عطفی به مقالۀ شاغلی یونس نگاه
این قلم، یومیه و طبق معمول به ویب سایت افغان جرمن مراجعه میکنم و مطالب مطبوع طبع خود را، مرور مینمایم.
یکی از همکاران قلمی ویب سایت مذکور شاغلی یونس نگاه است، شاغلی یونس نگاه در تحریر مقاله های مختصر و کوتاه و در عین حال پر معنی و جالب و خواندنی، بهترین مقاله نویس ویب سایت افغان جرمن است، قلم بارورش ، بارور تر و رسا تر باد. نوشته های شاغلی نگاه برخلاف فارسیست های فاقد شعور و و جدان ملی که با نام و عنوان زبان ملتی افغانی «پشتو» و «کود پشتونولی» و «پشتون» حساسیت مادر زاد و نژادی دارند، و مدفوع اصطلاحات ایرانی مانند دانشگاه، دانشکده، موشک، باد بزن، چالش، واکنش، پیشگفتار ، واژه ویژه، گفتمان و صد های دیگری را، بر مصطلاحات رایج وطنی که ریشۀ زبان پشتو و عربی و دری خالص را دارند، ترجیح میدهند، از صفایی وجدان و ضمیر فاقد بد سگالی اش نمایدگی میکند.
الیوم نوشتۀ اخیر شان را تحت عنوان (بیگانه) مرور کردم و بر نکاتی بر خوردم، که آن را تا اندازۀ دور از حقیقت یافتم.
هموطن گرامی شاغلی نگاه، می نگارد:« برای گروه به ظاهر ادیبان زبان فارسی افغانستان «نه همه» زبان پشتو بیگانه است و برای همتایان پشتو زبان آنان، فارسی بیگانه است.
خدمت هموطن ارجمند شاغلی نگاه باید به عرض برسانم، زمانیکه ایشان از اصطلاح گروه ادیبان فارسی [گروهی] استفاده میکنند، اشاره به یک تعداد مشخص فارسی زبان است و ضرورت به قید «نه همه» ندارد.
ثانیاً به کار بردن اصطلاح فارسی به عوض دری نادرست و نا میمون است.
متأسفانه گروه منحرف فارسیست ها در مطبوعات از استعمال زبان دری نفرت داشته و تعمداً از اصطلاح زبان فارسی کار میگیرند و گویا به دولت فارس یا ایران موجوده خوش خدمتمی مینمایند.
یک از بزرگترین خدمات تسوید کنندگان قانون اساسی 1964 افغانستان همانا دادن صبغۀ هویت ملی به زبان دری افغاننستان است.
صد ها و ممکن هزاران اصطلاح وطنی رایج در زبان دری ما، با زبان ایران که زبان فارسی است، تفاوت دارد، لهجۀ صحبت دری و طرز تلفظ کلمات مروج در زبان دری با زبان ایرانی یعنی فارسی متفاوت است.
مثلاً نام ماه فرنگی «آگست» را ایرانیان «آگوست» و کابل را «کابول» و بس را «بوس» و قربان را «قوربون» و دوکان را «دوکون» و حتی زبان را «زبون» تلفظ میکنند. چنانکه مرحوم گویا اعتمادی گفته بود:
زبان در ایران زبون شود
دوکان در ایران دوکون شود
ولی ایرانیان به زبان و اصطلاحات خود مفتخر اند و حاضر نیستند در برابر یک ملیون دالر از اصطلاح «پوهنتون» به عوض دانشگاه کار بگیرند، ولی متأسفانه دری زبانان فاقد ننگ و غیرت و شرافت و جدان ملی، از اصطلاحات ملی خود متنفر اند و بر مدفوع اصطلاحات ایرانی با کمال افتخار نشخوار میزنند.
سه- محترم نگاه از ترکیب ادبیات «پشتویی» کار گرفته اند که نا مأنوس به نظر میرسد، بهتر و مقبولتر است که از «ادبیات زبان پشتو» کار گرفته شود، نه پشتویی.
چهار- این ادعای شاغلی نگاه که مدرس زبان پشتویی به زدودن نشانه های رابطه فارسی، در واقع مانع رشد زبان پشتو میشود، از ریشه ادعای نادرست و ظالمانه است.
الیته هر زبان احتیاج به انکشاف دارد و باید در غناء لغات توجه شود چنانکه دانشمندان ادبیات زبان ملی پشتو در زمینه خدماتی انجام داده اند، چنانکه به عوض ترکیب باغ وحش از ترکیب «ژوبڼ» که مشتق از «ژوی» یعنی حیوانات و «بڼ» یعنی باغ است. و یا هم کلمۀ «توعندی» برای راکت که ایزانیان آن را احمقانه « موشک » ساخته اند، کار گرفته میشود.
با تأسف می بینم که چند نفر احمق، کلمات واصطلاحات مبتذل ایرانی مانند نشست و گفتگو و نخست وزیر و چرخبال و غیره را، به زبان پشتو ترجمه نموده چنانکه کلمات ناسته، لمړی وزیر و چورلکه و غیره از همین زمره است.
ولی حقیقت این است، که برخلاف دری زبانان، شما نویسنده و ادیب و دانشمند زبان افغانی پشتو را نخواهید یافت که به زبان دری ننوشته باشد.
حکیم ملت افغانیان خوشحال بابای کبیر، اشعاری زیادی به زبان دری دارد که داکتر جاوید ان را به صورت یک رساله به نشر سپرده است.
کتاب خیر الابیان حضرت بایزید انصاری به چهار لسان نوشته شده است که یکی از السنۀ مذکور زبان دری است.
در مقابل شاغلی نگاه نشان بدهد که کدام دانشمند و نویسندۀ دری زبان، مانند سلجوقی و غبار و صدیق فرهنگ و سهیل و امثال شان حتی یک مقاله را به زبان افغانی پشتو نوشته شده باشد.
مرحوم سید قاسم رشتیا در کتاب خاطرات خود مینگارد که باری در حضور شاه محمود خان غازی که میتینگی برای اقناع خاطر محمد گل خان مومند، که تقاضای رسمی ساختن زبان ملتی افغانی را به حیث زبان قوم اکثریت و اول کشور تقاضا داشت، من با ایشان به زبان پشتو صحبت کردم و اطمینان دادم که به جیث رئیس مستقل مطبوعات این نقیصه را در مطبوعات مرفوع خواهم نمود، اعتماد محمد گل خان مومند را جلب نمودم که موجب قناعت و مسرت شان شد، ولی من با آنکه در صداقت گفتار و ادعای شاغلی مرحوم رشتیا، تردیدی ندارم ولی توفیق خواندن کتاب یا رساله و حتی یک مقالۀ شان زابه زبان ملتی پشتو نخوانده ام.
حتی خود شاغلی یونس نگاه که متولد ولایت غزنی که اکثریت باشندگان شان پشتونان اند و ایشان مکتب را در غزنی و کویته و پشاور خوانده اند، حاضر نشده اند که حتی یک مقاله را به زبان ملتی افغانی پشتو بنویسند.
لذا و در نتیجه میتوان گفت که زبان دری برای پشتونان هرگز یگانه «پردی» نیست بلکه این نویسندگان و دانشمندان دری زبا کشور اند که زبان پشتو را بیگانه و به مثابه «دختر خلموک همسایه» قابل نفرت می بینند.
با عرض حرمت
