تاریخ امروز:
  
  
  
خبر
25.12.2025
هنر، موسیقی و مسوولیت اجتماعی در زمانه بحرانجدید
روزنامه هشت صبح

اخیراً بحث‌های داغ و گسترده‌ای درباره نسبت هنر، هنرمند، سیاست و کنسرت در میان هنرمندان، فعالان فرهنگی و مخاطبان موسیقی شکل گرفته است. این بحث‌ها که در رسانه‌های اجتماعی و محافل هنری بازتاب وسیعی یافته‌اند، بار دیگر پرسشی بنیادین را پیش می‌کشند: کنسرت چه نسبتی با سیاست دارد و هنرمند تا چه اندازه در برابر وضعیت اجتماعی و سرنوشت مردم مسوول است؟ تکرار و گسترده‌گی این پرسش‌ها نشان می‌دهد که موضوع صرفاً یک اختلاف‌ نظر گذرا نیست، بلکه بازتاب‌دهنده دغدغه‌ای عمیق‌تر درباره جایگاه هنر در زمانه بحران است.

ازهمین‌رو، من از جایگاه یک موزیسین اکادمیک و بر بنیاد مسوولیت حرفه‌ای، وارد این بحث می‌شوم؛ نه برای جانبداری از هیچ‌یک از دیدگاه‌ها، بلکه برای روشن‌ساختن ابعاد موضوع و متوجه‌ساختن جامعه، اهل هنر و به‌ویژه اهل موسیقی به مسوولیت‌های حرفه‌ای و اخلاقی‌شان در بیدارسازی اذهان عمومی. این نوشته تحلیلی است و از منظر یک موسیقی‌شناس و موسیقیدان ارائه می‌شود؛ دیدگاهی که می‌کوشد میان تجربه هنری و واقعیت اجتماعی پیوند برقرار کند.

در این چارچوب، باید تاکید کرد که هنر در هیچ جامعه‌ای پدیده‌ای خنثا و جدا از واقعیت‌های اجتماعی و سیاسی نبوده است. موسیقی، به‌عنوان یکی از فراگیرترین گونه‌های هنر، همواره با زنده‌گی روزمره مردم، با رنج‌ها، شادی‌ها و خواست‌های جمعی آنان پیوند داشته است. از همین‌جا است که هنرمند، به‌عنوان آفریننده و حامل این زبان، ناگزیر در متن دگرگونی‌های اجتماعی و سیاسی قرار می‌گیرد؛ خواه این نقش را آگاهانه بپذیرد و خواه بکوشد از آن فاصله بگیرد.

نگاهی به تجربه تاریخی نیز این پیوند را به‌روشنی تایید می‌کند. موسیقی در لحظه‌های حساس و سرنوشت‌ساز اجتماعی، بارها فراتر از سرگرمی عمل کرده است؛ از سرودهای انقلاب فرانسه که شور آزادی و همبسته‌گی را در خیابان‌ها برمی‌انگیخت، تا آهنگ‌هایی که در جریان جنگ جهانی دوم، روحیه مقاومت و امید را در میان سربازان و مردم تقویت می‌کرد. موسیقی همواره ابزاری برای تحرک جمعی و شکل‌دهی به حافظه تاریخی بوده است.

این نقش در دوره‌های بعد نیز به اشکال گوناگون ادامه یافته است. ترانه‌های اعتراضی جنبش حقوق مدنی در ایالات متحده، موسیقی ضد آپارتاید در افریقای جنوبی، آوازهای مقاومت در امریکای لاتین و موسیقی صلح‌خواهانه در خاور میانه، همه‌گی نشان می‌دهند که کنسرت و اجرای زنده می‌تواند به بستری برای همدلی، اعتراض و آگاهی اجتماعی بدل شود و هنر را به زبان مشترک دردها و آرمان‌های جمعی تبدیل کند.


 
25.12.2025
تهران کې د تخار د پولیسو پخوانی قومندان اکرام‌الدین سریع په ‌ډزو وژل شویجدید
بی بی سی

د افغانستان د پخواني جمهوري حکومت پر مهال د بغلان او تخار ولایتونو د پولیسو قومندان اکرام‌الدین سریع د ایران پلازمېنه تهران کې په ډزو وژل شوی دی.

سرچینو بي‌بي‌سي ته ویلي چې ښاغلی سریع د چهارشنبې په ماښام (د ایران پر وخت) شاوخوا اوه نیمې بجې د جدې/مرغومي درېیمه، هغه مهال په نښه شو چې د تهران د ولیعصر پر سړک له خپل کاري دفتره ووت. له نوموړي سره پر "دوو نورو کسانو" هم ډزې شوې دي او روغتون ته له لېږدولو وروسته یې "پر سر د ټپ له امله" سا ورکړه.

د همدې سرچینو په وینا، په دې پېښه کې د هغه یو ملګری هم وژل شوی او بل کس ټپي شوی دی.

تر اوسه د ایران پولیسو د دې پېښې په اړه کوم رسمي نظر نه دی ورکړی او هېڅ ډلې هم د دې برید مسوولیت نه دی منلی.

د "افغانستان د ملي مقاومت جبهې" په نامه ډلې د بهرنیو اړیکو مسوول علي میثم نظري چې ځان د طالبانو مخالفه پوځي ډله بولي، پر اېکس لیکلي د ښاغلي سریع وژل کېدل تایید کړي او د دې پېښې پړه یې پر "طالبانو" اچولې ده.

د طالبانو حکومت تر اوسه په دې اړه څه نه دي ویلي، خو مخکې یې له افغانستانه بهر د هر ډول امنیتي او پوځي فعالیتونو شتون رد کړی دی.

جنرال اکرام‌الدین سریع د پخواني ولسمشر محمد اشرف غني د حکومت پر مهال له ۲۰۱۷ تر ۲۰۱۹ پورې د بغلان د پولیسو قومندان و او وروسته د تخار د پولیسو د قومندان په توګه وټاکل شو.

نوموړی په ۲۰۲۱ کال کې د طالبانو له بیا واکمنېدو وروسته ایران ته ولاړ او په وروستیو کلونو کې په تهران کې اوسېده.


 
25.12.2025
ملګري ملتونه: د ۲۰۲۵ کال له پيله څه باندې یو میلیون افغان کډوال له پاکستانه ستانه شوي دي جدید
دآزادی رادیو

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنري وایي، د روان میلادي کال په ترڅ کې خپل هېواد ته له پاکستانه د ستنېدونکو افغانانو شمېر له یو میلیونو کسانو اوښتی دی.

دغې ادارې په هغه راپور کې چې د چهارشنبې په ورځ، د دسمبر ۲۴ مه خپور کړی، ویلي چې په دې کسانو کې د «پي. او. ار» کارت لرونکي، د «اې. سي.سي» کارت لرونکي او همدارنګه بې اسناده کسان شامل دي.

په راپور کې راغلي چې دا مهال شاوخوا دوه میلیونه افغانان په پاکستان کې مېشت دي.

دغه سازمان زیاته کړې چې یوازې د نومبر په میاشت کې له یو لک او ۷۱ زرو ډېر افغانان افغانستان ته ستانه شوي، چې نږدې ۳۸ زره تنه یې د چمن، تورخم او بهرامچې له لارو اېستل شوي دي.

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ په دې راپور کې ویلي چې افغانان په پاکستان کې له نامناسب خوندي چاپېریال سره مخ دي، چې پکې نیول، جبري اېستل، د اسنادو ضبط، او باج اخیستنه شامله ده. همدارنګه د قانوني اسنادو د نشتوالي له امله د کورونو تشول د پراخې بې‌کورۍ لامل شوي، او په ځانګړي ډول د کورنیو ښځينه سرپرستانې ډېرې زیان‌منې دي، د راپور په ټکو ان ځینو کورنیو په پارکونو او جوماتونو کې پناه اخیستې ده.

په همدې حال کې، په پاکستان کې میشت یو شمېر افغان کډوال وایي، په دغه هېواد کې د افغانانو د ویزو د تمدید د بهیر د درولو له امله، د دوی نیول او افغانستان ته شړل زیات شوي.

په اسلام‌اباد کې مېشت یو افغان، چې د موضوع د حساسیت له امله یې نه غوښتل نوم یې په راپور کې واخیستل شي، ازادي راډیو ته وویل:"په دې وروستیو کې افغان کډوال له ډېرو جدي ستونزو سره مخ دي، هره ورځ پولیس هغو سیمو ته ورځي چې افغانان پکې ژوند کوي، کورونه تلاشي کوي، هر څوک چې ویزه ونه لري نیسي یې. ښایي نږدې نوي سلنه افغانان چې په پاکستان کې دي ویزه ونه لري، ځکه شاوخوا پنځه میاشتې کېږي چې د پاکستان حکومت د ویزو د تمدید بهیر درولی دی. دا وضعیت لامل شوی چې پولیس هره ورځ خلک ونیسي، د ساتنې ځایونو ته یې یوسي او له هغه ځایه یې افغانستان ته وشړي."


 
25.12.2025
رسانه‌های ترکیه: یک تبعه ترکیه وابسته به داعش خراسان در مرز افغانستان و پاکستان دستگیر شدجدید
رادیو آزادی

رسانه‌های ترکیه به نقل از منابع امنیتی گزارش داده‌اند که سازمان استخباراتی این کشور در یک عملیات گسترده در مناطق مرزی افغانستان و پاکستان، یک عضو ارشد شاخهٔ خراسان گروه داعش را بازداشت کرده است.

حکومت ترکیه به‌گونهٔ رسمی در این باره چیزی نگفته، اما خبرگزاری رسمی این کشور، انادولو، ناوقت دوشنبه ۲۲ دسمبر گزارش داد که فرد بازداشت‌شده «مهمت گورن» نام دارد و شهروند ترکیه است.

براساس گزارش انادولو، مهمت گورن مسئول طراحی حملات انتحاری علیه غیرنظامیان در ترکیه، افغانستان، پاکستان و شماری از کشورهای اروپایی بوده است.

در این گزارش آمده است که گورن پس از سفر از ترکیه به مناطق مرزی افغانستان و پاکستان، در پایگاه‌های داعش فعالیت داشته و به‌تدریج به جایگاه رهبری در این گروه رسیده بود.

به گفتهٔ انادولو، پس از شناسایی محل اختفای مهمت گورن توسط سازمان اطلاعات ترکیه، او بازداشت و سپس به ترکیه منتقل شد. با این حال، جزئیاتی در مورد چگونگی هماهنگی و اجرای این عملیات ارائه نشده است.


 
25.12.2025
هند سنگین‌ترین ماهواره خود را به مدار زمین پرتاب کردجدید
صدای آلمان

آژانس فضایی هند روز چهارشنبه سنگین‌ترین ماهواره خود بنام «بلوبرد بلاک ۲» را توسط موشک «ال‌وی‌ام ۳» که ساخت ایالات متحده امریکا است، از مرکز فضایی ساتیش داوان در جنوب هند، پرتاب کرد.

سازمان تحقیقات فضایی هند امیدوار است روزی با موشک ساخت ایالات متحده، انسان را به فضا بفرستد. 

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

ماهواره «بلوبرد بلاک ۲» با وزن ۶۱۰۰ کیلوگرم (بیش از ۶ تن) به گفته آژانس فضایی هند، بزرگترین ماهواره ارتباطی تجاری مستقر در مدار پایین زمین و «سنگین‌ترین محموله‌ای است که از خاک هند پرتاب می‌شود.»

 موشک «ال‌وی‌ام ۳» که توسط شرکت امریکایی ‌«ای‌اس‌تی سپیس موبیل» ساخته شده است، ساعت ۸:۵۵ صبح به وقت محلی (۰۳:۳۰ به وقت گرینویچ) پرتاب شد. سازمان تحقیقات فضایی هند اعلام کرد که این ماهواره با موفقیت در مدار مورد نظر قرار گرفت.

هند در حال تقویت جاه‌طلبی‌های فضایی خود است

سازمان تحقیقات فضایی هند قصد دارد از یک نسخه اصلاح‌شده موشک «ال‌وی‌ام ۳» برای ماموریت‌های فضایی آینده خود، از جمله برنامه پرواز فضایی سرنشین‌دار، یعنی ماموریت گاگانیان، استفاده کند


 
25.12.2025
امریکا د برتون په ګډون پر پنځو اروپایانو د ویزو بندیز لګولیجدید
دویچه ویلی

امریکا متحده ایالاتو د سه شنبې په ورځ (د ۲۰۲۵م کال د دسمبر ۲۳مه) وویل چې پنځو اروپايي څېرو ته به ویزې ورنه کړي او پر هغوی ېې تور ولګاوه چې هڅه کوي د ټولنیزو شبکو امریکايي شرکتونه د هغو نظریاتو سانسورولو ته «مجبوروي» چې دوی ورسره مخالف دي.

دغه پنځه څېرې د تکنالوژۍ شرکتونو په اړوند قوانینو کې دخیل کسان دي چې په هغو کې د اروپايي ټولنې د کمیسیون د تکنالوژۍ د برخې پخوانی کمشنر تیري بریتون هم شامل دی. د بریتون په هکله ویل شوي چې هغه ډېری وخت د ایلان ماسک په څېر د تکنالوژۍ د سترو شرکتونو له مالکانو سره د هغوی د ژمنو پر سر چې د اروپايي اتحادیې اصول تعقیب کړي، شخړې کړي.

په بندیز کې شامل څلور نور اروپايان د عمران احمد، مېرمن انا لینا، مېرمن جوزفین بالون او په بریتانیا کې د ګلوبل دیس انفارمیش انډیکس شرکت څخه کلار میلفورډ په نومونو ښودل شوي دي. 

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت، بریتون د اروپايي اتحادیې د دیجیتلي خدماتو ادارې (DSA) «طراح» بللی څوک چې په اروپا کې د سترو ټولنیزو شبکو د پلټفورمونو نشراتي محتویات او نور معیارونو تنظیموي.

ډې اس اې اداره وايي چې اصلي پلټفورمونه باید د محتویاتو د خپریدو اړوند وضاحت ورکړي، کاروونکو ته شفافیت رامنځ ته او محققانو ته د ضروري کارونو د ترسره کولو اطمینان ورکړي، چې هغوی د بېلګې په توګه دا درک وشي کړی چې له ناوړه محتویاتو سره د ماشومانو د مخ کېدا کچه څومره ده.     

خو د یادې ادارې دغه دريځ د امریکايي محافظه پالانو له پاره د عطف د ېوې ترخې نقطې په توګه واقع شوی او هغه ته په اروپا او له اروپا ورهاخوا د ښي اړخو پر ضد د سانسور د یوې وسلې په سترګه ګوري کوم څه چې اروپايي اتحادیه ېې په شدید لحن ردوي.

د امریکا خارجه وزير مارکو روبیو پر اکس شبکه وليکل: «د ترمپ اداره به نور له قلمرو بهر د سانسور دا ډول ډیرې بدې کړنې ونه زغمي.»

اروپايي کمیسیون په یوه اعلامیه کې ويلي: «موږ د امریکا متحده ایالاتو له چارواکو د وضاحت او په تعامل کې د پاته کېدو غوښتنه کړې ده. موږ به د اړتیا په صورت کې په چټکه او قاطعانه توګه ځواب ورکړو تر څو د غیرموجه اقداماتو پر وړاندې مو له خپلې نظارتي خپلواکۍ دفاع کړې وي.»

په اعلامیه کې راغلي: «زموږ دیجیتل اصول د ټولو شرکتونو له پاره خوندي، مناسب او د فعالیت متوازنه زمینه برابروي» چې په عادلانه ډول عملي کیږي او له تبعیض پرته دي.

آلمان او فرانسې هم د واشنګټن دغه اقدام غندلی دی.

د آلمان د بهرنیو چارو وزیر یوهان واده فول د چهارشنبې په ورځ پر اکس شبکه ولیکل: «ډې اس اې په دموکراتیکه توګه د اروپايي ټولنې له خوا د اروپايي ټولنې له پاره منل شوې ده – دا له اروپايي ټولنې ورهاخو بهرنی اغیز نه لري. واده فول زیاته کړې چې د پر ویزو بندیز «د منلو نه دی.»  

د فرانسې ولسمشر امانویل ماکرون هم د واشنګټن اقدام ته غبرګون ښودلی. هغه پر اکس شبکه لیکلي: «فرانسه د امریکا متحده ایالاتو له خوا د تیري بربیتون او څلورو نورو اروپایي څېرو د ویزو د بندیز اقدامات غندي.»