آنان گفتند: "ما زنان و دختران تا خون در بدن ماست، دانایی، آزادگی و خرد رهنمای ما خواهد بود. ما میخوانیم، میدانیم و به پیش میرویم. ما در مقابل رژیم استبدادگر، تاریک اندیش و زنکش، دانایی را هدیه میکنیم. یک کتاب، یک زندگی را روایت میکند و ما روایتگران عصر سیاه طالبانی هستیم".
این در حالی است که در بیشتر از دو سال گذشته زنان و دختران افغانستان شاهد محدودیتهای فزایندۀ طالبان بوده اند.
با این حال، شیرمحمد عباس ستانکزی، معین سیاسی وزارت خارجۀ حکومت طالبان روز گذشته در نشستی در کابل گفت که هر مرد و زن افغان حق دارند در سیاست، اقتصاد، امنیت و تعلیم و تربیه افغانستان سهم فعال بگیرند.
او گفت: "امارت اسلامی (حکومت طالبان) به این متعهد است که دروازه ترقی و علم به روی تمام خواهران و برادران ما باز شود، البته در این مورد بعضی مشکلاتی وجود دارد، نمیخواهم به جزییات آن بپردازم."
ستانکزی گفت که آموزش حق طبیعی و شرعی هر فرد است، چه زن باشد و چه مرد، هیچکسی نمیتواند جلو آن را بگیرد، چون به گفتۀ او، هیچ کشوری بدون علم و ترقی پیشرفت نخواهد کرد.
طالبان آموزش دختران بالاتر از صنف ششم، تحصیل دختران و زنان در دانشگاهها و موسسات تحصیلات عالی و کار آنان در ادارههای دولتی را به جز از سکتورهای معدود، منع کردند.
علاوه بر این، منع کار زنان در موسسات غیرحکومتی داخلی و خارجی به شمول دفاتر ملل متحد، منع رفتن زنان به حمامهای عمومی، پارکهای تفریحی و ورزشگاهها و بستن آرایشگاههای زنانه بخشی از این محدودیتهای طالبان بر زنان و دختران افغان اند. اما با وجود این محدودیتها، مقامات طالبان به کرات مدعی شده اند که حقوق شرعی زنان در افغانستان تامین است.
|
08.11.2023 رادیو آزادی 
در حالی که نگرانی هایی جدی در مورد وضعیت بشری در افغانستان ادامه دارد، اتحادیه اروپا روز سه شنبه اعلام کرد که ۶۱ میلیون یورو را برای تامین نیازهای پناهجویان افغان و سایر افغان هایی که از پاکستان اخراج شده اند، در اختیار افغان ها قرار خواهد داد. دفتر مطبوعاتی هیئت اتحادیه اروپا در افغانستان به روز سه شنبه (۷نوامبر) گفت که از این مبلغ ۶۰ میلیون یوروی آن در اختیار سازمان ها و نهاد خدمات بشری فعال در افغانستان و یک میلیون یوروی دیگر به موسسات و نهاد های داده خواهد شد که در پاکستان در عرصۀ کمک های بشری برای افغان های مهاجر، کار می کنند. به گفتۀ اتحادیۀ اروپا، کمک های تازه به کاهش بحران کمبود مواد غذایی در افغانستان، به ویژه برای کسانی که اخیراً از پاکستان اخراج شده اند و آسیب دیدگان زلزله های ماه اکتوبر در هرات، کمک خواهد کرد. در عین حال گفته شده است که با استفاده از این مساعدت، نیازهایی مانند سرپناه، خدمات صحی، و تهیۀ آب آشامیدنی صحی تامین خواهد شد. علاوه بر این کمک جدید، اتحادیه اروپا در سال جاری میلادی ۹۴ میلیون یورو را به افغانستان اختصاص داده است.
ولی با وصف این کمک ها شماری زیادی از آسیب دیدگان زلزله های اخیر در هرات و مهاجرین اخراج شده از پاکستان می گویند که مهمترین نیاز آنها در این آغاز فصل سرما به سرپناه است.
از خواجه محمد هفتاد و سه ساله و سرپرست یک خانواده که تازه از پاکستان اخراج شده می شنویم:
" برای ما سرپناه بسازند تا مشکل ما حل شود، فقط دو دانه کمپل با خود آورده بودیم و نه نفر فامیل از آن استفاده می کنیم، اطفال ما بسیار خورد هستند."
شماری هم می گویند که با آنها کمک نشده و در مورد میکانیزم توزیع کمک ها شکایت دارند که محمد امین انصاری یکی از آنهاست:
"باید سه چهار شب را سپری می کردی تا از کارت ها مستفید می شدی، پسر خاله ام کارت را گرفت و زمانیکه در محل توزیع در سرک سه سیلو مراجعه کرد، برایش گفتند که حالا چیزی نیست، پنج، شش ماه بعد اگر کدام کمک رسید برایتان تیلفون می کنیم."
در حالیکه براساس ادارات و نهاد های سازمان ملل متحد بیش از نصف نفوس افغانستان مصونیت غذایی ندارند و زلزله های پیهم اخیر این بحران را تشدید کرد، پاکستان در آغاز ماه اکتوبر، اعلام کرد که پناهجویان فاقد اسناد قانونی اقامت را از قلمرو خود اخراج خواهد کرد.
اسلام آباد به این پناهجویان که تقریباً حدود ۱.۷ میلیون تن آنها افغان هستند، یک ماه فرصت داده بود تا پاکستان را ترک کنند و گرنه دستگیر و اخراج خواهند شد.
اینک در حالیکه روزانه ده ها هزار افغان از پاکستان اخراج می شوند، بحران بشری در افغانستان بیشتر از پیش افزایش یافته است.
|
08.11.2023 رادیو آزادی 
یران وايي، له طالب چارواکو سره یې د اقتصادي، ټرانسپورټي او ټرانزیټي همکاریو پر زیاتېدو خبرې کړي دي. طالب او ایراني چارواکو په خپل منځ کې په کال کې ۱۰ میلیارد ډالرو ته د سوداګري راکړو ورکړو د زیاتولو په اړه خبرې وکړې. د ایراني رسنیو د راپور له مخې، د افغانستان لپاره د ایران د ولسمشر ځانګړي استازي محمد مهدي جوانمرد قصاب او د طالبانو د سوداګرۍ او صنعت سرپرست وزیر نورالدین عزیزي پرون له یو بل سره په کتنه کې وویل، د دوو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ اوسنۍ اندازه د قناعت وړ نه ده او باید زیاته شي.
د دوی په وینا، دواړه خواوې باید لازم اقدامات وکړي چې د دوو خواوو ترمنځ راکړه ورکړه په کال کې ۱۰ میلیارد ډالرو ته لوړه شي.
د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونو د مشرتابه پلاوي غړی او د اقتصادي چارو متخصص اذرخش حافظي وايي، سره له دې چې حاضردمه افغانستان تر بل هر هېواد له ایران سره زیاته راکړه ورکړه لري، خو د دوو خواوو ترمنځ د سوداګرۍ ظرفیت دومره نه دی چې لس میلیارد ډالرو ته ورسېږي.
اذرخش وویل: "له ایرانه زموږ واردات ډېر دي خو صادرات مو لږ دي. دا چې وايي له ایران سره راکړه ورکړه په کال کې ۱۰ میلیارد ډالرو ته رسوي، په لنډ مهال کې دا ممکنه نه ده ځکه چې اوس له ټولې دنیا سره د افغانستان تجارت ۷ میلیارد ډالره دی، خو که د افغانستان له کانونو او نورو ظرفیتونو کار واخیستل شي بیا امکان شته البته په لنډ مهال کې نه بلکې په اوږد مهال کې."
عزیزي وویل، کانونه، کرنه او ټرانزیټ هغه برخې دي چې د دواړو هېوادونو د همکاریو د زیاتېدو امکانات په کې زیات دي.
ده وویل چې افغانستان یو له هغو هېوادونو څخه دی چې زیاتې طبیعي سرچینې لري.
له بلې خوا د طالبانو د حکومت ویندوی ذبیح الله مجاهد پرون پر خپله ایکسپاڼه ولیکل چې د دوی د حکومت د ريیس الوزرا د اقتصادي مرستیال په مشرۍ پلاوي له ایراني چارواکو سره د چاه بهار بندر له لارې د افغاني مالونو د صادراتو او وارداتو د زیاتېدو او په صادراتو او وارداتو کې د اسانتیاوو پر ډېرېدو خبرې کړي دي.
سره له دې چې ایران او په افغانستان کې واکمن طالبان د هلمند د اوبو پر سر ستونزې لري، خو داسې ښکاري چې د پاکستان له لوري افغان سوداګرو ته په ټرانزیټ کې نویو محدودیتونو طالب چارواکي اړ ایستلي چې ایران ته مخ واړوي.
ذبیح الله مجاهد ویلي، دواړو خواوو د افغانستان له لارې ایران له ازبکستان سره په نښلولو او تر واخان دهلېز یا کوریډور پورې د ریللارې په غځولو هم سلا کړې ده.
د طالبانو د حکومت ویاند وایي، طالب او ایراني چارواکو د واخان له لارې له چین سره د ایران په نښلولو او د دې لارې په جوړولو کې د دوو خواوو پر همکارۍ ټینګار کړی دی.
د ایران د کورنیو چارو وزیر احمد وحیدي د طالبانو د حکومت د رییس الوزرا له اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر سره په کتنه کې ویلي چې هېواد یې غواړي چې د افغانستان له لارې چین سره و صل شي.
د ذبیح الله مجاهد په وینا، د ملابرادر په مشرۍ د طالبانو پلاوي د تهران د سفر په لړ کې له ایراني چارواکو سره تر کندهاره د ریللارې پر جوړېدو هم موافقه کړې ده. ایران له خپلې پولې تر هرات ښاره د ریللارې پر غځولو له څو کلونو راهیسي کار کوي. ټاکل شوې ده چې دا پټلۍ ژر د هرات تر هوايي ډګره پورې ورسول شي.
|
08.11.2023 بی بی سی 
د ملګرو ملتونو د سرمنشي مرستالې امینه محمد نړۍ کې د نجونو د زدکړو پر وړاندې بندیزونه او له خپلو حقونو د دوی محرومیت د اندېښنې وړ بللی دی. آغلې محمد د سعودي عرب په جده ښار کې د (ښځې په اسلام کې) تر نامه لاندې جوړې شوې غونډې ته په وینا کې ویلي، نړۍ کې ۱۳۰ میلیونه نجونې له زدکړو بې برخې دي، چې د افغانستان وضعیت پکې د پام وړ ډېر خراب دي. دا درې ورځنۍ غونډه پرون سه شنبه د نومبر په شپږمه پیل شوې چې سبا به هم دوام وکړي.
د دې غونډې موخه يه اسلامي ټولنه کې د ښځو د ونډې زیاتوالی او د قانوني اصلاحاتو لپاره یوه لاره نقشه جوړول یاد شوي، چې په پای کې به یې یو سند هم لاسلیکېږي.
امینه محمد اسلام کې هم د ښځو د زدکړو حق ته اشاره کړې او په وینا یې: "اسلام په ښکاره ډول د ټولو هغو دوه ګونو قوانینو او دودونو د پای ته رسولو غوښتنه کړې، چې زدکړو ته د لاسرسي مخه نیسي."
هغې ویلي، پر افغان ښځو او نجونو د طالبانو سخت بندیزونه د خدای له ورکړل شویو حقونو انکار او مخ ګرځول دي.
آغلې محمد ویلي، د ښځو د زدکړو پر وړاندې د طالبانو دا دریځ باید د یوې بېړنۍ مسلې په توګه په ګوته شي.
نوموړې وايي، د ښځو او نجونو د زدکړو د حق د خوندي کولو لپاره باید ډېر څه وشي.
هغې پر نړیوالو غږ کړی چې په اسلامي ټولنو کې د ښځو غږ واوري او په ځانګړې توګه "افغانستان کې د ښځو غږ پورته کړي."
هغې همدا راز ویلي چې: "راځئ په ګډه دا ناسم باور او ناپوهي ختمه کړو، چې د نجونو او ښځو د زدکړو له فرصتونو انکار زمونږ د اسلامي عقیدې سره سمون لري."
طالبان تل ادعا کوي چې د اسلام په چوکاټ کې یې د ښځو حقونه ورکړي خو په اسلامي هېوادونو هېڅوک د دوی ځپونکې تګلارې اسلامي نه ګټي.
هغې افغانستان کې د ښځو د حقونو پر ورکړې ټینګار کړی او زیاته کړې یې ده چې، افغانې ښځې باید د خپل هېواد د راتلونکې په جوړولو کې پوره ونډه ولري. هېواد یې د ودې او پرمختګ لپاره ښځو او نجونو ته اړتیا لري."
د ملګرو ملتونو د منشي مرستیالي په خپلو خبرو کې ویلي چې، د اسلام له پیله د ښځو ونډه په سیاسي پرېکړو، میراث، سوداګرۍ او نورو مهمو برخو کې جوته وه خو "له څو پېړیو وروسته بیا په ډېرو هېوادونو او د ژوند په ډېرو برخو کې ښځې شاته پاتې شوې دي."
نوموړې زیاته کړې چې "دا یو غمجن حقیقت دی، چې د تاریخ په اوږدو کې کمزوری اقتصاد، د سوله ییز چاپیریال او عدالت نشتون د دې لامل شوی چې ښځې ډېرې سختۍ زغمي.
د هغې په وینا: "نن په ټوله نړۍ کې ښځو ماته خوړلې، زموږ میندو، ښځو او لوڼو."
د نجونو د حقونو په تړاو د ملګرو ملتونو د سرمنشي مرستیالې امینه محمد خبرې داسې مهال دي چې، د طالبانو تر واک لاندې افغانستان کې اوس ښځې او نجونې د زدکړو او کار په ګډون له خپلو نورو لومړنیو حقونو محرومې کړل شوې دي. اوس نژدې څه کم ۸۰۰ ورځې کېږي چې د طالبانو حکومت په افغانستان کې له شپږم ټولګي پورته دنجونو ښوونځي تړلي دي او روښانه نه ده چې "امرثاني" به یې کله پای ته ورسېږي.
|
08.11.2023 بی بی سی 
پلیس طالبان در کابل میگوید در پی یک انفجار در منطقه «مهتابقلعه» دشتبرچی در غرب کابل، در یک خودرو نوع «کاستر»، دستکم «هفت نفر» کشته شدهاند. خالد زدران، سخنگوی پلیس طالبان در کابل همچنین اعلام کرد که ۲۰ نفر دیگر در این انفجار زخمی شدهاند.
او افزود که ماموران امنیتی به محل رسیدهاند و جزئیات بیشتر بعداً اعلام میشود.
داعش مسئولیت این انفجار در منطقه شیعهنشین کابل را به عهده گرفته است. وبسایت خبری اعماق که اخبار گروه موسوم به دولت اسلامی - داعش - را مخابره میکند، سهشنبه از دست داشتن داعش در این انفجار خبر داد.
حدود دو هفته قبل نیز یک انفجار در داخل یک کلپ (کلوب) ورزشی در همین ناحیه رخداد که در آن حداقل ۴ نفر کشته و ۹ تن دیگر زخم برداشتند.
در گذشته شاخه ولایت خراسان گروه داعش مسئولیت بسیاری از این گونه حملات را در مناطق شیعه نشین پذیرفته بود.
به تاریخ سیزدهم اکتبر، ماه گذشته نیز انفجاری در مسجد امام زمان در شهر پلخمری مرکز ولایت بغلان رخ داد که در نتیجه به گفتۀ مقام های طالبان، هفت تن کشته شدند و پانزده تن دیگر زخم برداشتند.
مسئولیت این رویداد بر مسجد شیعیان را هم گروه داعش پذیرفته بود.
از زمانی که طالبان در آگوست/اوت ۲۰۲۱ با سقوط دولت مورد حمایت آمریکا و غرب به قدرت بازگشتند، هرچند امنیت به طرز چشمگیری بهبود یافته است، اما داعش هر از گاهی به تهدید و چالشی برای حکومت طالبان باقی مانده است.
طالبان میگویند که اکثریت اعضای داعش را در افغانستان از بین برده و یا بازداشت کردهاند. اوایل سال این گروه عملیاتها و یورشهای شبانه متعددی علیه «مخفیگاههای داعش» در کابل، بلخ و شهرهای دیگر راهاندازی کردند.
|
|
